Sóng nhiệt và mối đe doạ đến quần thể ong thụ phấn

Nhiệt độ tăng cao là một trong những thách thức lớn nhất mà con người phải đối mặt trong thời kỳ biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, mối đe dọa này không chỉ giới hạn ở con người. Nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng sóng nhiệt có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến loài ong đất – một trong những loài thụ phấn quan trọng bậc nhất trong tự nhiên.

Ảnh hưởng của sóng nhiệt đến khả năng khứu giác của ong đất

Trong nghiên cứu được tiến hành bởi các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Nông nghiệp, Thực phẩm và Môi trường Quốc gia Pháp, các loài ong đất như B. pascuorum và B. terrestris đã được thử nghiệm dưới điều kiện nhiệt độ 40°C trong khoảng thời gian gần ba giờ. Kết quả thật đáng báo động: khả năng khứu giác của chúng, đặc biệt là phản ứng của râu với các mùi hương phổ biến như ocimene, geraniol và nonanal, đã giảm đáng kể – lên tới 80%.

Nhà sinh thái học Coline Jaworski, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết: “Sóng nhiệt đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh lý học của ong, cụ thể là khứu giác – một yếu tố quan trọng trong việc tìm kiếm thức ăn.” Khả năng này bị tổn thương có thể dẫn đến sự suy giảm hiệu quả thụ phấn, từ đó đe dọa trực tiếp đến sản lượng cây trồng phụ thuộc vào loài thụ phấn như ong.

Ong sử dụng thị giác để định vị các mảng hoa và râu của chúng như một bộ phận khứu giác để xác định những bông hoa cần thụ phấn. Khi khả năng khứu giác của chúng bị suy giảm do nhiệt độ cao, quá trình thụ phấn sẽ trở nên kém hiệu quả hơn. Jaworski nhấn mạnh: “Nếu những con ong không thể tìm thấy thức ăn, thảm họa sẽ xảy ra với hầu hết các loài cây trồng và hoa trên toàn cầu.”

Hệ lụy của biến đổi khí hậu đối với quần thể thụ phấn và nông nghiệp

Biến đổi khí hậu không chỉ tác động trong ngắn hạn. Thậm chí sau khi nhiệt độ giảm xuống, trong phần lớn các trường hợp, ong đất không thể phục hồi hoàn toàn khả năng khứu giác trong vòng 24 giờ, cho thấy tác động của sóng nhiệt có thể kéo dài và ảnh hưởng đến nhiều thế hệ ong sau này.

Nghiên cứu cũng phát hiện rằng ong thợ cái, những cá thể chịu trách nhiệm thu thập thức ăn cho cả đàn, dễ bị tổn thương trước nhiệt độ cao hơn so với ong đực. Điều này càng làm tăng thêm mối lo ngại về tương lai của các quần thể ong và ảnh hưởng của chúng đến ngành nông nghiệp.

Phát hiện này cảnh báo về một tình trạng đáng lo ngại: biến đổi khí hậu và những hiện tượng thời tiết cực đoan như sóng nhiệt không chỉ đe dọa đến sức khỏe con người mà còn có thể làm suy giảm mạnh mẽ quần thể loài thụ phấn quan trọng như ong đất. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, nền nông nghiệp toàn cầu, đặc biệt là các ngành phụ thuộc vào thụ phấn, có thể phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng và khó lường.