Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử vành bánh xe mô tô, xe gắn máy theo QCVN 113:2023/BGTVT

Vành bánh xe, thường được biết đến dưới các tên gọi như la-zang hoặc mâm, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ chính xác của bề mặt tiếp xúc của lốp theo yêu cầu, cũng như giữ cho bánh xe cố định với moay ơ ở đầu trục. Nó là thành phần chịu tải trọng đặc biệt, vì vậy việc lắp ráp kích thước của nó cùng với các điểm định vị chính xác theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT là rất quan trọng, giúp đảm bảo sự quay đồng tâm và sự cân bằng của bánh xe.

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT được Bộ Giao thông Vận tải Ban hành kèm theo Thông tư 46/2023/TT-BGTVT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử vành bánh xe mô tô, xe gắn máy. Mã số đăng ký: QCVN 113:2023/BGTVT. Thông tư 46/2023/TT-BGTVT có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/07/2024.

Được biết, Thông tư 46/2023/TT-BGTVT bãi bỏ Thông tư 52/2012/TT-BGTVT ngày 21/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải về việc ban hành 03 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phụ tùng xe mô tô, xe gắn máy.

Theo đó Quy chuẩn QCVN 113:2023/BGTVT quy định về yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử đối với vành, vành bánh xe dùng cho xe mô tô, xe gắn máy (bao gồm vành bánh xe làm bằng thép, hợp kim). Quy chuẩn QCVN 113:2023/BGTVT không áp dụng đối với vành, vành bánh xe sử dụng vào mục đích an ninh, quốc phòng.

Vành bánh xe mô tô, xe gắn máy phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo quy chuẩn quy định. Ảnh minh họa

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT áp dụng đối với các cơ sở sản xuất, nhập khẩu vành hoặc vành bánh xe dùng cho xe mô tô, xe gắn máy, cơ sở sản xuất lắp ráp xe mô tô, xe gắn máy và các cơ quan, tổ chức liên quan đến việc quản lý, thử nghiệm, kiểm tra chứng nhận chất lượng đối với vành, vành bánh xe dùng cho xe mô tô, xe gắn máy.

Yêu cầu chung về kỹ thuật với vành, vành bánh xe mô tô, xe gắn máy phải được chế tạo đúng theo thiết kế hoặc tài liệu kỹ thuật của cơ sở sản xuất. Bề mặt vành, vành bánh xe không được có vết rạn, nứt và các khuyết tật khác có thể nhìn thấy được.

Trên vành, vành bánh xe phải ghi mã đường kính và mã chiều rộng danh nghĩa của vành tại các vị trí có thể nhìn thấy được sau khi lắp lốp. Vành, vành bánh xe phải có khả năng chống gỉ sét (mạ, sơn phủ, vật liệu chống gỉ …). Không áp dụng cho những phần không nhìn thấy trên bề mặt vành, vành bánh xe sau khi lắp lốp.

Kích thước và dung sai của vành, vành bánh xe phải đúng theo tài liệu thiết kế hoặc tài liệu kỹ thuật của cơ sở sản xuất. Vành tâm lõm (kiểu WM, MT, LF) phải có kích thước và dung sai theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT.

Vành sử dụng trong vành bánh xe có kết cấu ghép sử dụng nan hoa phải đáp ứng các yêu cầu: Sai lệch đường kính; Sai lệch đường kính vành (hiệu giữa giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của đường kính vành của vành bánh xe có kết cấu ghép) không được lớn hơn 1,2 mm; Độ đồng phẳng của vành được đo bằng cách đặt vành lên mặt phẳng chuẩn như hình. Khe hở lớn nhất giữa vành và mặt phẳng chuẩn không được lớn hơn 0,8 mm. Vành không bị gãy hoặc rạn nứt. 

Vành, vành bánh xe phải đáp ứng các yêu cầu về khả năng chịu tải trọng hướng kính. Sau khi thử khả năng chịu tải trọng hướng kính theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT, bề mặt vành bánh xe không được xuất hiện các vết nứt, không có sự biến dạng rõ rệt hoặc bất kỳ sự tháo lỏng không bình thường nào tại các chỗ nối ghép.

Sau khi thử khả năng chịu va đập hướng kính (tải trọng đơn hoặc tải trọng kép) theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT, bề mặt vành bánh xe không được xuất hiện các vết nứt, không có sự biến dạng rõ rệt hoặc bất kỳ sự tháo lỏng không bình thường nào tại các chỗ nối ghép hay sự rò rỉ không khí đột ngột do vành bị hỏng.

Khả năng chịu mô men xoắn, sau khi thử khả năng chịu mô men xoắn theo QCVN 113:2023/BGTVT, bề mặt vành bánh xe không được xuất hiện các vết nứt, không có sự biến dạng rõ rệt hoặc bất kỳ sự tháo lỏng không bình thường nào tại các chỗ nối ghép. Chỉ áp dụng yêu cầu kỹ thuật này cho vành bánh xe dùng trong bánh xe dẫn động. Không áp dụng cho vành bánh xe có chứa động cơ điện bên trong.

Vành bánh xe sử dụng cho lốp không săm phải thử độ kín khí. Sau khi thử độ kín khí theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT, không được có sự rò rỉ không khí qua vành bánh xe thể hiện ở dạng bọt khí có thể nhìn thấy được.

Về quản lý, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 113:2023/BGTVT quy định, vành, vành bánh xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu phải được kiểm tra thử nghiệm, chứng nhận theo quy định hiện hành về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.

Khi có nhu cầu thử nghiệm, tổ chức hoặc cá nhân sản xuất, nhập khẩu vành, vành bánh xe phải cung cấp cho cơ sở thử nghiệm tài liệu kỹ thuật và mẫu thử theo yêu cầu nêu tại điểm 3.2.1 và điểm 3.2.2 của Quy chuẩn QCVN 113:2023/BGTVT. Bản vẽ kỹ thuật của vành, vành bánh xe phải thể hiện kết cấu và các thông số kích thước theo quy định kỹ thuật tại Quy chuẩn QCVN 113:2023/BGTVT.

Bản đăng ký thông số kỹ thuật phải thể hiện các thông tin sau đây: Loại vành; Mã đường kính và mã chiều rộng danh nghĩa; Ký hiệu kích cỡ lốp lắp cho vành/vành bánh xe; Áp suất lốp; Vị trí lắp trên xe; Tải trọng cho phép lớn nhất tác dụng lên bánh xe; Kết cấu vành bánh xe.

An Dương