Thu phí xe vào nội đô: Kinh nghiệm của thế giới

Thu phí xe vào nội đô là một cách khai thác thị trường để giảm lãng phí liên quan đến tắc nghẽn giao thông.

Thành phố New York, Mỹ áp dụng thu phí xe vào nội đô để giảm tình trạng ùn tắc. Ảnh: AFP

Theo Cục quản lý đường cao tốc liên bang Mỹ, tắc nghẽn là do thiếu cơ chế quản lý hiệu quả. Khi tìm kiếm một giải pháp cho vấn đề ùn tắc, hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến việc bổ sung một làn đường mới cho cung đường đang quá tải.

Tuy vậy, chi phí xây dựng khu vực đô thị rất lớn và đôi khi thuế được thu từ việc mua xăng không đủ. Việc áp dụng thu phí chống ùn tắc sẽ giúp giảm lượng xe được sử dụng trong giờ cao điểm, thúc đẩy mọi người chọn phương tiện công cộng hoặc đi lại vào thời điểm khác trong ngày.

Thu phí tắc nghẽn hay là định giá tắc nghẽn là một cách khai thác thị trường để giảm lãng phí liên quan đến tắc nghẽn giao thông. Thu phí tắc nghẽn hoạt động bằng cách chuyển một số phương tiện đi lại trên đường cao tốc vào giờ cao điểm sang các phương tiện giao thông công cộng hoặc thời gian khác.

Bằng cách loại bỏ một phần nhỏ số lượng xe khỏi một con đường tắc nghẽn, việc thu phí giúp hệ thống phân luồng hiệu quả và cho phép nhiều xe hơn di chuyển qua cùng một cung đường.

Ảnh hưởng của việc thu phí đối với lưu lượng xe

Lưu lượng xe trên đường là số lượng xe chạy qua trong một khoảng thời gian ngắn, chẳng hạn như lượng xe chạy qua trong một giờ. Khi lưu lượng trên đường vượt quá một mức ngưỡng nhất định, tốc độ di chuyển của tất cả xe trên đường đều phải giảm và sự gia tăng lưu lượng liên tục sẽ gây ùn tắc. Điều này gây thêm sự chậm trễ không cần thiết cho những người lái xe.

Mức phí được thu sẽ giúp thay đổi cung đường của một số lái xe. Ban đầu, việc định giá giúp phân chia lưu lượng giao thông và do đó duy trì mức lưu lượng xe trong suốt các giờ cao điểm.

Công nghệ thu phí

Tại Mỹ, phí cầu đường thường thay đổi theo thời gian trong ngày và được thu bằng công nghệ thu phí điện tử. Các phương tiện lưu thông tự do và không có trạm thu phí vì xe được trang bị các thiết bị điện tử được gọi là bộ phát đáp hoặc “thẻ”, được đọc bởi ăng-ten trên cao. Hệ thống ERP của Singapore cũng sử dụng công nghệ tương tự.

Hệ thống thu phí xe vào nội đô ERP của Singapore. Ảnh: Google map.

Mức phí thu phí cho các khoảng thời gian khác nhau có thể được đặt trước hoặc có thể được đặt “động” – nghĩa là chúng có thể được tăng hoặc giảm sau vài phút để đảm bảo rằng, các làn đường được sử dụng đầy đủ mà không có sự cố về lưu lượng giao thông.

Công nghệ GPS đang được Đức sử dụng cho việc thu phí tắc nghẽn cho xe tải. Singapore cũng tuyên bố sẽ đưa hệ thống này vào sử dụng từ giữa năm 2023, như Lao Động đã đưa tin. GPS sẽ là tương lai của hệ thống thu phí, mang đến trải nghiệm đơn giản cho người lái xe.

Lợi ích đối với người tham gia giao thông

Việc thu phí kết hợp với dịch vụ giao thông công cộng giúp người đi xe buýt tiết kiệm thời gian đi lại tương đương với việc tự lái xe. Nó cũng giúp giảm thời gian chờ đợi cho người đi xe buýt do không gặp phải ùn tắc.

Việc áp dụng thu phí ở trung tâm London và Stockholm đã dẫn đến sự thay đổi phương tiện di chuyển của người đi làm sang phương tiện công cộng một cách đáng kể, đặc biệt là xe buýt.

Theo báo cáo của Sở Giao thông vận tải London, tình trạng xe buýt bị chậm ở trung tâm London đã giảm 50% sau khi áp dụng chương trình, số người đi xe buýt cũng tăng 7%.

Tại Stockholm, 200 xe buýt mới đã được đưa vào phục vụ vào tháng 8 năm 2005, vài tháng trước khi thử nghiệm thu phí bắt đầu. Sau khi kế hoạch được thực hiện, việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng đã tăng lên 40.000 người đi hàng ngày. Lượng hành khách trên các tuyến xe buýt nội đô đã tăng 9% so với một năm trước đó.

Tại Mỹ, trong vòng ba tháng kể từ khi mở các làn đường cao tốc thu phí tại California, số lượng phương tiện có hơn ba hành khách đã tăng 40%.

Hành khách trên xe buýt và tuyến đường sắt gần đó vẫn ổn định. Theo Hiệp hội các chính phủ San Diego, trên các làn đường HOT I-15 của San Diego, doanh thu do những người trả phí tạo ra đã tài trợ cho các hoạt động cải tiến phương tiện giao thông đã góp phần tăng 25% số lượng hành khách đi xe buýt.

Hệ thống thu phí xe vào nội đô ERP của Singapore. Ảnh: Google map.

Lợi ích cho doanh nghiệp

Tình trạng tắc nghẽn ngày càng gia tăng đe dọa năng suất vận chuyển và khả năng cung cấp sản phẩm ra thị trường của người bán. Ngoài ra, khi không thể tin cậy vào việc giao hàng để đến đúng giờ, các doanh nghiệp phải dự trữ thêm hàng tồn kho “dự trữ đệm”, điều này có thể gây tốn kém.

Thu phí các tuyến đường chính có thể giúp đảm bảo luồng giao thông tự do sẽ đảm bảo rằng hệ thống giao thông được khôi phục lại độ tin cậy, giữ cho chi phí kinh doanh và vận tải ở mức thấp.