Vì sao Bình Dương chưa hoàn thành phát triển khu công nghiệp theo quy hoạch của Thủ tướng đến năm 2020?

(Xây dựng) – Theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đến năm 2020 thì Bình Dương có 34 khu công nghiệp (KCN) với tổng diện tích sử dụng đất là 14.790ha. Đến nay, Bình Dương đã thành lập 29 KCN (12.662,81ha), đi vào hoạt động 27 KCN chiếm gần 11.000ha đất với tỷ lệ lấp đầy trên 88%. Còn lại 02 KCN đang thực hiện các thủ tục đầu tư cơ sở hạ tầng là KCN Việt Nam – Singapore III và KCN Cây Trường với tổng diện tích đất 1.700ha. Tuy hiên còn một số KCN chưa thể triển khai do vướng quy định pháp luật, nhưng cái vướng lớn nhất là công tác đền bù giải tỏa từ đất trồng cao su sang đất công nghiệp.

Thực tế phát triển KCN tại Bình Dương

Xác định phát triển công nghiệp là hướng đi chủ lực nên từ khi tái lập tỉnh năm 1997, Bình Dương đã chủ động trải thảm đỏ mời gọi đầu tư, chủ động đề xuất Thủ tướng Chính phủ quy hoạch các KCN.

KCN VSIP II tại Bình Dương.

Đến nay, Bình Dương đã có 27 KCN đi vào hoạt động tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động từ các tỉnh thành trên cả nước tới làm việc. Trong đó, Tổng Công ty Becamex IDC là doanh nghiệp chủ lực với 5 KCN lớn trên địa bàn là KCN Mỹ Phước 1,2,3, Thới Hòa, Bàu Bàng. Ngoài ra, Becamex còn liên doanh góp vốn với Sembcorp Industries (Singapore) thành lập Liên doanh KCN Việt Nam – Singapore (VSIP 1, 2,3)…

Theo báo cáo của UBDN tỉnh Bình Dương, dù gặp nhiều khó khăn, thách thức do tình hình dịch bệnh Covid-19, song tình hình kinh tế xã hội của tỉnh vẫn đạt được một số kết quả khả quan, có nhiều điểm sáng tích cực. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) năm 2021 ước tăng 4,5% so với năm 2020. Kim ngạch xuất khẩu ước đạt 31,5 tỷ đô la Mỹ (tăng 13,5%), kim ngạch nhập khẩu ước đạt 24,7 tỷ đô la Mỹ (tăng14,7%). Thặng dư thương mại năm 2021 đạt 6,8 tỷ đô la Mỹ. Bình Dương hiện đứng thứ 2 trong cả nước về thu hút vốn đầu tư nước ngoài, chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh, với 4.016 dự án, tổng vốn đăng ký hơn 37 tỷ đô la Mỹ từ 65 quốc gia vùng lãnh thổ.

Các KCN của Bình Dương đang hoạt động đều có hạ tầng kỹ thuật tương đối hiện đại, đồng bộ đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư. Do đó, các doanh nghiệp đều chọn Bình Dương là điểm đến để đặt nhà máy sản xuất như: Công ty Tetra Pak (Thụy Điển) đầu tư nhà máy sản xuất hộp giấy tiệt trùng 120 triệu Euro, Công ty TNHH Wonderful Saigon Electrics (Nhật Bản) đầu tư 450 triệu đô la Mỹ, Tập đoàn Kolon Industries (Hàn Quốc) đầu tư dự án sản xuất sợi lốp ô tô với tổng vốn đầu tư 220 triệu đô la Mỹ …

Theo báo cáo của Ban quản lý các KCN Bình Dương thì tổng vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng các KCN thực hiện trên 19.122 tỷ đồng, so với tổng vốn đầu tư đã được phê duyệt đạt 50,3%. Có tất cả 19 doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng KCN, bao gồm 01 công ty cổ phần có vốn Nhà nước, 02 công ty liên doanh, 11 công ty cổ phần, 04 công ty TNHH và 01 doanh nghiệp tư nhân.

Bên cạnh đó, 27 KCN đang hoạt động cũng đã và đang xây dựng 31 nhà máy xử lý nước thải tập trung đạt tỷ lệ 100%, với tổng còng suất thiết kế 172.200 m3/ngày đêm. Trong đó, các KCN Đồng An 1, Mỹ Phước, Mỹ Phước 3 xây dựng nhiều hơn 02 nhà máy xử lý nước thải tập trung.

Hạ tầng kỹ thuật hiện đại tại các KCN ở Bình Dương.

Theo các chuyên gia, các KCN đã đưa công nghiệp của Bình Dương bứt phá nhanh chóng, tạo tiền đề cho thương mại, dịch vụ và đô thị phát triển. Đây được xem là nơi thu hút nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển, khai thác và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực, trong đó có nguồn lực từ đất.

Ông Kim Won Sik – Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư Hàn Quốc tại Bình Dương đánh giá: Các KCN của Bình Dương đã mang đến nhà đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ và hoàn chỉnh, cùng môi trường sản xuất an toàn, hiệu quả. Trong đó, KCN VSIP tại thành phố Thuận An là một mô hình KCN kiểu mẫu và hiện đại mang tầm quốc tế.

Kiến nghị chuyển đổi đất cao su sang đất công nghiệp

Tại báo cáo tháo gỡ khó khăn vướng mắc của các KCN, Ban quản lý các KCN Bình Dương cho biết các doanh nghiệp phát triển hạ tầng KCN đang gặp khó khăn về việc tạo lập quỹ đất, tài chính, công tác đền bù giải tỏa, trong đó có việc chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất trồng cao su sang đất công nghiệp của Tập đoàn cao su Việt Nam.

Theo đó các khu đất thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (đã cổ phần hóa từ năm 2018), có tổng diện tích tới trên 1.036ha. Cụ thể, KCN VSIP III tại xã Hội Nghĩa, thị xã Tân Uyên và xã Tân Lập, huyện Bắc Tân Uyên có tổng diện tích 1.000ha thì có khoảng 691ha đất có nguồn gốc thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su; gần 346ha đất của KCN Nam Tân Uyên mở rộng (giai đoạn II) cũng có nguốn gốc đất từ Tập đoàn cao su. Đây là diện tích đất trồng cao su kém hiệu quả không thể mang lại lợi ích kinh tế nên Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đã có văn bản gửi UBND tỉnh Bình Dương để lập một khu công nghiệp tập trung chuyên ngành về gỗ.

Tương tự, tại KCN Rạch Bắp cũng vướng mắc về nội dung công ty mẹ, công ty con cùng góp vốn thành lập Công ty cổ phần Công nghiệp An Điền (Tập đoàn Cao su Việt Nam và Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng). Tại đề án tái cơ cấu của Tập đoàn Cao su Việt Nam sẽ thực hiện thoái vốn tại Công ty cổ phần Công nghiệp An Điền và Công ty Cổ phần KCN Nam Tân Uyên. Công ty cổ phần Công nghiệp An Điền cũng có văn bản cam kết việc không vi phạm các quy định về sở hữu chéo và công ty mẹ – công ty con cùng góp vốn.

Tuy nhiên, theo phương án cổ phần hóa của Tập đoàn Cao su thì các diện tích đất trên vẫn là đất trồng cây cao su, mặc dù trong quy hoạch đã được định hướng chuyển sang đất công nghiệp. Do đó, đến nay cơ quan chức năng vẫn chưa có hướng dẫn phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Những vướng mắc trên đã được UBND tỉnh Bình Dương kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ để xem xét, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn trong việc chuyển mục đích sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa để phát triển KCN. Thực tế, việc chuyển đổi đất đai cây trồng kém hiệu quả sang phát triển công nghiệp – dịch vụ – đô thị đã được minh chứng hiệu quả trong thời gian qua tại Bình Dương.