Thanh toán trái phiếu bằng tài sản khác: Giảm áp lực trả nợ cho doanh nghiệp

Thời gian vừa qua, một số doanh nghiệp gặp khó khăn về thanh khoản dẫn tới có khả năng chậm thanh toán gốc, lãi TPDN đã chủ động đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác (chủ yếu bằng sản phẩm bất động sản), kéo dài kỳ hạn trái phiếu hoặc thay đổi điều kiện, điều khoản khác của trái phiếu (thay đổi về thời gian, phương thức, tần suất thanh toán gốc, lãi trái phiếu). Đến nay có nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán đã có phương án đàm phán với nhà đầu tư.

Doanh nghiệp đã chủ động đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác, chủ yếu bằng sản phẩm bất động sản. Ảnh minh họa

Tháng 3/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP (Nghị định 08) hoãn một số quy định tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP (Nghị định 65) đến hết ngày 31/12/2023 để trung hòa lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư mua trái phiếu theo tinh thần “lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ”, hỗ trợ doanh nghiệp phát hành trái phiếu huy động vốn, thanh toán các nghĩa vụ nợ đến hạn cho nhà đầu tư và tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Nghị định 08 quy định doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác; các trái phiếu đã phát hành trước khi Nghị định 65 có hiệu lực được đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 2 năm; ngưng hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023 đối với 3 nội dung quy định tại Nghị định 65: Xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân mua TPDN riêng lẻ, Xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và Giảm thời gian phân phối trái phiếu.

Chính sách đàm phán tại Nghị định 08 là một trong các cơ sở pháp lý để doanh nghiệp đàm phán với nhà đầu tư cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, giảm áp lực trả nợ, qua đó doanh nghiệp có thời gian để điều chỉnh quy mô hoạt động, khôi phục sản xuất kinh doanh để tạo ra dòng tiền trả nợ.

Báo cáo tại cuộc họp với các bộ, cơ quan Trung ương và các Hiệp hội, doanh nghiệp để lấy ý kiến đánh giá tình hình triển khai Nghị định số 08/2023/NĐ-CP và định hướng chính sách trong thời gian tới, ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, thời quan qua Bộ Tài chính đã chủ động triển khai các giải pháp ổn định thị trường. Về pháp lý, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 08, góp phần giúp doanh nghiệp có thêm thời gian xử lý các khó khăn trước mắt về trái phiếu.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính thường xuyên theo dõi, đôn đốc các doanh nghiệp thanh toán nợ trái phiếu; tăng cường công tác thanh tra, giám sát chấn chỉnh và xử lý vi phạm. Công tác truyền thông cũng được tăng cường để khôi phục niềm tin cho nhà đầu tư.

Nhờ đó, từ quý 2 năm 2023 đến nay, thị trường đã dần ổn định trở lại. Tính từ khi Nghị định 08 có hiệu lực thi hành đến ngày 3/11/2023, theo số liệu theo dõi của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, có 68 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 189,7 nghìn tỷ đồng. Dư nợ TPDN riêng lẻ tại thời điểm cuối tháng 10/2023 là khoảng 1 triệu tỷ đồng, chiếm 10,5% GDP năm 2022, bằng 8% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.

Trao đổi về quy định tại Nghị định 08 về thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác và các trái phiếu đã phát hành trước khi Nghị định 65 có hiệu lực được đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 2 năm, ông Nguyễn Hoàng Dương cho biết, theo quy định của Nghị định 08, các chính sách này sẽ tiếp tục được thực hiện trong thời gian tiếp theo.

Để góp phần hỗ trợ doanh nghiệp cân đối và huy động các nguồn lực để thanh toán nghĩa vụ nợ đến hạn, Nghị định 08 quy định ngưng thực hiện quy định về giảm thời gian phân phối trái phiếu đến hết ngày 31/12/2023.

“Đến nay, thanh khoản của thị trường đã ổn định trở lại. Để hạn chế rủi ro đối với thị trường TPDN, hạn chế tình trạng doanh nghiệp lợi dụng phân phối, chào mời nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ không phải nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua trái phiếu, không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này”, đại diện Vụ Tài chính nói.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường TPDN, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ tổng thể một loạt các giải pháp. Đối với các giải pháp về cơ chế, chính sách trong trung và dài hạn, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ để rà soát tổng thể, nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định về phát hành TPDN riêng lẻ và người có liên quan (tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các luật liên quan). Trường hợp cần thiết, kiến nghị cấp có thẩm quyền ban hành Luật Sửa đổi, bổ sung một số Luật để kịp thời xử lý các vướng mắc về pháp lý đối với thị trường TPDN. Rà soát, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi các quy định pháp luật về phá sản doanh nghiệp để các doanh nghiệp có đủ quy trình thực hiện phá sản một cách có trật tự. Bộ Xây dựng nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền bổ sung quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản.

“Bộ Tài chính sẽ cố gắng xây dựng thị trường trái phiếu nói chung và TPDN riêng lẻ nói riêng phát triển một cách bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.