Ưu tiên nguồn lực cho phát triển văn hóa

Bảo vệ và phát triển văn hóa

Đây là nội dung được quy định trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), nhằm phát triển, bảo vệ văn hóa Thủ đô. Trong đó, ưu tiên các nguồn lực cho bảo vệ và phát triển văn hóa trên địa bàn Thủ đô; việc đầu tư các nguồn lực nhằm quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả đáp ứng yêu cầu bảo vệ, phát triển văn hóa Thủ đô và hội nhập quốc tế.

Khu di tích Cổ Loa một trong những khu di tích được bảo tồn đặc biệt.

Thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ năm, đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn thành phố Hà Nội) cho hay, ông đánh giá rất cao nỗ lực của Ban soạn thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này, đặc biệt là những điều khoản liên quan đến văn hóa.

Nhận thấy nhiều vấn đề liên quan đến những khó khăn trong phát triển văn hóa không chỉ có ở Thủ đô mà còn là những vấn đề chung của đất nước, đại biểu mong muốn một số chính sách, giải pháp đặc thù cho phát triển văn hóa Thủ đô cũng sẽ được áp dụng cho các thiết chế, cho các hoạt động văn hóa ở trên địa bàn Thủ đô.

“Thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư thì mới chỉ áp dụng cho các dự án của Hà Nội, vì vậy tôi mong rằng phạm vi áp dụng sẽ được mở rộng hơn cho các dự án khác ở Hà Nội, để có thể giải quyết được những bức xúc trong các dự án như ở sân vận động quốc gia Mỹ Đình hay ở Làng Văn hóa du lịch các dân tộc Việt Nam…

Chúng ta cũng biết rằng các hợp tác công tư là thực sự có ý nghĩa, có thể giải quyết được những vấn đề cho các dự án này, chúng ta không nên chờ đợi để sửa Luật PPP, trước khi quá muộn thì nên áp dụng cho các dự án chung không chỉ của Hà Nội mà cả các dự án, công trình của quốc gia trên địa bàn Hà Nội nữa”, đại biểu Bùi Hoài Sơn góp ý.

Cùng quan tâm đến vấn đề văn hóa trong dự án Luật, đại biểu Trịnh Xuân An (Đoàn tỉnh Đồng Nai) cho rằng, Điều 21 quy định về phát triển văn hóa, thể thao là một điều luật rất dài, vì vậy, cần phải rà soát lại. Ví dụ như dự thảo Luật đang quy định giá trị di sản vật thể và phi vật thể trong một điểm, cần tách ra, để các chính sách rõ ràng.

Liên quan đến việc bảo tồn biệt thự cũ, công trình kiến trúc có giá trị, đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, biệt thự cũ, công trình kiến trúc có giá trị phải có tiêu chí, phải đánh giá được thế nào là biệt thự cũ, thế nào là công trình kiến trúc có giá trị. Tại Điều 21 đang quy định một số chính sách cho cả công trình, người lao động, vận động viên và người làm văn hóa, đại biểu đề nghị các vấn về liên quan đến con người cũng nên tách riêng.

Cụ thể hơn về đối tượng được ưu đãi

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn tỉnh Hải Dương) đồng tình với các quan điểm về phát triển văn hóa, thể thao và ưu tiên các nguồn lực cho bảo vệ, phát triển văn hóa và thể thao trên địa bàn Thủ đô, nhất là việc Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định nội dung mức hỗ trợ cao hơn mức hỗ trợ quy định hoặc chưa có trong quy định của cơ quan nhà nước cấp trên theo khả năng cân đối ngân sách Thành phố đối với nhiều trường hợp được quy định cụ thể. Trong đó, có nghệ nhân, người thực hành di sản văn hóa phi vật thể được truyền dạy, thực hành và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.

Có thể thấy, với gần 2.000 di sản văn hóa phi vật thể các loại hình đang hiện hữu, Hà Nội là nơi tập trung nhiều di sản văn hóa phi vật thể nhất cả nước. Thành phố cũng có đến hàng trăm người được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân và Nghệ nhân ưu tú. Hiện nay, chế độ đãi ngộ nói chung cho các Nghệ nhân được phong tặng danh hiệu còn khá ít ỏi và thường mang tính chất động viên tinh thần là chính. Bởi vậy, việc đãi ngộ xứng đáng sẽ động viên, khích lệ các nghệ nhân tiếp tục gìn giữ, bảo vệ, trao, truyền, quảng bá và phát huy các giá trị di sản đang nắm giữ.

Theo đại biểu, Hà Nội có rất nhiều di sản văn hóa phi vật thể cần được ưu tiên bảo vệ khẩn cấp, đặc biệt là các di sản thuộc loại hình diễn xướng dân gian. Đây là các di sản không được thực hành thường xuyên và những người nắm giữ di sản tuổi thường đã cao và rất hiếm đối tượng để trao, truyền. Không gian, điều kiện để thực hành những di sản này cũng không còn nhiều do môi trường sống có nhiều thay đổi.

“Tôi cho rằng, việc quan tâm đến chế độ hỗ trợ cho các nghệ nhân, những người thực hành di sản văn hóa phi vật thể và việc truyền dạy, thực hành, phát huy giá trị di sản phi vật thể là vô cùng cần thiết, ý nghĩa. Việc này có hiệu quả rất lớn trong việc bảo vệ, phát triển văn hóa Thủ đô, xứng tầm với truyền thống 1.000 năm Thăng Long Hà Nội và cũng là nền tảng quan trọng để chúng ta phát triển du lịch văn hóa tại Thủ đô.

Tuy nhiên, điểm a khoản 4 Điều 21 dự thảo Luật quy định: “Đối tượng được hưởng mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa có trong quy định của cơ quan nhà nước cấp trên là người hoạt động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật” còn quá chung chung nên sẽ khó xác định.

Vì vậy, cần quy định rõ ràng và cụ thể hơn về đối tượng này hoặc bổ sung thêm “Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội sẽ quy định cụ thể đối tượng hoạt động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật được hưởng ưu đãi đặc thù” để chặt chẽ và dễ xác định hơn”, đại biểu đề nghị.

Phương Thảo