Thủ tục hành chính kéo dài là rào cản lớn với cộng đồng doanh nghiệp

(Xây dựng) – Đó là ý kiến của Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp tại diễn đàn “Kinh doanh và Pháp luật” năm 2024 được tổ chức sáng 9/10, tại Hà Nội.

Phiên thảo luận thứ nhất “Cùng giải quyết một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất”. (Ảnh: VGP)

Trong khuôn khổ diễn đàn “Kinh doanh và Pháp luật” năm 2024 được tổ chức sáng 9/10 tại Hà Nội với chủ đề “Chung tay tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý, tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp”, các đại biểu tập trung thảo luận về các vướng mắc pháp lý về trình tự, thủ tục các dự án đầu tư có sử dụng đất và giải pháp tháo gỡ.

Các đại biểu nêu những điểm còn bất cập do mâu thuẫn, chồng chéo giữa các văn bản pháp luật trong hoạt động đầu tư xây dựng và vướng mắc trong các quy định cũng như tổ chức thực hiện; trình tự, thời gian chuẩn bị đối với các dự án đầu tư kéo dài làm chậm quá trình đầu tư gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.

Thủ tục hành chính kéo dài

Từ thực tiễn doanh nghiệp triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam chia sẻ: Vướng mắc phổ biến nhất hiện nay của doanh nghiệp nằm ở khâu thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng.

Diễn đàn có đề cập đến việc thủ tục hành chính đối với các dự án đầu có sử dụng đất là 310 ngày. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Hiệp: “Thời gian thực tế có khi còn dài hơn rất nhiều, có những dự án chúng tôi triển khai, riêng khâu giải phóng mặt bằng đã mất tới 14 năm”.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản rất phức tạp, hiện có tới khoảng 15 luật liên quan đến lĩnh vực này nhưng lại thiếu nhất quán, đồng bộ. Vừa qua, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở sửa đổi được ban hành đã góp phần hạn chế sự thiếu đồng bộ của quy định trước đây. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Hiệp, sự tham vấn, lắng nghe của Bộ, ngành đối với các doanh nghiệp còn hạn chế, mong muốn các cơ quan soạn thảo lắng nghe, tiếp thu nhiều hơn nữa ý kiến doanh nghiệp để luật đi sâu vào thực tiễn.

Nhiều thủ tục còn phức tạp, chồng chéo

Đề cập tới những vướng mắc gặp phải trong các dự án, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết: “Thực tế cho thấy có những dự án hiện nay cần đến 38-40 con dấu, từ khâu chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch, định giá; có những thủ tục điều chỉnh quy hoạch liên quan rất nhiều cấp, Sở, ngành, tốn rất nhiều thời gian”.

Về vấn đề này, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân cho rằng nếu không tháo gỡ thủ tục hành chính rườm rà, doanh nghiệp phải theo đuổi quy trình, giấy phép sẽ gây nên những rào cản trong sản xuất kinh doanh.

Theo bà Phạm Thị Ngọc Thủy, vướng mắc về thủ tục hành chính luôn nằm trong top 3 vướng mắc doanh nghiệp gặp phải, theo khảo sát mới đây, vướng mắc này đã trở thành vấn đề đứng thứ 2. Tuy Chính phủ đã có nhiều nỗ lực tháo gỡ những vướng mắc, nhưng vẫn còn nhiều nội dung khó, nhất là liên quan đến dự án đầu tư nước ngoài, vì vậy cần tập trung cao độ để giải quyết bài toán liên quan đến cải cách thủ tục hành chính và câu chuyện minh bạch thông tin tiến độ của các dự án đầu tư.

Từ thực tế nêu trên, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp bày tỏ mong muốn cơ quan có thẩm quyền quan tâm tới việc phân cấp phân quyền trong thủ tục điều chỉnh quy hoạch. Ví dụ như đối với các hạng mục xây dựng nhỏ, không ảnh hưởng tới các quy chuẩn, tiêu chuẩn, nên giao chủ đầu tư chủ động triển khai, thực hiện để tiết kiệm thời gian.

Ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng nêu rõ: Đặc tính của các thủ tục hành chính là có thời hạn thực hiện, cơ quan đầu mối, nếu vượt quá thời hạn thực hiện thủ tục, cơ quan chủ trì thực hiện bước đó phải có trách nhiệm giải trình, pháp luật hiện nay đều có quy định về vấn đề này.

Các địa phương hàng đầu về thu hút đầu tư đều có bước kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính, cấp dưới chịu trách nhiệm giải trình nếu chậm, muộn. Hiện nay theo chỉ đạo của Chính phủ, các thủ tục hành chính đều được phân cấp, quyền cho địa phương và có thể giám sát thực hiện thủ tục hành chính này.

Tiếp tục phân cấp phân quyền

Theo ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng: Việc điều chỉnh quy hoạch chi tiết cũng đã được pháp luật quy định rất rõ. Trên thực tế, trước đây một số địa phương chưa chú trọng việc lập quy hoạch phân khu, do đó việc thiếu sót quy hoạch phân khu ảnh hưởng tới thời gian điều chỉnh quy hoạch chi tiết. Bên cạnh đó, một số đơn vị chủ đầu tư khi điều chỉnh các hạng mục làm thay đổi chỉ tiêu quy hoạch, làm thay đổi bài toán về đấu giá, đấu thầu, nên cơ quan quản lý phải xin ý kiến các Sở, ngành.

Ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng phát biểu ý kiến tại diễn đàn “Kinh doanh và Pháp luật” năm 2024.

Về vấn đề thực hiện các điều chỉnh nhỏ mà vẫn đáp ứng các chỉ tiêu, quy chuẩn, đề nghị các địa phương nhanh chóng, giải quyết, tạo điều kiện cho chủ đầu tư dự án. Luật Nhà ở sửa đổi vừa mới ban hành cũng đã quy định rõ về nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ để quản lý chặt chẽ hơn các nhà cho thuê, cung cấp chỗ ở cho người dân.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong việc đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp gia nhập thị trường. Mới đây nhất, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo rà soát xử lý vướng mắc trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trong đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao nhiệm vụ tổng hợp vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp.

Vừa qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản với nhiều quy định được cải cách. Bộ cũng đang được giao chủ trì đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi 4 luật: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức công tư, Luật Đấu thầu. Theo đó, Luật Đầu tư tiếp tục phân cấp thẩm quyền chủ trương đầu tư với một số dự án sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và tăng tính chủ động. Đối với các dự án PPP, thủ tục đấu thầu cũng tiếp tục được phân quyền. Đối với những dự án đầu tư trong khu công nghiệp, khu kinh tế, lĩnh vực công nghệ cao…, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang kiến nghị thực hiện theo quy trình đặc biệt, bỏ qua một số thủ tục hành chính để thu hút đầu tư, tạo điều kiện cho doanh nghiệp.