Yên Bái tăng cường thanh tra về đo lường và an toàn bức xạ trong các cơ sở y tế
Qua nhiều thập kỷ, bức xạ y khoa ngày càng được hiểu biết rõ hơn và một hệ thống an toàn về liều bức xạ đã được phát triển. Trong y khoa, các chất phóng xạ nhân tạo đã mang lại nhiều lợi ích to lớn, đặc biệt trong công tác chẩn đoán và điều trị bệnh.
Tuy nhiên theo Uỷ ban Quốc tế về An toàn bức xạ (là một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận quốc tế hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu bảo vệ, an toàn phóng xạ và ứng dụng của nó) đã chỉ ra rằng, mọi tiếp xúc với chất phóng xạ vượt quá ngưỡng giới hạn bình thường sẽ vô cùng nguy hiểm nên được giữ ở mức độ tối thiểu. Phóng xạ có thể phá hủy cơ thể ở cấp độ tế bào và phân tử, làm hư hại DNA khiến cơ thể giảm đề kháng, ung thư nếu chiếu liều cao. Do đó tại những nơi làm việc chuyên biệt như nhà máy điện hạt nhân, bệnh viện hay những nơi ứng dụng tia X để làm công tác nghiên cứu và sản xuất, người ta phải đeo một liều kế nhỏ để liên tục xác định mức phóng xạ trong môi trường.
Nhận thức được mức độ nguy hại của các chất phóng xạ trong y tế, thời gian qua Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái đã thành lập Tổ thẩm định an toàn bức xạ và cấp 17 giấy phép tiến hành công việc bức xạ; cấp 5 Chứng chỉ nhân viên bức xạ cho người phụ trách an toàn bức xạ.
Sở đã tổ chức thanh tra chuyên ngành về đo lường và an toàn bức xạ trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2024 đối với 9 tổ chức, 1 cá nhân (hiện đang sử dụng 22 thiết bị bức xạ và 235 phương tiện đo nhóm 2) tại các khoa, phòng khám và phòng điều trị. Kết quả tại thời điểm kiểm tra chưa phát hiện cơ sở nào có sai phạm phải xử lý vi phạm hành chính.
Yên Bái tổ chức thanh tra các cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ. Ảnh: Báo Yên Bái
Cụ thể, qua kiểm tra, các cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ được thanh tra đã chấp hành nghiêm túc các quy định của Luật Năng lượng nguyên tử trong việc việc xin cấp phép khi tiến hành hoạt động bức xạ; kiểm định thiết bị X-quang chẩn đoán y tế định kỳ theo quy định; bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ; trang bị liều kế cá nhân và tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ ít nhất một lần trong 3 tháng; tổ chức khám sức khỏe định kỳ theo quy định cho nhân viên 6 tháng/lần và trang bị bảo hộ cá nhân cho nhân viên bức xạ…. Việc lưu giữ hồ sơ liên quan đến bức xạ được các cơ sở thực hiện nghiêm túc, xuất trình đầy đủ khi được thành tra.
Kiểm tra 10 cơ sở với 22 thiết bị bức xạ cho thấy, việc bố trí nơi hoạt động thiết bị bức xạ của các cơ sở được thực hiện đúng quy định, đúng với hồ sơ được cấp phép. Khu vực hoạt động thiết bị bức xạ được nằm ở vị trí riêng biệt, cách xa các khoa, phòng khám và điều trị bệnh khác như khoa sản, khoa nhi… Nhân viên bức xạ đã nghiêm túc thực hiện đúng quy định việc đeo liều kế và mặc thiết bị bảo hộ khi vận hành máy. Kiểm tra đo suất liều bức xạ ở các vị trí ngoài phòng chụp, kết quả suất liều tại các vị trí đo đều nằm trong giới hạn an toàn cho phép.
Đối với việc thanh tra phương tiện đo (PTĐ) nhóm 2, qua đợt thanh tra này cho thấy, hầu hết các cơ sở đã có ý thức tốt trong việc chấp hành các quy định của Luật Đo lường, thực hiện kiểm định định kỳ đối với các PTĐ nhóm 2 trong khám và điều trị bệnh. Đoàn đã tiến hành kiểm tra 235 phương tiện đo nhóm 2 tại các khoa, phòng khám và phòng điều trị tại các cơ sở được thanh tra gồm: 143 huyết áp kế, 67 cân các loại, 18 phương tiện đo điện tim, 6 phương tiện đo điện não và 1 PTĐ khúc xạ mắt. Đối chiếu với hồ sơ các cơ sở được thanh tra cung cấp, 100% các PTĐ đều được dán tem kiểm định và trong thời hạn chu kỳ kiểm định.
Được biết, trên địa bàn tỉnh Yên Bái hiện có 35 cơ sở y tế sử dụng thiết bị bức xạ và các PTĐ nhóm 2 trong hoạt động chẩn đoán, khám và điều trị bệnh. Việc khai báo, xin cấp phép tiến hành công việc bức xạ và kiểm định định kỳ đối với các thiết bị bức xạ và PTĐ được các cơ sở thực hiện nghiêm túc theo quy định của pháp luật hiện hành.
Thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục thẩm định công nghệ các dự án đầu tư theo yêu cầu; cấp phép, gia hạn giấy phép sử dụng thiết bị X-quang, chứng chỉ nhân viên bức xạ; tổ chức điều tra bổ sung cơ sở dữ liệu đánh giá trình độ công nghệ sản xuất một số ngành chủ yếu cho khoảng 20 doanh nghiệp.
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 15:2018/BKHCN về thiết bị X-quang di động dùng trong thiết bị y tế
Quy chuẩn này do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành hướng dẫn các yêu cầu về kỹ thuật, quản lý đối với hoạt động kiểm định và quy trình kiểm định thiết bị X-quang di động dùng trong y tế.
Thiết bị X-quang phải có nhãn mác hoặc hồ sơ thể hiện đầy đủ các thông tin về quốc gia/hãng sản xuất, mã hiệu, năm sản xuất, công suất thiết bị, số sêri của thiết bị và các bộ phận chính cấu thành thiết bị. Bộ chuyển mạch (hoặc nút bấm) phải hoạt động tốt, các đèn chỉ thị và đồng hồ chỉ thị thông số làm việc của thiết bị phải chỉ thị đúng, rõ ràng và dễ quan sát.
Bộ phận và cơ cấu cơ khí phải hoạt động tốt, dịch chuyển nhẹ nhàng, chắc chắn và an toàn. Độ lệch giữa giá trị chỉ thị của thước trên thiết bị với giá trị đo thực tế không được vượt quá 2 cm tại khoảng cách 100 cm từ tiêu điểm bóng phát tia X. Cáp nối đủ dài hoặc điều khiển phát tia từ xa bảo đảm khoảng cách tối thiểu giữa người vận hành thiết bị và bóng phát tia X đạt 2 m.
Không được đưa thiết bị X-quang vào sử dụng nếu thiết bị chưa được cấp Giấy chứng nhận kiểm định hoặc Giấy chứng nhận kiểm định đã hết hiệu lực. Thiết bị X-quang phải được kiểm định và được cấp Giấy chứng nhận kiểm định trước khi đưa vào sử dụng lần đầu, định kỳ 2 năm một lần hoặc sau khi sửa chữa, thay thế làm ảnh hưởng đến tính năng an toàn và độ chính xác của thiết bị.
An Dương (T/h)