Thiếu hụt 23 triệu m3 đất đắp ở dự án cao tốc Bắc – Nam phía đông

Ngày 14-9, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã chủ trì hội nghị trực tuyến về tình hình triển khai Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2017-2020.

Tham dự có đại diện các Bộ Giao thông vận tải, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Văn phòng Chính phủ và 13 địa phương có dự án đi qua, các nhà thầu, đơn vị thi công.

Cuộc làm việc nhằm rà soát lại công việc đã triển khai kể từ cuộc kiểm tra thực địa, hội nghị trực tuyến đầu tiên của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành về tình hình thực hiện dự án này vào tháng 6/2021.

Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 gồm 11 dự án thành phần, trong đó có 8 dự án đầu tư công và 3 dự án đầu tư theo phương thức đối tác công-tư.

Công tác giải phóng mặt bằng các dự án thành phần được bắt đầu thực hiện từ tháng 6/2019, đến nay đã cơ bản hoàn thành, đạt 98,4%.

Hiện đã khởi công xây dựng 10/11 dự án thành phần, đã triển khai thi công 25,09% tổng giá trị các hợp đồng; 1 dự án thành phần còn lại đang chuẩn bị khởi công xây dựng.

Thời gian qua, mặc dù các bộ, ngành, địa phương, các nhà thầu đơn vị thi công đã có nhiều nỗ lực và có những kết quả, chuyển biến tích cực, tuy nhiên các dự án thi công gặp nhiều vướng mắc, khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ.

Trong đó 2 vướng mắc lớn là thiếu vật liệu đất đắp nền và tiến độ giải phóng mặt bằng. Đây cũng là 2 nội dung được bàn kỹ để tìm giải pháp tại hội nghị trực tuyến này.

Thiếu hụt khoảng 23 triệu m3 vật liệu đắp nền

Trước đó, sau khi đi kiểm tra thực tế các dự án thành phần trên tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông vào ngày 30/6/2021, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chỉ đạo các địa phương hoàn thành và bàn giao mặt bằng chậm nhất vào ngày 30/7/2021.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải tại hội nghị, hiện vẫn còn khoảng 10,50km chưa bàn giao mặt bằng; công tác di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng các khu tái định cư vẫn chưa hoàn thành.

Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ, hiện nay vướng mắc về thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường vẫn chưa được tháo gỡ, dự án vẫn thiếu hụt khoảng 23 triệu m3 đất đắp.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày 16/6/2021 để tháo gỡ, giảm bớt được thủ tục nâng công suất khai thác các mỏ vật liệu và thủ tục đấu giá quyền khai thác mỏ.

Tuy nhiên, còn một số vướng mắc về thủ tục khi cấp phép khai thác đối với các mỏ cấp phép mới như: cấp phép thăm dò; phê duyệt trữ lượng; lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; lập và phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư; thiết kế mỏ; cấp quyền khai thác; thuê đất… theo quy định của Luật Khoáng sản.

Ông Dương Văn Mậu, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty CP Vinaconex (đơn vị thi công một số gói thầu tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông), cho biết hiện nhà thầu đã huy động hàng trăm đầu thiết bị, hàng trăm cán bộ kỹ sư để phục vụ thi công các dự án.

Tuy nhiên, do thiếu nguồn vật liệu đất đắp nền nên hiện đang phải nằm chờ, dẫn điến thiệt hại rất lớn cho nhà thầu, ảnh hưởng đến tiến độ của dự án trọng điểm quốc gia.

Vì lẽ đó, nhà thầu kiến nghị các địa phương xem xét rút ngắn các thủ tục cấp phép cho các mỏ đất để sớm có vật liệu đắp cho các dự án. Các địa phương cần quan tâm đến việc nâng công suất khai thác cho các mỏ phục vụ riêng cho các dự án cao tốc, đặc biệt là các mỏ mới. Bởi đây mới là con số quyết định cho việc lấy được bao nhiêu đất đưa vào phục vụ thi công dự án chứ không phải là trữ lượng của mỏ.

Cũng theo đại diện nhà thầu Vinaconex, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, các đơn giá vật liệu, nhân công, thiết bị đầu vào đều có xu hướng tăng cao, có những vật liệu tăng đột biến như giá thép tăng 35-50%, giá cát, đá tăng 20-30%, giá xi-măng, bê-tông tăng khoảng 10-15%… Điều này làm tăng giá thành chung của gói thầu lên khoảng 20-30%.

Hiện nay các gói thầu trên tuyến cao tốc Bắc-Nam đang áp dụng hình thức điều chỉnh giá theo chỉ số giá và nguồn chỉ số giá theo các tỉnh nơi có gói thầu đi qua.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay chỉ số giá của các tỉnh ban hành chỉ mang tính chất chung cho địa phương mà không phù hợp với tính chất đặc thù, quy mô của tuyến cao tốc Bắc-Nam.

Do đó, nhà thầu kiến nghị Chính phủ xem xét nghiên cứu xây dựng chỉ số giá riêng cho tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông để phù hợp với sự biến động thực tế giá thị trường và phù hợp với tính chất, quy mô đặc thù của tuyến cao tốc trọng điểm quốc gia.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cho biết 3 tháng sau khi Nghị quyết 60 của Chính phủ ban hành, đến nay có 24 giấy phép mỏ được cấp mới, 8 giấy phép nâng công suất khai thác mỏ, 36 giấy phép được cấp phép thăm dò.

Tuy nhiên, để bảo đảm nhu cầu vật liệu đất đắp nền đường tại các dự án thành phần, Thứ trưởng Trần Quý Kiên cho rằng cần tiếp tục nâng công suất khai thác các mỏ đất đắp theo nhu cầu của dự án thành phần trên địa bàn địa phương, bảo đảm về môi trường, an toàn, vệ sinh lao động; không giới hạn về công suất nâng so với công suất ghi trong giấy phép khai thác.

Về giá vật liệu xây dựng, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng, 2 tháng qua, giá nhiều loại vật liệu xây dựng đã giảm.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng đề xuất, đối với cao tốc là công trình trọng điểm quốc gia nên cho phép xây dựng trong bối cảnh dịch bệnh với điều kiện bảo đảm an toàn vì thi công theo tuyến, công trường xa khu dân cư.

Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 dẫn đến việc huy động nhân lực, vật tư, thiết bị,…(đối với các dự án mới khởi công); vận chuyển vật liệu, xăng dầu, phụ tùng thay thế cho các thiết bị đặc chủng bị hư hỏng trong quá trình thi công,… gặp khó khăn do các địa phương áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch.

Đảm bảo đủ vật liệu xây dựng

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành ghi nhận, các bộ, ngành, địa phương, nhà đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu đã duy trì tiến độ bình thường trong bối cảnh dịch bệnh.

“Đây là công trình trọng điểm quốc gia, chúng ta không thể chậm tiến độ, phải có các giải pháp bù tiến độ đã chậm để đảm bảo tiến độ tổng thể theo cam kết”, Phó Thủ tướng nói.

Vì vậy, ông đề nghị, xác định rõ trách nhiệm trong giải quyết thủ tục liên quan đến vật liệu xây dựng cho nhà thầu. Bản thân ban quản lý dự án, các nhà thầu cũng phải có trách nhiệm trong vấn đề này, chứ không chỉ “phản ánh là thiếu”.

Bởi trong quá trình lập hồ sơ tham gia dự thầu, nhà thầu đã cam kết với chủ đầu tư về các điều kiện bảo đảm tiến độ, chất lượng, trong đó có vấn đề vật liệu xây dựng.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải rút kinh nghiệm trong quá trình chỉ đạo lập hồ sơ, xây dựng kế hoạch, lựa chọn nhà thầu; đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của địa phương trong vấn đề này.

Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao tăng cường kiểm tra, phối hợp với địa phương trong công tác cấp phép khoáng sản vật liệu xây dựng cung cấp cho dự án.

Trên cơ sở tham mưu của các sở liên quan đến vật liệu xây dựng, lãnh đạo các địa phương tạo điều kiện tối đa, rút ngắn được thời gian cấp phép.

Yêu cầu 3 bộ (Tài nguyên và Môi trường, Giao thông Vận tải, Xây dựng) tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cơ chế để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi tăng công suất cho các mỏ, trên nguyên tắc phải bảo đảm an toàn tuyệt đối về an toàn lao động, về môi trường, không được vượt trữ lượng đã phê duyệt.

Thiết lập “công trường xanh” để thi công

Phó Thủ tướng ghi nhận cam kết của các địa phương phấn đấu trong tháng 10, hoàn thành toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng.

Ông cũng yêu cầu ưu tiên tiêm vaccine cho lực lượng thi công trên công trường, chú ý thiết lập “công trường xanh” để tổ chức thi công bình thường tại địa bàn có dịch, bảo đảm giãn cách xã hội, thực hiện xét nghiệm hàng tuần.

Khẳng định tạo điều kiện tốt nhất để đẩy nhanh tiến độ thi công các tuyến cao tốc, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương, ban quản lý dự án, các nhà thầu lập đường găng tiến độ, bảo đảm không được lùi tiến độ, có giải pháp tăng ca, tăng thiết bị, nhân lực./.

PV(T/h)