Sửa đổi Luật Báo chí 2016 là cần thiết, theo kịp xu hướng hiện đại

Sáng 10-6, tại Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp với Cục Báo chí, Tạp chí Thông tin và Truyền thông, Báo Vietnamnet (Bộ Thông tin và Truyền thông) và Trường Đại học Luật Hà Nội (Bộ Tư pháp) tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí 2016 – Tổng kết thi hành Luật Báo chí 2016”.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm, cho biết: Hội thảo nằm trong khuôn khổ chuỗi hội thảo khoa học thường niên “Diễn đàn báo chí tháng Sáu” do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và Tạp chí Thông tin và Truyền thông sáng kiến tổ chức. Đồng thời, cũng là Hội nghị Tổng kết thi hành Luật Báo chí 2016 là một trong những chương trình công tác năm 2023 của Bộ Thông tin và Truyền thông được Chính phủ giao gắn với nhiệm vụ lập đề nghị xây dựng luật sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí 2016. Sự kết hợp giữa các cơ quan này để cùng tổ chức Hội thảo quốc gia – Hội nghị Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí 2016 – Tổng kết thi hành Luật Báo chí 2016 để đánh giá hoạt động báo chí trong thời gian vừa qua một cách tổng thể và khoa học.

Luật Báo chí năm 2016 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017. Sau 6 năm thực hiện, Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận nhiều đánh giá tích cực từ các bộ, ngành, địa phương và cơ quan báo chí.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn không ít bất cập do Luật Báo chí 2016 không theo kịp với sự đổi mới về khoa học và công nghệ thông tin trong thời kỷ nguyên số. Bộ Thông tin và Truyền thông đã có báo cáo số 57/BC-BTTT ngày 30-3-2022 báo cáo Chính phủ về kết quả nghiên cứu, rà soát Luật Báo chí năm 2016 và kiến nghị sửa đổi, bổ sung.

Báo cáo nêu ra 27 nội dung, nhóm nội dung có quy định bất cập, không phù hợp với thực tiễn của pháp luật báo chí. Những vấn đề đó cho thấy, việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí năm 2016 cho phù hợp với thực tiễn là cần thiết, nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho báo chí hoạt động, phát triển; đồng thời khắc phục những tồn tại, bất cập, bổ sung quy định để điều chỉnh kịp thời những vấn đề phát sinh trong thực tiễn.

Theo TS Phan Văn Kiên, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Tuyên truyền (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn), Luật Báo chí là hành lang pháp lý quan trọng nhất để báo chí hoạt động trong bối cảnh xã hội và bản thân báo chí đang có nhiều thay đổi, chuyển mình không ngừng và đa chiều như hiện nay. Tuy nhiên, trong Luật hiện hành vẫn còn những nội dung cần được làm rõ để phù hợp với hình hình phát triển nhanh, hiện đại của báo chí.

Có thể kể đến như, có nên phân cấp “Thẻ nhà báo” và “Thẻ phóng viên” hay không. Hoặc có nên bổ sung vấn đề nếu đăng sai trên báo in với mức độ nghiêm trọng, dù đã đăng cải chính xin lỗi, còn cần thu hồi số báo đã phát hành để tránh những thiệt hại về mặt thông tin, TS Kiên đặt vấn đề.

Góp ý kiến tại Hội thảo, TS. Nguyễn Thị Ngọc Bích, Trưởng bộ môn Luật Hành chính -Trường Đại học Luật Hà Nội lấy ví dụ về vụ việc vừa qua một phóng viên của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội khi tác nghiệp tại quận Đống Đa (Hà Nội), ngay giữa thủ đô nhưng đã bị hành hung.

Ngay sau đó các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở địa bàn đã can thiệp và thực hiện các biện pháp bảo vệ nhà báo. Từ đó cho thấy nếu không có các cơ quan có thẩm quyền thì việc bảo vệ nhà báo đã không hữu ích.

Nhà báo Trần Anh Tú, Phó Tổng biên tập phụ trách Tạp chí Thông tin và Truyền thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) nhận định: “Để việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Báo chí năm 2016 theo kịp tốc độ phát triển của báo chí hiện đại cần thiết phải có sự tham gia đồng hành tích cực trên cả phương diện lý luận và thực tiễn của đông đảo chuyên gia nghiên cứu, các chuyên gia xây dựng chính sách, các nhà quản lý và đội ngũ những người làm báo, làm luật trên toàn quốc”.

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, những ý kiến đóng góp của các đại biểu sẽ là thông tin hữu ích cho Bộ Tư pháp trong quá trình tham mưu, thẩm định đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí năm 2016 cũng như đề xuất đưa Dự án này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội trong thời gian tới.

Trên cơ sở quá trình nghiên cứu, tham khảo ý kiến chuyên gia, các cơ quan báo chí, tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng việc thực hiện Luật Báo chí 2016, Bộ Tư pháp đề nghị Bộ TT&TT thông cập nhật và bám sát các văn bản, nghị quyết, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Tuyên giáo Trung ương thời gian qua về công tác báo chí để đảm bảo thể chế hóa đầy đủ mục tiêu, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng.

Bên cạnh đó là tổng kết thực tiễn, đánh giá kỹ lưỡng các khó khăn, vướng mắc về thể chế gây cản trở cho hoạt động của cơ quan báo chí cũng như công tác quản lý nhà nước về báo chí, nhất là trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển đổi số báo chí. Xây dựng kế hoạch toàn diện, chi tiết về việc sửa đổi, bổ sung Luật, báo cáo Chính phủ về đề nghị xây dựng Luật và thực hiện quy trình theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo tiến độ, thời hạn được giao, ông Nguyễn Thanh Tịnh nói.

Được biết, Hội thảo sẽ đi sâu vào các vấn đề chính như: Đánh giá 6 năm thi hành Luật Báo chí năm 2016 và phân tích thực trạng về công tác quản lý Nhà nước và hoạt động báo chí, những nhóm vấn đề gợi mở cho nhiệm vụ đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí năm 2016 nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí trong giai đoạn tới; Phân tích dự báo, đưa ra những luận cứ khoa học và thực tiễn về xu hướng phát triển của báo chí hiện đại, những khó khăn thách thức trong việc thực hiện các chiến lược, chủ trương lớn phát triển báo chí Việt Nam (Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025 và định hướng đến 2030…) và cơ sở khoa học cho việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí.

Cùng đó Hội thảo cũng là dịp trao đổi, chia sẻ những bài học kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp, cơ chế, phương thức thực thi Luật Báo chí nhằm nâng cao chất lượng nội dung tác phẩm, hoàn thành tốt trách nhiệm xã hội và gìn giữ sự trong sáng của đạo đức nghề nghiệp.