Tiếp tục hoàn thiện pháp luật liên quan đến thoát nước, xử lý nước thải

Quy hoạch đô thị bài bản, nâng cấp hệ thống thoát nước…

Quan tâm đến tình trạng ngập úng tại các đô thị, đại biểu Nguyễn Hữu Thông – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận cho rằng, trong những nguyên nhân gây ra ngập úng tại các đô thị, nhất là các đô thị lớn là các công trình bê tông, khu dân cư lấn chiếm ao, hồ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh cho biết giải pháp căn cơ để khắc phục.

Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh cho biết, do quá trình phát triển đập, ao hồ, thủy điện và đây là một trong những nguyên nhân do quá trình đô thị hóa.

Trước đây, chúng ta chưa quy hoạch bài bản, trong đó có quy hoạch đánh giá tác động môi trường. Hiện nay mới chỉ là quy hoạch phát triển đô thị, chủ yếu về hạ tầng, dịch vụ, dân cư mà chưa tính sâu, sát về định hướng lâu dài.

Ao, hồ là để điều tiết, giữ, tích trữ nước khi mưa lớn, sau đó hệ thống thoát nước chảy không kịp. Ao, hồ còn là cảnh quan môi trường trong đô thị nhưng đây cũng là nhân tố gây ngập úng đô thị vì do mật độ xây dựng.

Vì vậy, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu rõ, nguyên nhân gây ngập úng ở đô thị hiện nay là do quá trình phát triển đô thị, xây dựng nhiều dãy phố, dãy nhà cũng như do hệ thống thoát nước khi mưa lớn chưa đảm bảo ở nhiều đô thị. Việc chống ngập úng ở đô thị thì hệ thống phải đồng bộ, phải có thể tích để chứa, để thoát.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh mong muốn thời gian tới, có nhiều ao hồ vừa là cảnh quan vừa là nơi tích trữ nước, giữ nước khi mưa lớn, chống tràn, ngập úng ở các đô thị. Cần nghiên cứu quy hoạch, xây dựng đô thị một cách đồng bộ và bài bản, nâng cấp hệ thống thoát nước ở các đô thị, đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM…

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cùng tham gia trả lời chất vấn về những nguyên nhân gây ra ngập úng tại các đô thị, cho biết, tình trạng ngập úng đô thị hiện nay diễn ra phức tạp. Bộ Xây dựng có đánh giá do một số nguyên nhân như: Thứ nhất, do tác động của điều kiện tự nhiên, BĐKH ngày càng gay gắt; Thứ hai, do quá trình đô thị hoá diễn ra nhanh chóng, dẫn đến nhu cầu sử dụng nhà ở tăng cao trong đó có việc san lấp ao, hồ, kênh, rạch dẫn đến diện tích bề mặt ngày càng được bê tông hoá, dẫn đến khả năng thoát nước, tiêu thoát nước tự nhiên, khả năng thẩm thấu tự nhiên bị giảm xuống; Thứ ba, do các quy hoạch chưa bảo đảm tính dự báo cũng như đáp ứng yêu cầu chống ngập úng đô thị; Thứ tư, do việc triển khai thực hiện quy hoạch, do lập, thực hiện các dự án đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu; Thứ năm, do ý thức của con người, tình trạng rác thải làm cản trở thoát nước.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, trong thời gian tới, Bộ Xây dựng xác định tiếp tục hoàn thiện pháp luật về cơ chế, chính sách có liên quan đến công tác thoát nước, xử lý nước thải, trong đó tập xây dựng, hoàn thiện Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Cấp thoát nước, Luật Quản lý và phát triển đô thị và hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức có liên quan đến xử lý nước thải;

Nâng cao chất lượng lập, quản lý quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; Tập trung nguồn lực để xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị để bảo đảm công tác thoát nước và xử lý nước thải đô thị; Tiếp tục rà soát, tập trung hướng dẫn, đôn đốc, thanh tra, kiểm tra các địa phương triển khai quy hoạch cũng như triển khai quy định của pháp luật trong công tác xử lý nước thải, thoát nước thải đô thị.

Đầu tư công để xử lý các dòng sông ô nhiễm

Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương về phục hồi các dòng sông chết, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, các sông Bắc Hưng Hải, sông Nhuệ, sông Đáy, sông Cầu… đang ô nhiễm nặng. Còn dòng sông chết là vừa ô nhiễm vừa không có dòng chảy.

Thời gian qua, các địa phương và Bộ TN&MT đã hoạt động tích cực nhưng chưa cải tạo được bao nhiêu vì các khu công nghiệp và làng nghề xả thải ra các dòng sông này; và cũng chưa đủ nguồn lực để xử lý (gồm nguồn lực để đầu tư cho hệ thống thu gom, hệ thống xử lý).

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng, các địa phương phải chung tay với nhau để xử lý nước thải đồng bộ. Giải pháp căn cơ là phải giữ được nước, nước chảy tự nhiên với lưu lượng nước lớn, điều hòa được dòng chảy.

Về vấn đề quản lý, Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7, Bộ TN&MT sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ thành lập ngay Ủy ban quản lý lưu vực sông, tức là trách nhiệm chung các tỉnh, các Bộ, ngành và Ủy ban để điều phối vấn đề này.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ TN&MT đề nghị trong giai đoạn 2026-2030, Chính phủ cần quan tâm đầu tư công để xử lý các dòng sông ô nhiễm này.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa – Đoàn ĐBQH TP Cần Thơ cho biết, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ đã thực hiện hoạt động giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách pháp luật đối với công tác bảo vệ môi trường, quản lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt trên địa bàn TP Cần Thơ. Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ đã đề nghị Bộ TN&MT thống nhất với các Bộ, ngành có liên quan sớm ban hành Thông tư hướng dẫn hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực thoát nước, xử lý nước thải và chất thải. Đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị Bộ trưởng cho biết khi nào Thông tư này được ban hành?

Trả lời câu hỏi của đại biểu về tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, cả nước chỉ có khoảng 17% nước thải sinh hoạt được xử lý, tỷ lệ rất thấp. Hoạt động hợp tác công tư, xã hội hóa đầu tư các nhà máy xử lý nước thải đô thị rất quan trọng, bởi đầu tư công quan tâm đến công tác thu gom, còn xử lý cần được xã hội hóa, bởi việc xử lý nước thải phải gắn với vận hành; nếu làm được việc này sẽ tăng được tỷ lệ xử lý nước thải.

Bộ TN&MT đang xây dựng Thông tư, dự kiến cuối năm 2024 sẽ ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Bảo vệ môi trường đã được Quốc hội thông qua để tạo điều kiện đẩy mạnh hợp tác công tư, xã hội hóa, góp phần tăng cường xử lý chất thải đô thị…