TCVN 13904-1:2023: Nguyên tắc và các yêu cầu bảo đảm phúc lợi động vật trong quá trình vận chuyển trâu, bò

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13904-1:2023 Phúc lợi động vật – Vận chuyển – Phần 1: Trâu, bò do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố nhằm hướng dẫn những nguyên tắc và các yêu cầu để bảo đảm phúc lợi động vật trong quá trình vận chuyển trâu, bò sống.

Về nguyên tắc chung quản lý phúc lợi động vật trong vận chuyển cần bảo đảm cung cấp thức ăn, nước uống đầy đủ và thích hợp theo nhu cầu sinh lý của động vật, bảo đảm động vật không bị đói và khát; Cung cấp môi trường thích hợp và các khu vực thoải mái, bảo đảm động vật không bị gò bó, khó chịu, bức bối.

Phải có các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa bệnh tật và chấn thương bao gồm: chăm sóc, điều trị thích hợp ngay lập tức trong trường hợp bị chấn thương hoặc mắc bệnh để động vật không bị đau đớn, chấn thương và mắc bệnh; Giảm thiểu nguyên nhân làm con vật phải khổ sở, lo lắng, hoảng sợ; Tránh những cản trở có thể hạn chế tập tính bẩm sinh của động vật.

Trước khi vận chuyển những người chịu trách nhiệm lập kế hoạch vận chuyển trâu, bò có thể là chủ sở hữu, bên vận chuyển, người trực tiếp tham gia vận chuyển, nhân viên của cơ sở chăn nuôi, nhà máy chế biến thịt gia súc, cơ sở kinh doanh và thu gom phải chuẩn bị trâu, bò để vận chuyển; Chuẩn bị trang thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển phù hợp; Tính khoảng không gian phù hợp cho mỗi con trâu, bò.

Xác định lộ trình và thời gian hành trình cần bảo đảm trâu, bò được vận chuyển đến cơ sở nhanh nhất có thể và qua tuyến đường phù hợp nhất trong khoảng thời gian dự định; chủ động tính toán thời điểm cho trâu, bò ăn uống căn cứ vào tổng thời gian trâu, bò không được ăn uống liên tục, bao gồm cả trong quá trình thu gom.

Trong quá trình vận chuyển trâu, bò sống cần đảm bảo phúc lợi động vật theo tiêu chuẩn. (Ảnh minh họa)

Không sử dụng thuốc điều chỉnh hành vi hoặc các loại thuốc khác như thuốc an thần, nếu không cần thiết. Trong trường hợp bắt buộc phải dùng, việc sử dụng cần phải có sự giám sát của nhân viên thú y, phù hợp quy định pháp luật về thú y và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan. Không vận chuyển trâu, bò có sừng cùng với con không có sừng; con mang thai, ốm yếu cùng với con khỏe mạnh. Nếu cần thiết, cần có các thiết bị bảo vệ hoặc phương pháp phòng ngừa chấn thương hoặc bố trí vách ngăn trong khoang vận chuyển.

Trâu, bò bị căng thẳng, mệt mỏi do bị nhốt giữ hoặc trong quá trình thu gom cần được nghỉ ngơi trước khi vận chuyển. Khu vực thu gom, nuôi giữ hoặc nghỉ ngơi cho trâu, bò trước khi vận chuyển cần phải an toàn. Thức ăn, nước uống cần được chuẩn bị trước khi khởi hành nếu thời gian hành trình dài hơn khoảng thời gian cần cho trâu, bò ăn uống.

Trang thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển cần được thiết kế phù hợp, phải dễ vệ sinh và được kiểm tra đánh giá khả năng sử dụng tiếp sau mỗi lần vận chuyển. 

Trâu, bò cần phải được kiểm tra sức khỏe trước khi vận chuyển. Trong trường hợp phát hiện trâu, bò có biểu hiện bất thường, chúng cần được nhân viên thú y hoặc cơ quan có thẩm quyền về thú y kiểm tra và được đối xử phù hợp, nhân đạo.

Trâu, bò không thích hợp đề vận chuyển sẽ không được đưa lên phương tiện vận chuyển ngoại trừ mục đích chữa bệnh. Nếu cần thiết phải cách ly những con bị bệnh hoặc bị thương với những con bình thường, khỏe mạnh. Trâu, bò bị ốm, bị chấn thương hoặc mệt mỏi; bị mù, không đi được, đang mang thai không được vận chuyển.

Yêu cầu về cơ sở vật chất, cần phải thiết kế cầu dẫn cho trâu, bò lên/xuống phù hợp với loại phương tiện vận chuyển về kích thước, độ dốc và bề mặt, ví dụ: bề mặt không trơn trượt, không có các phần sắc nhọn có thể gây thương tích cho trâu, bò. Trong thời tiết lạnh, cần thực hiện thêm các biện pháp để bảo vệ. Đối với trâu, bò từ các nguồn gốc khác nhau không nên để lẫn trong cùng một phương tiện vận chuyển và tránh tiếp xúc với nhau tại các điểm dừng nghỉ để kiểm soát dịch bệnh. 

Việc làm chết nhân đạo nên bắn vào não bằng dụng cụ gây choáng cầm tay hoặc thiết bị gây choáng cố định ở các vị trí kích ngất/gây choáng theo tiêu chuẩn loài. Sau khi sử dụng phương pháp làm chết nhân đạo, con vật cần phải được theo dõi trong ít nhất 3 phút để đảm bảo rằng nó đã chết hẳn. Các giấy tờ kèm theo phương tiện vận chuyển chứng minh trâu, bò cùng nhóm trong suốt hành trình bao gồm: chi tiết về ngày giờ xuất phát, số lượng trâu, bò, chủ sở hữu hoặc người có thẩm quyền chịu trách nhiệm theo dõi và truy xuất.

An Dương