Dù mới 3 tuổi, chưa từng học qua trường lớp hay được hướng dẫn
gì, nhưng M.N (ở Hà Nội) lại có khả năng vẽ tranh y như thật khiến ai cũng trầm
trồ. Tuy nhiên, ít khi con sáng tạo thêm điều gì mà chỉ như “chụp lại” rồi sao
chép lại y chang những gì từng nhìn thấy.

“Con chỉ thích vẽ những thứ quen thuộc, như chiếc xe,
ngôi nhà hay hình ảnh từ chương trình hội họa. Những thứ khác như đồ chơi, sách
hay chơi với bạn bè, bé chẳng mấy hứng thú. Thậm chí, chỉ cần tôi thay đổi vị
trí bàn vẽ, hay bộ bút màu, bé lại không chịu vẽ nữa”, chị Nhung – mẹ bé chia sẻ.

Ban đầu, chị Nhung và gia đình cảm thấy tự hào vì nhìn vào
những bức vẽ của con, ai cũng rất ngạc nhiên và khen con chị là thiên tài. Tuy
nhiên, có một số người bạn khi tiếp xúc cho rằng, con chị có những bất thường về
mặt giao tiếp và cảm xúc, khuyên nên đi khám và đánh giá vì có thể có dấu hiệu của rối loạn phổ tự kỷ.

Khi nghe được những lời đó, chị Nhung phản ứng mạnh và cho rằng,
họ đang nghĩ xấu về con mình.

“Con tôi là thiên tài, sao lại tự kỷ được” – chị Nhung nói lại.

Tuy nhiên, sau hơn một năm theo dõi, chị Nhung nhận thấy những
bất thường ở con ngày càng rõ rệt, nên đã đưa con đến gặp chuyên gia.

Thạc sĩ tâm lý lâm sàng Hoàng Quốc Lân, Trung tâm chăm sóc sức
khỏe tinh thần – BV Đa khoa Phương Đông tiếp nhận trường hợp này, qua đánh giá
và tương tác với cháu cho thấy, bé M.N có rối loạn phổ tự kỷ rất điển hình.

Chuyên gia Hoàng Quốc Lân cho biết, những trường hợp như vậy
không hiếm gặp. Nhiều trẻ dù mới 2-3 tuổi đã biết đọc, nói tiếng Anh, tính toán
dù chưa được học chính thức; có trẻ có khả năng ghi nhớ con số và chữ cái rất tốt,
chỉ cần một ít thông tin là có thể suy ra nhiều điều khác, ví dụ: Xác định được
thứ mấy (âm, dương lịch) khi được cung cấp ngày, tháng, năm hoặc các thông số kỹ
thuật trên máy móc cũng được trẻ nhớ rất chi tiết.

Tuy nhiên, những trẻ này thường
gặp khó khăn trong giao tiếp và ứng xử xã hội, cần được hỗ trợ nhiều. Khi gặp
những trường hợp như vậy, cha mẹ không nên vội mừng mà hãy quan sát con kỹ lưỡng
và đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt.

“Không ít bố mẹ khi nhận ra con có kỹ năng siêu việt từ khi
còn rất nhỏ, nhưng họ rất sợ điều này vì biết đó là bất thường và cho đi khám sớm.
Điều này rất tốt, bởi nếu con có rối loạn phổ tự kỷ sẽ giúp con được can thiệp
sớm nhất và đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, có một bộ phận nhỏ luôn cho rằng con
là thiên tài, không chấp nhận việc con bị tự kỷ, nên đã bỏ lỡ thời gian vàng điều
trị”, thạc sĩ Quốc Lân chia sẻ.

Thực tế cho thấy, trẻ tự kỷ thường có tính rập khuôn, máy
móc và phát triển thiên lệch về một năng khiếu gì đó, nên mọi người lầm tưởng
đó là tài năng. Tuy nhiên, về bản chất đó chỉ là sự sao chép, ghi nhớ lại để
làm theo và làm rất tốt vấn đề đó mà rất ít sự sáng tạo. Thạc sĩ Quốc Lân cho rằng,
trường hợp đó không thể gọi là thiên tài, vì ngoài lĩnh vực đó trẻ thường ít hứng
thú và quan tâm đến vấn đề khác, giao tiếp và ứng xử xã hội và quản lý cảm xúc
gặp nhiều khó khăn….

“Rất khó để đánh giá đâu là một đứa trẻ thiên tài từ khi còn
nhỏ. Tuy nhiên, một đứa trẻ thông minh trước hết phải phát triển toàn diện mọi
kỹ năng, có sự hiểu biết nhiều lĩnh lực, phải có sự tương tác đa dạng, chứ
không phải chỉ giỏi một lĩnh vực mà các kỹ năng khác hạn chế”, chuyên gia tâm
lý nói.

Thạc sĩ Lân khuyến cáo, với trẻ có biểu hiện tài năng nhưng
thiên lệch về một vấn đề, kèm theo đó là các biểu hiện chậm nói, chậm vận động,
có vấn đề về giao tiếp, phản ứng cảm xúc… cần nhận diện và đưa đi khám vì có thể
có những rối loạn phát triển.

“Việc can thiệp sớm không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng xã
hội mà còn tạo điều kiện để trẻ phát huy tối đa tiềm năng và tài năng của mình.
Do đó, phụ huynh nên chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia và cơ sở
chuyên môn để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho con mình”, vị chuyên gia tâm
lý nhấn mạnh.