Sửa đổi Luật Dược cần xem xét tình hợp lý của quy trình vận chuyển, bảo quản thuốc
Theo Bộ Y tế, sau gần 7 năm thực hiện, Luật Dược số 105/2016/QH13 đã đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về dược. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cũng cho thấy một số quy định của Luật Dược đã không còn phù hợp yêu cầu quản lý, tạo ra một số vướng mắc, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh dược, ảnh hưởng đến việc bảo đảm cung ứng thuốc. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược để phù hợp với chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng, Nhà nước và giải quyết những vấn đề vướng mắc phát sinh trong thực tiễn là rất cần thiết.
Vấn đề vận chuyển bảo quản thuốc trong dự thảo Luật Dược mắc phải nhiều ý kiến không đồng thuận
Trong phần góp ý xây dựng dự thảo Luật Dược mới đây, có nhiều ý kiến xoay quanh vấn đề vẩn chuyển, bảo quản thuốc, ông Nguyễn Văn Quynh, chuyên viên chính, Vụ Khoa giáo – Văn xã, Văn phòng Chính phủ, cho rằng quy định hiện hành tại điểm C, Khoản 10 Điều 91 Nghị định 54 (doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài – FDI không được cung cấp dịch vụ vận chuyển, bảo quản thuốc) là vấn đề có nhiều ý kiến không đồng thuận từ một số doanh nghiệp FDI. Các doanh nghiệp này đã từng có nhiều đơn kiến nghị gửi đến lãnh đạo cấp cao và đến nay vẫn tiếp tục có ý kiến.
“Việc luật hóa quy định này cần được cân nhắc thận trọng, cần đánh giá đầy đủ, sâu sắc về các vấn đề pháp lý, thực tiễn, đặc biệt trong đó là tác động đối với các doanh nghiệp và hoạt động phân phối thuốc”, ông Quynh lưu ý.
Ngoài ra, theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), cùng với Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Việt Nam chưa cam kết mở cửa thị trường phân phối dược phẩm, nhưng đã cam kết mở cửa cho các hoạt động đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực logistics. Việc đưa dịch vụ bảo quản, dịch vụ vận chuyển thuốc vào phạm vi phân phối như dự thảo là chưa có cơ sở pháp lý thuyết phục. Bởi thực tiễn, có vẻ như quy định hiện hành tại điểm C. Khoản 10 Điều 91 Nghị định 54 đã không được thực hiện trên thực tế, nên doanh nghiệp vẫn tiếp tục kiến nghị. Điều quan trọng là, khó có thể quản lý (xác định và áp dụng chế độ quản lý) việc doanh nghiệp FDI bảo quản, vận chuyển thuốc, nguyên liệu làm thuốc của mình hay làm dịch vụ bảo quản, vận chuyển cho doanh nghiệp khác.
“Cần tính đến và đánh giá liệu doanh nghiệp FDI có lợi dụng việc được bảo quản, vận chuyển thuốc của mình để làm dịch vụ cho doanh nghiệp khác và lợi dụng cả hai việc này để tác động tiêu cực, gây bất lợi tới hoạt động phân phối thuốc nói chung và của các doanh nghiệp khác. Những nội dung này chưa thấy cơ quan chức năng (Bộ Y tế) lý giải, thuyết minh rõ. Tại thời điểm này, chưa rõ cơ sở thực tiễn của việc hạn chế, không cho phép doanh nghiệp FDI được thực hiện dịch vụ bảo quản, vận chuyển thuốc”, ông Quynh nêu ý kiến.
Mặt khác, cũng cần đánh giá kỹ lưỡng việc bảo hộ có tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước lớn mạnh, bảo đảm chủ động, tự chủ và kiểm soát được hoạt động phân phối thuốc. Hiện chưa thấy có căn cứ thực tiễn nào chứng tỏ rằng doanh nghiệp trong nước có thể đảm đương sứ mệnh này.
Đó là chưa kể doanh nghiệp trong nước (với tư cách là 1 thực thể thương mại) hoàn toàn có thể bị doanh nghiệp FDI can thiệp, thậm chí chi phối thông qua rất nhiều hành vi (MA, cổ phần chi phối, người nước ngoài được thuê điều hành…). Do đó, theo ông Quynh, việc đưa dịch vụ bảo quản, dịch vụ vận chuyển thuốc vào phạm vi phân phối như dự thảo là chưa có cơ sở thực tiễn.
Dưới góc độ doanh nghiệp trong nước, ông Nguyễn Thế Tin, Chủ tịch Hội Dược học Việt Nam, cho rằng dự thảo đã bổ sung dịch vụ vận chuyển thuốc là dịch vụ kinh doanh dược có điều kiện. Theo đó, vận chuyển thuốc được đánh giá trong dự thảo là một khâu quan trọng trong quá trình phân phối thuốc và là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thuốc.
Tuy nhiên, trong Thông tư 03/2018/TT-BYT được Bộ Y tế công bố năm 2018 đã quy định các phương tiện vận chuyển thuốc có thể là xe tải, xe bán tải, xe buýt, mini buýt, xe hơi, rơ mooc, máy bay, tàu hỏa chở hàng, tàu thủy và các phương tiện khác dùng để vận chuyển thuốc.
“Trong thực tiễn, thuốc có thể được vận chuyển bằng cả máy bay, tàu hỏa, thuyền…Vậy các phương tiện đó có nằm trong phạm vi điều chỉnh của dịch vụ vận chuyển thuốc hay thuốc chỉ vận chuyển bằng ô tô, xe máy?”, ông Tin đặt câu hỏi. Đồng thời ông kiến nghị xét về tính hợp lý, để đạt được mục tiêu bảo đảm cung ứng thuốc nhanh chóng, an toàn, nên đặt ra tiêu chuẩn kỹ thuật cho việc vận chuyển mặt hàng đặc biệt là thuốc, do có những điều kiện bảo quản riêng, chứ không đặt ra loại hình kinh doanh mới.
Sửa đổi Luật Dược là một bước quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng phức tạp trong quản lý và cung ứng thuốc. Tuy nhiên, cần một quá trình xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính hợp lý và đồng đều trong quy trình vận chuyển thuốc, từ đó đảm bảo an toàn và chất lượng cho người tiêu dùng. Cùng lúc đó, cần phải lắng nghe ý kiến và đề xuất từ cộng đồng doanh nghiệp để đảm bảo tính thực tế và hiệu quả của các biện pháp sửa đổi.
Duy Trinh (t/h)