Trung Quốc xây hệ thống radar tầm xa nhất thế giới

Trong nỗ lực toàn cầu nhằm bảo vệ Trái đất, Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng cơ sở quan sát hoạt động không gian sâu có độ nét cao ở Tây Nam thành phố Trùng Khánh của nước này.

Hệ thống radar Mắt thần ở tây nam thành phố Trùng Khánh. Ảnh: Global Times

Theo tờ Thời báo Hoàn cầu, hệ thống quan sát mới được đặt tên là China Fuyan (Mắt thần), bao gồm các radar phân tán với hơn 20 ăng-ten, mỗi ăng-ten sẽ có đường kính từ 25 đến 30 mét. Các radar sẽ hoạt động cùng nhau, dự kiến có thể quan sát các tiểu hành tinh trong phạm vi 150 triệu km.

Viện Công nghệ Bắc Kinh là cơ quan đứng đầu dự án này. Bên cạnh đó, Trung tâm Đổi mới Trùng Khánh thuộc Viện Công nghệ Bắc Kinh, Đài quan sát Thiên văn Quốc gia Trung Quốc thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc, Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh, cũng sẽ tham gia vào quá trình xây dựng Mắt thần trở thành hệ thống radar có tầm xa nhất thế giới.

Ông Long Teng – Giám đốc Viện Công nghệ Bắc Kinh, thành viên của Học viện Kỹ thuật Trung Quốc – cho biết hệ thống mới bao gồm nhiều ăng-ten, giống như mắt của côn trùng. Dự án này sẽ đáp ứng các yêu cầu của đất nước, bao gồm khả năng phòng thủ gần Trái Đất, khả năng cảm biến không gian, cũng như các nghiên cứu về khả năng sinh tồn của Trái Đất và sự hình thành của các tiểu hành tinh.

Chương trình Mắt thần được đưa ra sau thông báo vào tháng 4 của Trung Quốc về kế hoạch xây dựng hệ thống giám sát và phòng thủ tiểu hành tinh gần Trái Đất, nhằm đối phó với mối đe dọa từ các tiểu hành tinh tác động vào tàu vũ trụ. Đồng thời, hệ thống này cũng góp phần bảo vệ sự an toàn của Trái Đất và loài người.

Hệ thống radar mới ở Trùng Khánh cũng sẽ hỗ trợ các sứ mệnh của Trung Quốc trong việc thăm dò khu vực nằm giữa Trái Đất và Mặt Trăng, bao gồm tìm kiếm mục tiêu hạ cánh thích hợp cho sứ mệnh thăm dò Thiên vấn 2.

Vào tháng 5, ông Zhang Rongqiao, nhà thám hiểm chính của sứ mệnh thăm dò sao Hỏa Thiên vấn 1, đã tiết lộ với giới truyền thông rằng Thiên vấn 2 đã bước vào giai đoạn nghiên cứu và phát triển nguyên mẫu. Dự kiến tàu thăm dò này ​​sẽ được phóng vào năm 2025.

Thiên vấn 2 là sứ mệnh kéo dài một thập kỷ. Trong đó, tàu thăm dò sẽ thực hiện các quan sát cũng như trả lại các mẫu từ tiểu hành tinh gần Trái Đất 2016HO3. Theo Space.com, tiểu hành tinh được đặt tên là Kamo’oalewa, có thể là một mảnh vỡ của Mặt Trăng bay cực gần Trái Đất.

Tàu Thiên Vấn 1 đã đáp thành công xuống bề mặt sao Hỏa vào tháng 2/2021. Ảnh: Cục Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA)

Theo ông Long, chương trình Mắt thần sẽ được tiến hành theo 3 giai đoạn. Bốn phần của radar đường kính 16 mét sẽ được thiết lập để xác minh tính khả thi của hệ thống và thu hình ảnh 3D của Mặt Trăng. Hiện tại, 2 trong số 4 radar đã được chế tạo ở Trùng Khánh, dự kiến ​​sẽ hoạt động vào tháng 9 năm nay.

Giai đoạn thứ hai sẽ tăng số lượng ăng-ten lên hơn 20 chiếc và hình thành một hệ thống radar phân tán có độ nét cao, tương đương với hệ thống có đường kính 100 mét, cho phép thăm dò và thu thập hình ảnh tiểu hành tinh cách xa hàng chục triệu km và xác minh công nghệ liên quan.

Giai đoạn thứ ba – giai đoạn cuối cùng – sẽ hiện thực hóa khả năng quan sát xa tới 150 triệu km và trở thành radar không gian sâu đầu tiên trên thế giới, có khả năng chụp hình ảnh 3D, giám sát động cũng như quan sát chủ động các thiên thể trong toàn bộ hệ Mặt Trời.

Trung tâm đổi mới Trùng Khánh cho biết lịch trình và quy mô của giai đoạn thứ 3 vẫn chưa được xác định. Theo các nhà khoa học, quyết định đó sẽ được đưa ra dựa trên kết quả và các nghiên cứu được thực hiện trong các giai đoạn trước.

Các chuyên gia vũ trụ cho biết, khác với nguyên lý hoạt động của Kính viễn vọng vô tuyến hình cầu khẩu độ 500 mét (FAST) – được thiết kế để thu thập các quan sát thụ động tín hiệu vô tuyến từ không gian, Mắt thần sẽ tích cực bắn tín hiệu vô tuyến đến các thiên thể để thu được các quan sát mới.

Kính viễn vọng khổng lồ của Trung Quốc thu được những tín hiệu bí ẩn trong vũ trụ. Ảnh: news.cn

Bà Wang Ya’nan, Tổng biên tập Tạp chí Kiến thức Hàng không Vũ trụ có trụ sở tại Bắc Kinh, nói: “Hệ thống radar không gian sâu này chắc chắn sẽ bao phủ toàn bộ phạm vi trong hệ thống Trái Đất – Mặt Trăng, vì Mặt Trăng chỉ cách khoảng 400.000 km. Điều đó có nghĩa là hệ thống sẽ có thể giám sát hành trình của tàu vũ trụ trên Mặt Trăng, là trợ thủ đắc lực cho việc khám phá Mặt Trăng của Trung Quốc”.

Bà Wang cũng nói thêm rằng với khả năng quan sát chủ động cùng độ nét cao, hệ thống radar mới kỳ vọng sẽ mang lại giá trị vô cùng to lớn, giúp chúng ta tìm hiểu chi tiết về các tiểu hành tinh gần Trái Đất.

Giới quan sát nhấn mạnh khi công nghệ vũ trụ của Trung Quốc đạt được nhiều tiến bộ đáng chú ý -bao gồm thám hiểm không gian sâu trên Mặt Trăng, sao Hỏa và trong chương trình không gian có người lái, quốc gia này ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực toàn cầu giúp phòng thủ các tiểu hành tinh gần Trái Đất.