Việt Nam nêu bật vai trò của ICJ trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu

Chủ tịch ICJ, Thẩm phán Joan Donoghue cho biết trong năm nay, tòa án này đã ban hành 4 bản án, 20 lệnh về thủ tục và xem xét 2 yêu cầu cho ý kiến tư vấn.

ICJ đang thụ lý gần 20 vụ việc liên quan đến nhiều lĩnh vực luật pháp quốc tế như phân định biển, biên giới lãnh thổ, quan hệ ngoại giao, nhân quyền, môi trường…

Ngoài ra, ICJ cũng tiếp tục rà soát thủ tục và phương pháp làm việc, ghi nhận việc ban hành một số sửa đổi có lồng ghép vấn đề giới tính vào nội quy của tòa.

Đại diện của gần 100 quốc gia đã tham gia phát biểu tại phiên họp. Hầu hết các phát biểu đều đánh giá cao đóng góp của ICJ đối với hòa bình, an ninh quốc tế, góp phần giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia và đưa ra ý kiến tư vấn về khía cạnh pháp lý của nhiều vấn đề được quốc tế quan tâm, gần đây nhất là việc yêu cầu ICJ đưa ra ý kiến tư vấn liên quan đến việc lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng và vấn đề biến đổi khí hậu.

Phát biểu tại cuộc họp, Tham tán Công sứ Lê Thị Minh Thoa, Phó Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc, khẳng định sự đa đạng của các vấn đề đang được ICJ xem là minh chứng rõ ràng cho tính phổ quát và thẩm quyền chung của tòa.

Củng cố luật pháp quốc tế là nền tảng quan trọng cho việc cùng tồn tại hòa bình giữa các quốc gia. Để đạt được mục tiêu này, các quốc gia có nghĩa vụ tuân thủ các nghĩa vụ theo luật pháp quốc tế và thực hiện nghiêm túc quyết định, bản án của các cơ quan tài phán quốc tế.

Đại diện Việt Nam cũng nhấn mạnh một chức năng cốt lõi khác của ICJ là cung cấp ý kiến tư vấn theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc nhằm làm sáng tỏ các khía cạnh pháp lý liên quan đến các vấn đề lớn được cộng đồng quốc tế quan tâm, trong đó có vấn đề biến đổi khí hậu.

Việt Nam cho rằng các tiến trình này có thể tạo ra tác động sâu sắc đến cách giải thích các nghĩa vụ môi trường theo luật pháp quốc tế.

Cụ thể, ICJ cần làm rõ nguyên tắc “trách nhiệm chung, nhưng khác biệt” cũng như nghĩa vụ hợp tác, bao gồm cả việc thông qua chuyển giao công nghệ xanh và trách nhiệm trong trường hợp vi phạm các nghĩa vụ đó.

Đại diện Việt Nam nhấn mạnh ý kiến tư vấn của ICJ sẽ góp phần củng cố những nỗ lực chung nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu.

Vào ngày 29/3, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua bằng đồng thuận nghị quyết yêu cầu ICJ đưa ra ý kiến tư vấn về trách nhiệm của quốc gia đối với vấn đề biến đổi khí hậu. Nghị quyết được đệ trình theo sáng kiến của Vanuatu và Nhóm nòng cốt gồm 18 nước, trong đó có Việt Nam.

Nhóm mong muốn tận dụng vai trò của ICJ để làm rõ nghĩa vụ của các quốc gia trong việc gây ra những hệ quả tiêu cực do biến đổi khí hậu đối với nhiều nước, nhất là các nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Hải Đăng (T/h)