Tìm ra cách bảo tồn sen Bách Diệp Hồ Tây

Trăn trở với Sen Bách Diệp, nhóm nghiên cứu nhận thấy hiện nay diện tích trồng sen ở Hồ Tây đang dần bị thu hẹp, nếu chỉ nhân giống bằng tách chồi, hệ số nhân giống sẽ thấp, dễ thoái hóa, nguy cơ mất dần những đặc điểm đặc trưng của sen Hồ Tây.

PGS.TS Đồng Văn Giới thuộc Trung tâm Tài nguyên Thực vật – chủ trì đề tài đã cùng các cộng sự đi thu thập nguồn gene gốc tại các vùng trồng sen Bách Diệp ở Hồ Tây về lưu giữ tại Trung tâm bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn gene cây sen – Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Từ giống gốc này, TS Đồng Văn Giới đã sử dụng biện pháp nuôi cấy mô tế bào để tạo ra nguồn giống sen bảo đảm giữ nguyên được các đặc tính của sen Hồ Tây, cây giống không bị sâu bệnh. Hiện nay, hơn 500 mẫu giống vừa được đưa ra vườn ươm để đánh giá kết quả.

Nuôi cấy mô cho phép tạo ra số lượng cây giống lớn, trong thời gian ngắn, cây nhân ra vẫn giữ được các tính trạng ban đầu của cây mẹ, từ đó bảo tồn được nguồn gene quý của hoa sen.

Theo nghiên cứu bảo tồn nguồn geen quý, sen Bách Diệp được định dạng: Lá màu xanh đậm, cuống lá và cuống hoa xanh nhạt. Mỗi lá có 20-22 gân, phiến lá ráp. Nụ hoa bầu dục dài, chóp tù màu hồng nhạt. Hoa cánh kép có màu hồng, gương sen mặt phẳng, hạt sen hình bầu dục dài. Mỗi bông sen Hồ Tây có trung bình khoảng 100 cánh. Hạt sen sắp xếp thành 3 vòng tròn đồng tâm trên gương sen, vòng thứ nhất gồm 1-5 hạt, vòng thứ hai gồm 5-12 hạt và vòng thứ 3 gồm từ 10-17 hạt.

Sen Bách Diệp là giống sen đã được trồng lâu đời ở khu vực Hồ Tây – Hà Nội. Loài sen có tên Bách Diệp vì mỗi bông hoa có tới 100 cánh. Đặc trưng dễ nhận biết của sen Bách Diệp là cánh hoa kép, màu hồng, hương thơm lâu và đượm, gạo sen to, căng mọng. Đây là loài sen duy nhất dùng để ướp trà sen, loại trà “thượng hạng” với giá trị có khi lên tới cả chục triệu đồng một kilogam.

Cây sen là một trong 12 loài thủy sinh đã được trồng trên 2.000 năm. Sen còn được coi là một trong số những cây cổ nhất tìm được hóa thạch sống cho đến nay. Điều đó nói lên sức sống bền bỉ và khả năng thích nghi tuyệt vời của loài cây này. Việc bảo tồn, lưu giữ và nhân rộng giống gen này còn có ý nghĩa rất lớn bởi cây sen Hồ Tây là loài cây bản địa, là nguồn gen quý của đất kinh kỳ Thăng Long, có giá trị về khoa học, kinh tế cũng như văn hóa, ẩm thực.