Tôn vinh nghệ thuật Xoè Thái – những giá trị cao đẹp của văn hóa nghệ thuật, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái

(Xây dựng) – Đây là phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật Xoè Thái” vào Danh sách Di sản Văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại do UBND tỉnh Yên Bái chủ trì, phối hợp Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La tổ chức tối 24/9 tại thị xã Nghĩa Lộ (tỉnh Yên Bái).

Các cô gái Thái Mường Lò (thị xã Nghĩa Lộ – Yên Bái) trao tặng khăn cho Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Xoè là một loại hình vũ đạo của Việt Nam với những động tác biểu tượng cho các hoạt động của con người và được thực hành trong nghi lễ, văn hoá, đời sống và công việc. Xoè được trình diễn trong các nghi lễ, đám cưới, đám cưới, lễ hội bản mường truyền thống và các hoạt động của cộng đồng. Có 3 loại hình Xoè: Xoè nghi lễ, Xoè vòng và Xoè trình diễn. Xoè được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình, các đội văn nghệ, trường học. Xoè trở thành biểu tượng của lòng hiếu khách.

Xoè được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh: Yên Bái, Sơn La, Lai Châu và Điện Biên. Trung tâm của Xoè có thể được coi ở Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và thành phố Điện Biên Phủ (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La). Từ năm 2016, tỉnh Yên Bái, Điện Biên, Sơn La, Lai Châu đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao và các Bộ, ngành liên quan xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật Xoè Thái” để trình UNESCO đưa vào danh sách Di sản Văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngày 15/12/2021, tại phiên họp Uỷ ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ Di sản Văn hoá phi vật thể lần thứ 16 của UNESCO diễn ra tại thủ đô Paris (Pháp), Di sản “Nghệ thuật Xoè Thái” của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

Buổi lễ đã diễn ra Chương trình nghệ thuật “Xoè Thái – Tinh hoa miền di sản” với sự tham gia của trên 3.000 nghệ sĩ, diễn viên, nghệ nhân, trong đó, màn đại xoè diễn ra với quy mô 2.022 người.

Bà Pauline Tamesis – Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam đã trao Bằng của UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xoè Thái vào Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại cho Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Việt Nam.

Tại buổi lễ, bà Pauline Tamesis – Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam đã trao Bằng của UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xoè Thái vào Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại cho Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Việt Nam.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi lời chào trân trọng, lời thăm hỏi chân tình, lời chúc mừng tốt đẹp nhất đến các cấp ủy, chính quyền, quân và dân các dân tộc tỉnh Yên Bái, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên về niềm vinh dự, tự hào khi Nghệ thuật Xòe Thái được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đây là sự kiện đặc biệt, có ý nghĩa to lớn và nhiều cảm xúc với tất cả chúng ta. Nghệ thuật Xòe Thái đã vượt qua nét đẹp của loại hình múa truyền thống với thẩm mỹ sáng tạo, khát vọng vươn tới những giá trị chân – thiện – mỹ của mỗi thành viên trong cộng đồng các dân tộc Tây Bắc. Đó là biểu tượng của tinh thần đoàn kết dân tộc, sự sẻ chia, tình yêu thương sâu sắc giữa con người với con người, sự hài hòa giữa con người với văn hóa, bản sắc dân tộc và thiên nhiên hùng vĩ với những triết lý sống cao đẹp. Hơn thế nữa, nghệ thuật Xòe Thái còn là thông điệp về trách nhiệm, tình yêu của tất cả chúng ta phải giữ gìn truyền thống lịch sử các thế hệ đồng bào các tỉnh Tây Bắc.

Màn đại xòe trong Lễ hội 2022.

Tôn vinh Nghệ thuật Xòe Thái là tôn vinh những giá trị cao đẹp của văn hóa nghệ thuật, của tinh thần đoàn kết, của lòng nhân ái, của tinh thần lạc quan, của tư duy bảo tồn và phát triển; của nét sống hòa hợp với thiên nhiên, của tinh thần trách nhiệm lịch sử không chỉ của các dân tộc Tây Bắc mà của tất cả những người dân Việt Nam. Chúng ta vui mừng và tự hào khi Xoè Thái là di sản thứ 14 của Việt Nam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện nhân loại. Đây là niềm tự hào của dân tộc Thái và của cả cộng đồng 54 dân tộc anh em trên “Dải đất hình chữ S” tươi đẹp; qua đó, tiếp tục khẳng định sự đóng góp rất quan trọng của kho tàng di sản văn hóa Việt Nam đối với thế giới…

Có được niềm vui hân hoan hôm nay, lan tỏa những giá trị tốt đẹp của dân tộc Việt Nam qua nghệ thuật Xòe Thái đến cộng đồng quốc tế, chúng ta rất trân trọng sự đóng góp không ngừng nghỉ của các thế hệ nghệ nhân dân gian, cộng đồng dân tộc Thái đã nâng niu, trao truyền, gìn giữ di sản văn hóa đặc sắc vô giá này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, các Bộ, cơ quan và địa phương liên quan, các nhà sưu tầm, nhà nghiên cứu đã đóng góp tích cực để bảo vệ và phát huy giá trị của nghệ thuật Xòe Thái nói riêng, các di sản văn hóa của Việt Nam và nhân loại nói chung.

Nhân dịp này, Thủ tướng trân trọng cảm ơn và mong muốn các tổ chức quốc tế, nhất là cơ quan Đại diện UNESCO tiếp tục dành cho Việt Nam sự hợp tác chặt chẽ, giúp đỡ hiệu quả, để các giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam ngày càng lan tỏa sâu rộng và hòa cùng dòng chảy của tinh hoa văn hóa nhân loại.

Thủ tướng nêu rõ, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực, nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước. Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn xác định phát triển văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội. Như lời đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Văn hoá là bản sắc dân tộc, văn hoá còn thì dân tộc còn, văn hoá mất thì dân tộc mất. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa có ý nghĩa đặc biệt, góp phần phát triển, làm gia tăng giá trị du lịch và trách nhiệm với văn hóa của nhân loại, qua đó gìn giữ truyền thống lịch sử, vun đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sự kiện quan trọng này vừa là niềm vinh dự, tự hào đối với mỗi chúng ta nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm của quốc gia, các cấp, các ngành, các địa phương, các thế hệ nghệ nhân dân gian dân tộc Thái nói riêng và cộng đồng các dân tộc Việt Nam nói chung.

Để tiếp tục tạo sức sống mới, sự lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ giá trị của nghệ thuật Xòe Thái, Thủ tướng đề nghị: Chính quyền, nhân dân và cộng đồng người Thái ở các tỉnh Tây Bắc, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp triển khai nghiêm túc, hiệu quả “Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật Xòe Thái” theo đúng cam kết với UNESCO. Giá trị cao đẹp của nghệ thuật Xòe Thái cần được bảo tồn, phát huy không chỉ trong nước mà còn quốc tế. Chúng ta cần nhận thức rõ đây là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đồng thời có hành động ứng xử xứng tầm với di sản. Các cấp, các ngành có liên quan cần có chương trình truyền thông, quảng bá mạnh mẽ, cần vượt qua biên giới Việt Nam để nghệ thuật này mãi mãi trường tồn và phát huy giá trị; để thế giới biết đến nhiều hơn, yêu quý, trân trọng và kết nối chặt chẽ, hiệu quả hơn với đất nước, con người Việt Nam. Thủ tướng nhấn mạnh Xòe Thái là hội tụ của nét đẹp văn hóa, nên quảng bá Xòe Thái là trách nhiệm của tất cả chúng ta; góp phần thúc đẩy giao lưu, kết nối hiệu quả giữa văn hoá truyền thống của dân tộc và văn hóa nhân loại.

Một trong những màn biểu diễn nghệ thuật tại buổi lễ.

Tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp thiết thực, cụ thể để giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống của các dân tộc nói chung và Xòe Thái nói riêng trong phát triển kinh tế – xã hội, nhất là phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với văn hóa, con người và lịch sử, góp phần đưa di sản thành tài sản, biến tiềm lực thành nguồn lực phát triển đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Thủ tướng kêu gọi, chúng ta hãy cùng nhau dành sự quan tâm xứng đáng đối với đời sống mọi mặt của các nghệ nhân am hiểu và tâm huyết với di sản; đồng thời, tạo các điều kiện thuận lợi về môi trường diễn xướng để thực hành Xòe Thái phù hợp các điều kiện phát triển mới của đất nước.

Nhân dịp này, tỉnh Yên Bái cũng khai mạc Lễ hội Văn hoá, Du lịch Mường Lò, khám phá danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022. Các hoạt động trong khuôn khổ Lễ đón nhận và Lễ hội diễn ra từ ngày 22 đến 29/9; cùng với đó, các địa phương trên địa bàn Yên Bái đã và sẽ tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động, sự kiện văn hoá, du lịch hưởng ứng diễn ra từ tháng 8 đến hết tháng 12/2022.