Tôm Việt Nam vào Mỹ được đánh giá cao nhờ chất lượng, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm

Chỉ trong vài ngày sau khi lệnh thuế được công bố, giá tôm tại trại ở Ấn Độ lập tức chững lại, các nhà máy chế biến tạm ngừng mua vào, đồng rupee mất giá, và ngành phải tìm cách chuyển hướng sang thị trường nội địa hoặc các thị trường mới như Anh.

Trong khi đó, Ecuador – quốc gia có mức thuế đối ứng chỉ 15% và không bị đánh thuế chống bán phá giá – nhanh chóng vươn lên như một ứng cử viên sáng giá thay thế Ấn Độ trong phân khúc tôm bóc vỏ giá rẻ. Nước này cũng đang đầu tư mạnh vào chế biến sâu để tăng sức cạnh tranh trong phân khúc giá trị gia tăng.

Sản phẩm tôm chế biến của Việt Nam được đánh giá cao nhờ chất lượng, khả năng truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm

Việt Nam hiện là nhà cung cấp tôm lớn thứ tư vào Mỹ, sau Ấn Độ, Ecuador và Indonesia. Tuy chưa có lợi thế về sản lượng, song tôm Việt nổi bật ở phân khúc giá trị gia tăng – vốn có giá bán trung bình cao nhất thị trường, đạt 11,22 USD/kg trong tháng 5/2025.

Sản phẩm tôm chế biến của Việt Nam được đánh giá cao nhờ chất lượng, khả năng truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Trong bối cảnh các nhà nhập khẩu Mỹ tìm kiếm nguồn cung ổn định, ít rủi ro pháp lý, Việt Nam đang có cơ hội củng cố vai trò là đối tác chiến lược trong phân khúc trung – cao cấp.

Tuy nhiên, cơ hội không đồng nghĩa với dễ dàng. Mức thuế đối ứng mà Mỹ đang áp với tôm Việt Nam là 20%, cộng thêm các vụ kiện chống trợ cấp và chống bán phá giá đang chờ kết luận, khiến ngành đối mặt với nhiều rủi ro về chi phí và biên lợi nhuận. Nếu không chuyển được gánh nặng thuế sang người tiêu dùng, doanh nghiệp có thể bị giảm sút lợi nhuận nghiêm trọng.

Ở phân khúc tôm sơ chế – đặc biệt là tôm chân trắng, Ecuador hiện có lợi thế rõ rệt với mức thuế thấp và giá cạnh tranh. Trong khi đó, Indonesia vẫn giữ vững thị phần nhờ dòng sản phẩm tôm sú truyền thống. Các doanh nghiệp Việt nếu muốn giữ chỗ đứng cần cải thiện năng suất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Ngoài ra, người tiêu dùng Mỹ đang có xu hướng quay về sản phẩm giá rẻ hơn trong bối cảnh lạm phát kéo dài, điều này càng gây áp lực lên các doanh nghiệp Việt vốn chủ yếu xuất khẩu sản phẩm có giá cao.

Trước thách thức về thuế và cạnh tranh, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tái cấu trúc chiến lược: tập trung vào sản phẩm chế biến sâu, hữu cơ, và những dòng tôm cao cấp phù hợp với kênh nhà hàng, bán lẻ cao cấp. Đồng thời, thị trường xuất khẩu cũng được đa dạng hóa, hướng nhiều hơn sang EU, Nhật Bản và tận dụng các hiệp định thương mại như EVFTA, UKVFTA.

Một số doanh nghiệp lớn cũng đầu tư vào chiến lược ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ các chuỗi phân phối toàn cầu. Đây là hướng đi dài hạn, tuy khó khăn nhưng có thể tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Mức thuế cao tại Mỹ đang khiến Ecuador trở thành ứng viên sáng giá để gia tăng thị phần ngắn hạn. Tuy nhiên, thị trường Mỹ không phải là cuộc chơi của riêng giá cả. Với chất lượng, uy tín, và khả năng cung ứng ổn định, tôm Việt vẫn có cơ hội giữ vững vị thế ở phân khúc cao cấp nếu biết tận dụng đúng thế mạnh và thích ứng kịp thời với thay đổi thị trường.

Nam Dương