Việt Yên (Bắc Giang): Cần xử lý nghiêm đối với cán bộ thôn Văn Xá do tự ý cho thuê đất trái thẩm quyền

(Xây dựng) – Hành vi tự ý cho thuê đất không đúng thẩm quyền của Ban lãnh đạo thôn Văn Xá, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên (Bắc Giang) đã vi phạm quy định của pháp luật đất đai hiện hành, gây thiệt hại nghiêm trọng do vậy cần sớm tiến hành xử lý đối với những cá nhân có liên quan.

Thôn Văn Xá, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên.

Trước đó, Báo điện tử Xây dựng đã có bài: “Nhiều bất cập trong việc thu hồi, đền bù dự án và cho thuê đất tại thị trấn Bích Động” phản ánh về việc nhiều hộ gia đình tại thôn Văn Xá, thị trấn Bích Động xung phong dồn điền đổi thửa và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến năm 2063. Nhưng họ đang có nguy cơ mất trắng hàng trăm triệu đồng đầu tư làm trang trại, ao vườn khi chính quyền huyện Việt Yên thu hồi đất để làm Dự án Khu dân cư Văn Xá. Bên cạnh đó, việc cán bộ thôn tự ý cho thuê hàng nghìn m2 đất trái thẩm quyền cũng khiến người dân vô cùng bức xúc.

Cụ thể, năm 2017, Bí thư Chi bộ thôn Tống Văn Nhượng, Trưởng thôn Nguyễn Ngọc Hanh, Phó Trưởng thôn Nguyễn Văn Diệp đã ký Hợp đồng thuê đất với hàng loạt hộ dân thực chất là bán đất trái phép. Các diện tích đất trên được thôn phân sẵn các lô đất có diện tích 100m2, quây gạch sẵn với giá 300.000 đồng/m2. Số tiền mua bán trên được chuyển một lần cho thôn, hiện chưa ước lượng chính xác tổng số tiền trên nhưng ước tính có thể lên tới hàng tỷ đồng.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Lệ – nguyên Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn Văn Xá, Thanh tra nhân dân thôn cho biết: “Hiện nay, không rõ số tiền trên được sử dụng vào mục đích gì và tình trạng ra sao. Chúng tôi rất muốn làm rõ số tiền mà cán bộ thôn đã thu của người dân từ việc cho thuê đất hiện nay đã sử dụng vào việc gì? Và liệu lãnh đạo thị trấn Bích Động có vô can khi để cán bộ thôn tự ý cho thuê đất trái thẩm quyền và thu về hàng tỷ đồng mà không nộp về ngân sách Nhà nước một đồng nào?”.

Ông Nguyễn Ngọc Tú là nạn nhân của việc cho thuê đất trái thẩm quyền cho biết, năm 2016, tôi được ông Nguyễn Ngọc Hạnh – Trưởng thôn Văn Xá đứng ra cho thuê 100m2 đất nông nghiệp tại khu ruộng cửa Đình với giá 300.000 đồng/m2, thời hạn thuê lâu dài. Tuy nhiên, thời gian gần đây, cán bộ thôn liên tục đến nhà tôi vận động trả lại đất và họ sẽ trả lại tiền gốc cộng thêm tiền lãi của tiền gốc theo lãi ngân hàng nhưng gia đình tôi không đồng ý. Hiện, có tổng 8 hộ gia đình đã mua đất ở đây thì đã có 2 nhà trả lại đất và nhận lại tiền. Vì sự hiểu biết lúc đấy còn hạn chế, tin tưởng vào cán bộ trong thôn nên đã đứng ra thuê lại diện tích đất trên để sử dụng vào việc canh tác nông nghiệp, bây giờ cán bộ thôn lại yêu cầu chúng tôi trả lại đất khiến chúng tôi rất hoang mang.

Một điều lạ, trong quy hoạch Khu dân cư Văn Xá, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Việt Yên đã “né” đi khu vực đất nông nghiệp bị bán trái phép này mà tập trung thu hồi khu đất được cấp “sổ đỏ” đến tận năm 2063 của các hộ nuôi trồng thủy sản. Dư luận cho rằng, trong dự án này có sự khuất tất, không minh bạch và có dấu hiệu “lợi ích nhóm”, phải chăng phía chính quyền sợ thu hồi khu đất trên sẽ bị những người dân đã bỏ tiền mua đất kiện, dẫn đến tranh chấp pháp lý mà bên bị thiệt là chính quyền cơ sở.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Vịnh – Chủ tịch UBND thị trấn Bích Động cho biết: “Tại thôn Văn Xá có sự việc cán bộ thôn ký hợp đồng cho 8 hộ dân thuê đất, gần đây tôi mới nắm được việc đó và có mời cán bộ thôn lên để giải trình, UBND thị trấn có ra văn bản chỉ đạo thanh lý hợp đồng trả lại tiền cho 8/9 hộ dân, Số tiền cán bộ thôn ký hợp đồng cho thuê đất khoảng hơn 280 triệu, số tiền thôn thu được đã dùng vào việc làm đường nông thôn nội đồng. Tiền trả lại cho 8 hộ dân hiện giờ là tiền quỹ của thôn thu của người dân 5kg thóc một nhân khẩu trong một năm, cán bộ thôn Văn Xá có họp lấy ý kiến người dân về việc lấy quỹ thôn hàng năm trả lại cho 8 hộ dân hay không thì tôi không rõ…

Việc người dân chưa đồng thuận thu hồi đất để giải phóng mặt bằng Khu dân cư Văn Xá là do nguồn gốc đất từ 2004 dồn điền đổi thửa thì chính quyền có cấp giấy chứng nhận sử dụng đất cho người dân làm đất nông nghiệp đến 2063. Các hộ chưa đồng ý như hộ bà Lệ, ông Minh, ông Nguyên, ông Nho, bà Ngân… vì giá đền bù không thoả đáng”.

Dưới góc nhìn pháp lý về sự việc trên, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết: Theo quy định tại Điều 59 Luật Đất đai 2013, UBND cấp huyện là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Đồng thời cũng theo quy định tại Điều này, cơ quan có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất không được ủy quyền. Như vậy, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho thuê đất đối với các cá nhân, hộ gia đình tại thôn Văn Xá là UBND huyện Việt Yên đồng thời theo quy định của luật, UBND huyện Việt Yên không được ủy quyền, do vậy việc các cán bộ thôn Văn Xá thời kỳ 2015-2017 tự ý cho 9 hộ gia đình thuê đất là không đúng thẩm quyền theo quy định hiện hành của pháp luật.

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng Phòng Tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật Sư Thành phố Hà Nội).

Việc Ban lãnh đạo thôn Văn Xá giai đoạn 2015 – 2017 tự ý cho 9 hộ dân thuê đất nhưng đến tháng 11/2022, UBND thị trấn Bích Động mới phát hiện ra sự việc trên cho thấy sự buông lỏng quản lý trong hoạt động quản lý đất đai của chính quyền địa phương. Cụ thể, Ban lãnh đạo thôn Yên Xá đã tiến hành cho các hộ dân thuê đất từ năm 2016. Năm 2017, một số hộ gia đình đã được UBND huyện Việt Yên cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy, khi tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chính quyền địa phương đã không xem xét đến nguồn gốc sử dụng đất của các hộ dân trên dẫn tới thực trạng bức xúc trong người dân như hiện nay. Việc Ban lãnh đạo thôn cho người dân thuê đất sau hơn 5 năm mới được UBND thị xã Bích Động biết đến cũng thể hiện việc không sát sao trong quá trình quản lý.

Hành vi tự ý cho thuê đất không đúng thẩm quyền của Ban lãnh đạo thôn Văn Xá, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên đã vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật đất đai hiện hành, gây thiệt hại nghiêm trọng do vậy cần sớm tiến hành xử lý đối với những cá nhân có liên quan. Theo quy định của Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong trường hợp này, đất được cho thuê không đúng thẩm quyền sẽ bị thu hồi theo quy định của pháp luật. Cụ thể, Điều 6 Luật Đất đai 2013 quy định như sau:

Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm:

a) Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm.

b) Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất.

c) Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền.

d) Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho.

đ) Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm.

e) Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm.

g) Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành.

h) Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục.

i) Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.

2. Việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai phải căn cứ vào văn bản, quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này”.

Như vậy, chính quyền địa phương cần đưa ra phương án bồi thường, hỗ trợ phù hợp, đảm bảo đời sống, sinh kế cho người dân bị thu hồi đất do được cho thuê không đúng thẩm quyền. Bên cạnh việc được bồi thường về đất, người dân còn có thể được bồi thường về tài sản trên đất và nhận các khoản hỗ trợ khác theo từng trường hợp cụ thể theo quy định hiện hành của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.

Tùy vào tính chất cụ thể của vụ việc, hành vi cho thuê đất không đúng thẩm quyền của các cá nhân thuộc Ban lãnh đạo thôn Văn Xá có thể bị áp dụng các chế tài hành chính như kỷ luật, cách chức… Nếu hành vi trên của Ban lãnh đạo thôn Yên Xá đủ để cấu thành phạm thì hành vi này có thể cấu thành tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo quy định tại Điều 229, Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó, hành vi lợi dụng hoặc lạm dụng chức vụ, quyền hạn giao đất, thu hồi, cho thuê, cho phép chuyển quyền sử dụng, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định của pháp luật sẽ bị xử phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, phạt tù từ 3 năm đến 12 năm tùy tính chất, mức độ của hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000-150.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

Trước sự việc trên, đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang vào cuộc, thanh, kiểm tra những thông tin của người dân thôn Văn Xá, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên đã cung cấp. Qua đó, làm rõ sai phạm và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức (nếu có).