Thách thức trong việc xử lý pin xe điện đảm bảo an toàn môi trường

Ngày 24/10, tại Hà Nội, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức Hội thảo quốc tế “Các giải pháp xử lý cuối vòng đời của pin xe điện”.

Hội thảo là một trong những hoạt động của dự án “Mở rộng quy mô giao thông điện và cơ chế thúc đẩy đầu tư vào các dự án xanh tại Việt Nam” do UNDP triển khai, được Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ, nhằm giảm phát thải khí nhà kính bằng cách tăng cường hệ sinh thái cho phương tiện giao thông điện và giao thông xanh ở cấp quốc gia.

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển xe điện, với khoảng 2.000.000 xe máy điện và 11.000 xe ô tô điện vào cuối năm 2022. Ngành công nghiệp xe điện trong nước của Việt Nam cũng đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh cho việc phát triển xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Hà Minh Hiệp, quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho biết: Số lượng xe điện và pin xe điện ngày càng tăng đang đặt ra một thách thức nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất và nhà quản lý trong việc quản lý chất thải, cụ thể là giải pháp tái sử dụng, tái chế pin xe điện cuối vòng đời. Tái chế pin mang đến nhiều lợi ích, không chỉ góp phần bảo vệ môi trường sống mà còn mang lại lợi ích kinh tế quan trọng nhờ vào việc thu hồi các loại khoáng sản có giá trị như: Coban, niken, lithium… Điều này giảm thiểu việc khai thác liên tục gây áp lực cho các chuỗi cung ứng.

Ông Winter Ho – kỹ sư cao cấp của UL Solutions Taiwan đề xuất Việt Nam nên phát triển chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm việc sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và các tiêu chuẩn IEC đang được phát triển. Đồng thời, tham gia vào việc phát triển tiêu chuẩn quốc tế thông qua các ủy ban kỹ thuật.

Đại diện của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA), ông Koji Maehara cho rằng, quan trọng là xác định và thực hiện đầy đủ vai trò và trách nhiệm của Chính phủ, ngành công nghiệp tái chế và người dùng nhằm tạo ra một xã hội hướng tới việc tái chế thông qua xử lý chất thải đúng cách.

Ông Patrick Haverman – Phó trưởng đại diện Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) nhấn mạnh, nhu cầu về xe điện và pin xe điện tăng khiến cho nhu cầu về khối lượng nguyên liệu thô quan trọng cũng tăng theo. Để hạn chế tác động đến môi trường của pin xe điện khi hết thời gian sử dụng hữu ích, cần tối đa hóa giá trị sản phẩm bằng cách tái sử dụng, tái sản xuất, và tái chế tất cả các thành phần liên quan.

Các cách tiếp cận chính sách kinh tế tuần hoàn có thể tạo cơ hội kinh doanh cho các nhà sản xuất pin xe điện, nhà cung cấp bên thứ ba và các bên liên quan khác trong chuỗi cung ứng công nghiệp.

“Để tạo điều kiện thuận lợi cho những thay đổi này, các chính phủ có thể tạo ra một môi trường thuận lợi bằng cách phát triển các chính sách và quy định. Giải quyết các nhu cầu xây dựng năng lực, củng cố khung thể chế, thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý vật liệu, đồng thời khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô hiệu quả hơn.

Cần thúc đẩy việc cung cấp hướng dẫn kỹ thuật về quản lý pin và pin thứ cấp nhằm tạo cơ sở kỹ thuật cho các nhà sản xuất, tổ chức tái chế và nhà quản lý nghiên cứu và phát triển phương pháp quản lý phù hợp cho giai đoạn cuối vòng đời của xe điện”, ông Patrick Haverman nói.

Theo TS Nguyễn Sĩ Linh, Trưởng ban Biến đổi khí hậu và các vấn đề toàn cầu (Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường), Việt Nam đã có định hướng chính sách và các quy định pháp luật về quản lý chất thải nguy hại. Tuy vậy, định hướng chính sách và các quy định pháp luật về quản lý pin nói chung, pin của các phương tiện xe điện nói riêng chưa được đề cập nhiều. Hiện nay, cũng chưa có nhiều doanh nghiệp chuyên trách về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải theo nhóm chất thải, theo nguồn phát thải… Bởi vậy, việc ban hành các quy định, quy chuẩn kỹ thuật về chất thải nguy hại là pin sau khi sử dụng, đặc biệt là từ các phương tiện giao thông… đang là yêu cầu cấp thiết.

Trong khuôn khổ Hội thảo, các bên tham gia đã lần lượt chia sẻ những kinh nghiệm về cách xử lý pin xe điện cuối vòng đời tại châu Âu, Nhật Bản và một số nước châu Á. Đồng thời, các bên cũng đưa ra khuyến nghị với Việt Nam, đề xuất Việt Nam nên phát triển một chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm việc sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và các tiêu chuẩn IEC đang được phát triển.