Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rác thải đô thị trên địa bàn TP.Đồng Hới

Công ty Cổ phần Môi trường và Phát triển đô thị Quảng Bình là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải xây dựng (rác xà bần); Quản lý vận hành hệ thống thoát nước và xử lý nước thải sinh hoạt; Quản lý vận hành hệ thống điện chiếu sáng công cộng trên địa bàn thành phố; Quản lý nghĩa trang trung cao cấp và làm chủ đầu tư các dự án do tỉnh, thành phố giao…. góp phần hoàn thiện và phát triển cơ sở hạ tầng, cải tạo cảnh quan đô thị, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường, sức khỏe cho nhân dân, xây dựng thành phố Đồng Hới Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp.

Trong những năm gần đây, cùng với tốc độ phát triển kinh tế, công nghiệp hóa và dân số ngày càng tăng nhanh của tỉnh Quảng Bình nói riêng và Việt Nam nói chung đã gây ra một áp lực lớn về công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Vấn đề ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí, cảnh quan đô thị… do ảnh hưởng từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, thương mại dịch vụ, khu công nghiệp… đã kéo theo lượng chất thải rắn sinh hoạt, công nghiệp  ngày càng gia tăng nhanh chóng tại các đô thị.

Trong khi đó do hạn chế về nguồn lực tài chính, trình độ khoa học công nghệ, ý thức bảo vệ môi trường của các cá nhân, tổ chức chưa cao… nên chưa đáp ứng được nhu cầu thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và công nghiệp… là nguyên nhân gây ô nhiễm trực tiếp đến nguồn nước, không khí, tác động xấu đến đời sống sức khỏe người dân và làm mất mỹ quan đô thị.

Thành phố Đồng Hới là trung tâm kinh tế – chính trị – văn hóa của tỉnh Quảng Bình, trong những năm qua thành phố đã tập trung đẩy mạnh phát triển các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch, kêu gọi đầu tư các khu công nghiệp, trung tâm thương mại…giúp cho thành phố đạt nhiều thành tựu về phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng, bên cạnh đó lãnh đạo thành phố cũng rất quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là công tác thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, nước thải để góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. 

Hiện nay, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt đô thị tại thành phố Đồng Hới do Công ty thực hiện; rác thải sinh hoạt được thu gom, vận chuyển về Công ty TNHH Phát triển dự án Việt Nam để phân loại, xử lý rác, sản xuất biogas và phân bón khoáng hữu cơ và kết hợp bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Tuy nhiên hiện nay Nhà máy này mới chỉ thực hiện công đoạn phân loại, một phần lớn rác thải vẫn phải chuyển sang chôn lấp tại bãi rác của Công ty quản lý.

Trang thiết bị thu gom, vận chuyển rác thải gồm xe đẩy tay, xe ép rác, xe tải thu gom rác. Công ty đang đầu tư 02 xe tải để thu gom rác, bước đầu đã mang lại hiệu quả; 

Thực trạng hiện nay trên địa bàn chưa có bãi trung chuyển hợp vệ sinh, các điểm trung chuyển rác chủ yếu trên đường, khu vực chợ, bãi đất trống cũng đã ảnh hưởng đến công tác thu gom và vận chuyển rác thải.

Một số thành tựu trong công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải 

Lãnh đạo tỉnh, thành phố rất quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi để Công ty thực hiện tốt công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

Trang thiết bị từng bước được đầu tư, mua sắm và cơ bản đáp ứng được công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

Công nghệ xử lý phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, bảo đảm vấn đề vệ sinh môi trường. Tuy nhiên giá xử lý tại nhà máy của VNP là cao so với tình hình ngân sách địa phương, còn xử lý bằng phương pháp chôn lấp thì khó đảm bảo vệ sinh môi trường.

Cơ giới hóa công tác thu gom rác thải (sử dụng xe tải thu gom rác, thay thế xe đẩy tay thủ công) tại một số địa bàn trung tâm trên địa bàn thành phố Đồng Hới nhằm nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường, qua đó góp phần tăng năng suất, hiệu quả lao động bảo đảm mỹ quan đô thị, thành phố du lịch.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, người lao động rất nhiệt tình, gắn bó với nghề và thường xuyên tìm tòi, áp dụng các giải pháp, sáng kiến kỹ thuật để nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

Những tồn tại, khó khăn trong công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải

Tình trạng các tổ chức, cá nhân vứt rác bừa bãi vẫn còn xảy ra, nhiều tuyến đường vừa mới quét sạch đã có rác trở lại; các bãi rác hoang vẫn phát sinh hàng ngày; mặc dù quy định xử phạt đã có nhưng việc kiểm tra, phát hiện, xử lý còn hạn chế, chưa có những biện pháp thiết thực.

Chưa có quy hoạch và kinh phí để đầu tư các trạm trung chuyển rác trên địa bàn thành phố để phục vụ công tác thu gom, vận chuyển.

Rác thải chưa được phân loại tại nguồn, nên trong thùng rác còn lẫn rác thải độc hại như pin, bóng đèn, kim tiêm, mãnh vỡ thủy tinh, sành sứ… và đặc biệt là có rất nhiều rác thải nhựa gây khó khăn cho công tác xử lý và ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe công nhân, lao động.

Việc tăng tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật lao động năm 2019 đối với ngành nghề trong môi trường nặng nhọc, đôc hại dẫn đến rất nhiều người lao động không đảm bảo sức khỏe để tiếp tục làm việc nên nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng và rút bảo hiểm 1 lần ảnh hưởng để sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và quyền lợi của người lao động.

Hiện nay, các cấp các ngành của thành phố rất quan tâm đến công tác vệ sinh môi trường, đặc biệt trong công tác quản lý rác thải, để triển khai nhiều giải pháp xử lý, khắc phục ô nhiễm, giúp cho công tác quản lý chất thải rắn từng bước tốt hơn, đảm bảo vệ sinh môi trường.

Một số hạn chế

Thứ nhất: Đó chính là sự thiếu ý thức của một bộ phận cá nhân, tổ chức trong công tác bảo vệ môi trường, và họ cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của cơ quan nhà nước, của các cấp chính quyền… nên việc bỏ rác đúng nơi quy định chưa được thực hiện nghiêm dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường phát sinh nhiều địa điểm trên địa bàn thành phố.

Thứ hai:  Ngân sách địa phương còn khó khăn nên việc quy hoạch và đầu tư các bãi trung chuyển hợp vệ sinh chưa thực hiện.

Thứ ba: Kiểm tra, phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm xả thải không đúng nhân thứ ba là một bộ phận cán bộ quản lý thiếu quan tâm, thiếu kiên quyết trong việc quy định, dẫn đến tình trạng hình thành các điểm rác tự do mà địa phương phải tốn chi phí để xử lý.

Thứ tư: Chưa triển khai việc phân loại rác tại nguồn đã ảnh hưởng đến công tác thu gom, vận chuyển và xử lý.

Kiến nghị một số giải pháp

Địa phương phải bố trí kinh phí và tổ chức thực hiện công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về không vứt rác bừa bãi, hạn chế sử dụng túi nylon, ưu tiên sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường; 

Các ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời, kiên quyết các hành vi vi phạm, xả rác bừa bãi, công bố thông tin các cá nhân, tổ chức vi phạm trên các phương tiện truyền thông để giáo dục, răn đe.

Địa phương nghiêm túc thực hiện quy hoạch các điểm tập kết, trung chuyển theo quy định và tranh thủ tìm nguồn kinh phí để đầu tư các trạm trung chuyển rác hợp vệ sinh, giúp cho công tác thu gom, vận chuyển bảo đảm về môi trường, bảo đảm mỹ quan đô thị.

Hiệp hội môi trường đô thị và Khu Công nghiệp Việt Nam tổ chức tham quan, học tập mô hình phân loại rác tại nguồn tại những địa phương đã thực hiện có hiệu quả.

Không sử dụng nước uống đóng chai trong các cuộc họp để hạn chế rác thải nhựa.

Trung ương xem xét cho phép đăng ký, lưu thông xe điện ba bánh để phục vụ cho công tác thu gom, vận chuyển rác thải góp phần bảo đảm vần đề về môi trường; 

Trung ương xem xét điều chỉnh tuổi nghỉ hưu đôi với những trường hợp ngành nghề nặng nhọc, độc hại về 55 tuổi đối với nam và 50 tuổi đối với nữ như các quy định trước đây. 

Phạm Đức Thái, Chủ tịch HĐQT

Công ty CP Môi trường và Phát triển đô thị Quảng Bình