Xâm phạm hồ Trị An – Bài 1: Đua nhau lấn chiếm lòng hồ

Hồ Trị An thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên – Văn hóa Đồng Nai (gọi tắt là Khu bảo tồn) thuộc tiểu vùng bảo tồn sinh thái khẩn cấp, nằm trong hệ sinh thái Trường Sơn, là một trong 200 vùng sinh thái quan trọng thế giới; được UNESCO công nhận là Khu dữ trữ sinh quyển thế giới vào năm 2011. Nằm trên địa bàn 4 huyện gồm Vĩnh Cửu, Định Quán, Trảng Bom và Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai, ngoài chức năng thủy điện, bảo tồn, hồ Trị An còn cung cấp nguồn nước sinh hoạt cho nhiều tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ.

Với tầm quan trọng vô cùng lớn như đã nói ở trên, thay vì được quản lý nghiêm ngặt, nghiêm cấm và xử lý nghiêm các trường hợp xâm phạm thì tại hồ Trị An hiện nay lại diễn ra tình trạng lấn chiếm, phá đảo để làm du lịch nghỉ dưỡng, xây dựng các công trình dân dụng có dấu hiệu trái pháp luật. Phóng viên Báo Lao động Thủ đô đã tìm hiểu phản ánh những vấn nạn nhức nhối này.

La liệt những ngôi nhà xây dưới cao trình 62m

Đầu tháng 5/2024, trên chiếc ghe máy của người dân địa phương, phóng viên Báo Lao động Thủ đô di chuyển từ xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom, chạy dọc bờ hồ Trị An theo hướng ngược lên cầu La Ngà, huyện Định Quán để ghi nhận thông tin người dân phản ánh. Đập vào mắt chúng tôi là nhiều công trình nhà ở “đua” ra cả phía lòng hồ.

Hồ Trị An thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên – Văn hóa Đồng Nai là một trong 200 vùng sinh thái quan trọng thế giới đang bị lấn chiếm để làm du lịch nghỉ dưỡng.

Chỉ tay vào một công trình, người lái ghe chở chúng tôi cho biết: Đây là công trình lấn chiếm lòng hồ vì nó nằm dưới cao trình 62m so với mặt nước biển (theo quy định diện tích đất nằm dưới code 62 thuộc vùng đất bán ngập và ngập nước là đất công, chỉ trồng cây ngắn ngày, không được phép xây dựng) nhưng vẫn ngang nhiên “mọc lên” như không có ai quản lý. Công trình mà người lái ghe nhắc đến là khu cắm trại Bảy Cua, thuộc xã Túc Trưng, huyện Định Quán. Khu đất này được một người dân lấn chiếm từ đất bán ngập của lòng hồ Trị An rồi san lấp và xây dựng các công trình khá kiên cố để làm khu du lịch.

Khu cắm trại Bảy Cua, thuộc xã Túc Trưng, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai lấn chiếm từ đất bán ngập của lòng hồ Trị An rồi san lấp và xây dựng các công trình khá kiên cố để làm khu du lịch.

Tương tự, tại khu vực giáp chân cầu La Ngà, thuộc ấp 1, xã La Ngà, một ngôi nhà cao 3 tầng đang được người dân xây dựng dở dang. Theo đại diện Ủy ban nhân dân (UBND) xã La Ngà, khu đất này thuộc thửa 35, tờ bản đồ 44, có diện tích 619,7m2, do ông Bùi Văn Nhâm làm chủ, đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên khi phóng viên yêu cầu cung cấp các giấy tờ liên quan thì đại diện UBND xã này lại “ậm ờ”, cho biết “sẽ cung cấp sau”.

Một công trình xây dựng kiên cố lấn chiếm lòng hồ Trị An.

Tiếp đó là một nhà nuôi yến cao 3 tầng với diện tích khoảng 300 m2 thuộc xã Thanh Sơn, huyện Định Quán cũng được xây dựng nằm ngay dưới lòng hồ Trị An. Theo người dân phản ánh, nhà nuôi yến này được chủ xây cách đây vài năm nhưng chưa bị xử lý. Còn tại xã Phú Ngọc, huyện Định Quán, nhiều hộ dân lấn chiếm đất lòng hồ tạo thành các “ao” lớn để nuôi cá, trồng hoa màu, xây dựng các công trình dân dụng.

Ngoài ra tại xã Thanh Sơn, huyện Định Quán, một khu đất khác với diện tích khoảng 5.000 m2 bị người dân lấn chiếm để trồng cây lâu năm. Theo Khu bảo tồn, khu đất đất này do bà Nguyễn Thị Kim Hoa lấn chiếm, đắp thành bờ đê, tiến hành san lấp mặt bằng và trồng cây.

Trong khi đó chủ nhà hàng Xà Cừ quán, thuộc ấp Bến Nôm 2, xã Phú Cường, huyện Định Quán lại lấn chiếm một khu đất khoảng 3.000 m2 để xây dựng một cầu đi bộ bao quanh khu đất. Phía trong khu đất có gần chục nhà chòi để làm du lịch nghỉ dưỡng. Cạnh đó, chủ công trình này còn xây dựng một ta luy kiên cố dài cả trăm mét nằm trong phần diện tích đất của lòng hồ; phía trong cùng là một căn nhà cấp 4 có mái che để làm khu pha chế nước uống. Một nhân viên làm việc tại đây cho biết, các nhà chòi được gia đình xây dựng nhiều năm nay, còn cầu bộ quanh khu đất sát lòng hồ cũng được làm cách đây vài năm để tạo thuận tiện cho khách tham quan lòng hồ, chụp hình…

Nhà hàng Xà Cừ quán, thuộc ấp Bến Nôm 2, xã Phú Cường, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai lấn chiếm một khu đất khoảng 3.000 m2 đất lòng hồ Trị An.

Cạnh đó không xa là quán ăn Sông Nước cũng thuộc ấp bến Nôm 2, xã Phú Cường, huyện Định Quán lấn chiếm hàng nghìn m2 đất hồ Trị An dưới cao trình 62m so với mặt nước biển. Trên khu đất này, chủ quán đã dựng nhiều chòi bằng cột sắt, lợp tôn, kết hợp với nền xi măng cốt thép, lát gạch kiên cố, giữa các chòi với nhau được đổ sàn tạo thành đường đi…

Từ xã đến huyện…

Mong muốn có thêm thông tin về các công trình lấn chiếm đất lòng hồ Trị An nằm trên địa bàn xã Phú Ngọc, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai, phóng viên Báo Lao động Thủ đô đã 2 lần đến trực tiếp đến UBND xã này để liên hệ làm việc nhưng đều nhận được thông báo “lãnh đạo đi họp”. Và khi chúng tôi buộc phải liên hệ qua điện thoại, bà Nguyễn Thị Kiều Oanh, Chủ tịch UBND xã Phú Ngọc cho biết, đã nắm bắt được thông tin, đang chỉ đạo các đơn vị liên quan xác minh và xin ý kiến của UBND huyện Định Quán để cung cấp thông tin cho báo!?

Trước đó, phóng viên Báo Lao động Thủ đô cũng đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Văn Hiếu, Chủ tịch UBND xã La Ngà. Ông Hiếu cho biết sẽ làm việc với Khu Bảo tồn để xác định các trường hợp vi phạm. Theo ông Hiếu, thời gian qua xã đã xử lý nhiều trường hợp vi phạm liên quan đến xây dựng, lấn chiếm đất lòng hồ. Hiện nay nhiều khu vực do Khu Bảo tồn quản lý chứ không riêng gì xã nên rất khó xử lý.

Ngôi nhà yến 3 tầng được xây dựng trong đất lòng hồ Trị An.

Đối với một số công trình sai phạm trong khu vực lòng hồ Trị An, thuộc huyện Định Quán, chúng tôi đã nhiều lần liên hệ với ông Trần Nam Biên, Chủ tịch UBND huyện Định Quán qua điện thoại nhưng đều bất thành. Tương tự, chúng tôi đã liên hệ với ông Lê Ngọc Tiên, quyền Chủ tịch UBND huyện Trảng Bom, ông Tiên cho biết huyện sẽ yêu cầu các cơ quan chức năng xác minh và sẽ cung cấp thông tin cho báo sau.

Trong khi đó, trao đổi với chúng tôi, ông Võ Tấn Nhẫn, Giám đốc Công ty Thuỷ điện Trị An cho biết: Thời gian qua, thông tin người dân cung cấp cũng như qua quản lý, đơn vị đã phát hiện một số trường hợp vi phạm trong hành lang an toàn lòng hồ, sau đó đơn vị có báo cáo về Khu bảo tồn để kết hợp xử lý. Theo ông Nhẫn, do đất khu vực xung quanh hồ Trị An trước đây được người dân canh tác dưới dạng giao khoán hoặc tự khai hoang, sau đó bán lại cho nhiều người dẫn đến việc họ không hiểu đúng quy định về sử dụng đất nên đã vi phạm trong quá trình sử dụng. Đơn vị đã phối hợp với Khu bảo tồn và các địa phương xử lý nhiều trường hợp vi phạm, trong đó một số trường hợp sau khi được các địa phương làm việc, giải thích đã tự động tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu.

Còn theo đại diện Khu bảo tồn, thời gian qua đơn vị này đã phát hiện gần 100 trường hợp vi phạm lấn chiếm đất vùng bán ngập lòng hồ Trị An và đã bàn giao cho các địa phương xử lý.

Người dân thì vậy, còn cán bộ Khu bảo tồn thì sao, liệu có chuyện người được giao nhiệm vụ giữ rừng thì lại đốt rừng, phá đảo hay không? Báo Lao động Thủ đô sẽ thông tin ở bài sau.

(Còn nữa)