Trung Quốc quyết tâm bảo tồn đa dạng sinh học

Trung Quốc là một trong 17 quốc gia có thiên nhiên đa dạng của Liên hợp quốc, tự hào có gần 10% số loài thực vật và 14% số loài động vật trên thế giới. Nhưng sự du nhập của các loài động thực vật ngoại lai, đô thị hóa, phá rừng, biến đổi khí hậu và thiếu biện pháp bảo vệ hiệu quả đã đẩy nguy cơ tuyệt chủng của các loài động vật có xương sống và thực vật bậc cao lên trên mức trung bình toàn cầu. Khoảng 90% đồng cỏ và 40% các vùng đất ngập nước chính của Trung Quốc bị suy thoái hoặc sa mạc hóa.

Tháng 10/2021, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã công bố chính thức thành lập một mạng lưới gồm 5 công viên quốc gia với tổng diện tích 230.000 km vuông (88.800 dặm vuông) chứa gần 30% các loài động vật hoang dã trên cạn quan trọng của đất nước này. Sau khi hoàn thành, đó sẽ là hệ thống công viên quốc gia lớn nhất thế giới, thay thế một cấu trúc phức tạp và khó tiếp cận của các khu bảo tồn hiện tại. Hệ thống cũ bị các nhà phê bình cho rằng không có nhiều khả năng bảo vệ thiên nhiên khỏi việc khai thác gỗ, phát triển bất hợp pháp hoặc khai thác tài nguyên.

Đây là lần đầu tiên Trung Quốc đưa ra kế hoạch thành lập một hệ thống công viên quốc gia thống nhất vào năm 2015. Bao gồm 18% diện tích của nước này, chính phủ đã đưa các khu bảo tồn được kiểm soát tập trung và có khả năng khuyến khích đầu tư nhiều hơn vào bảo vệ đa dạng sinh học. Các vườn quốc gia mới được chỉ định là một dấu hiệu cho thấy chính quyền trung ương đang xem xét vấn đề này một cách nghiêm túc hơn. 

Năm công viên ban đầu trong hệ thống cũng là nơi sinh sống của một số cộng đồng nghèo nhất Trung Quốc. Nhà bảo tồn Terry Townshend, người sáng lập trang web Birding Beijing, cho biết cải thiện cuộc sống của những người này đồng thời bảo tồn môi trường tự nhiên sẽ là một trong những vấn đề cốt lõi của hệ thống mới. Ông nói rằng, cộng đồng địa phương nên được phép ở lại để bảo tồn và giới thiệu văn hóa và lịch sử địa phương. Tuy vậy, điều đó khó có thể xảy ra. Là một phần trong chương trình xóa đói giảm nghèo của ông Tập, việc di dời hàng loạt đã được thực hiện ở một số khu vực công viên. Hơn 54.000 người sẽ được chuyển ra khỏi Công viên Quốc gia tại dãy núi Qilian vào năm 2025.

Trung Quốc có 1,7 triệu kiểm lâm trên tất cả các khu rừng và công viên của họ. Để bổ sung lực lượng kiểm lâm, chính phủ đã chuyển sang các công ty như Huawei Technologies Co. để giúp khai thác các đổi mới như 5G, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo.

Chính sách bảo tồn đa dạng sinh học mới kết hợp giữa ý chí chính trị, việc triển khai lao động và áp dụng công nghệ, bao gồm cả giám sát vệ tinh có thể trở thành một mô hình cho các khu bảo tồn thiên nhiên khác ở Trung Quốc và tạo ra một hành lang hiệu quả cho môi trường tự nhiên.