Siêu kháng thể có khả năng vô hiệu hoá tất cả biến thể SARS-CoV-2 nhờ cơ chế đặc biệt gì?

Theo trang Le News, bệnh viện ĐH Lausanne (CHUV) và Trường ĐH EPFL của Thuỵ Sĩ cho biết, kháng thể đơn dòng vừa được tìm thấy nhắm vào protein gai của virus SARS-CoV-2, có hiệu quả trong việc vô hiệu hóa tất cả biến thể quan tâm được xác định cho đến nay, bao gồm cả biến thể Delta. Những protein gai này giúp virus SARS-CoV-2 gắn vào thụ thể trên bề mặt tế bào vật chủ.

Kháng thể mới xuất hiện trong tế bào lympho (các tế bào miễn dịch tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh) từ bệnh nhân Covid-19, được xem là kháng thể chống Covid-19 mạnh nhất từ trước đến nay.

Ngoài ra, kháng thể dường như liên kết với một khu vực không bị đột biến ở vùng gắn thụ thể của protein gai. Nó ngăn protein gai liên kết với các tế bào có thụ thể ACE2 – vốn được virus SARS-CoV-2 dùng để xâm nhập và lây nhiễm cho các tế bào phổi.

 Thụy Sĩ vừa phát hiện kháng thể đơn dòng có khả năng vô hiệu hóa mọi biến thể virus SARS-CoV-2. Ảnh: EPFL

Điều đó có nghĩa là kháng thể ngăn chặn quá trình sao chép virus, cho phép hệ thống miễn dịch của bệnh nhân loại bỏ SARS-CoV-2 khỏi cơ thể. Cơ chế bảo vệ này đã được chứng minh thông qua các bài kiểm tra trên loài chuột.

Kháng thể mới giúp bảo vệ bệnh nhân trong 4-6 tháng. Đây là một lựa chọn điều trị dự phòng rất khả quan đối với những người có nguy cơ không xác định hoặc những người được tiêm vắc-xin nhưng không thể tạo ra phản ứng miễn dịch.

CHUV và EPFL đang lên kế hoạch sản xuất một loại thuốc có chứa kháng thể này. Thử nghiệm lâm sàng thuốc dự kiến bắt đầu vào cuối năm 2022.

Các nhà khoa học ở Thuỵ Sĩ cho rằng việc phát hiện ra kháng thể mới là một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống lại Covid-19. Nó mở ra cánh cửa cải thiện các phương pháp điều trị bệnh nặng và tăng cường các biện pháp dự phòng, đặc biệt đối với bệnh nhân có hệ miễn dịch bị suy yếu. Tuy nhiên, kháng thể này không nhằm thay thế vắc-xin Covid-19 bởi vắc-xin vẫn là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa virus SARS-CoV-2.

Trước đó, một nhóm tác giả từ Trung Quốc, Mỹ, Nam Phi đã phát hiện siêu kháng thể chống được 23 biến chủng Covid-19. Các siêu kháng thể tự nhiên được tìm thấy trong cơ thể người đã khỏi Covid-19. Chúng có thể bất hoạt cả những biến chủng Covid-19 đáng quan ngại như Alpha, Beta, Delta. Phát hiện này được nhóm tác giả Trung Quốc, Mỹ, Nam Phi phối hợp thực hiện và công bố trên tạp chí Science.

Siêu kháng thể được tìm thấy có khả năng vô hiệu hóa hàng loạt biến chủng Covid-19, ngay cả ở nồng độ phân tử siêu nhỏ. Ngoài ra, trong môi trường ống nghiệm, các siêu kháng thể kết hợp với nhau có thể giảm nguy cơ sinh đột biến của Covid-19.

Theo Medical News, các nhà khoa học xác định được siêu kháng thể này từ mẫu huyết tương của những bệnh nhân Covid-19 đã khỏi bệnh. Nhóm chuyên gia phân lập, xác định đặc tính kháng thể chống lại miền liên kết thụ thể từ những bệnh nhân đã khỏi Covid-19. Các kháng thể được phân lập từ 4 bệnh nhân hiến tặng huyết tương. Họ bị nhiễm biến chủng nCoV Washington (WA-1) – chủng lưu hành tại Mỹ.

Theo các nhà nghiên cứu, kháng thể trung hòa rất mạnh, nhắm thẳng vào miền thụ thể liên kết tăng đột biến. Ngay cả ở cấp độ nano, chúng cũng gây sức ép và bất hoạt Covid-19, ngăn virus sản sinh đột biến. Vì vậy, các tác giả ví chúng là những “siêu kháng thể” tự nhiên.

Theo Medical News, tất cả kháng thể khi thử nghiệm đều cho thấy khả năng bất hoạt mạnh nhất với đột biến D614G trong biến chủng WA-1. Phân tích sâu hơn, nhóm tác giả phát hiện các siêu kháng thể duy trì sức mạnh với 10 biến chủng khác. Đặc biệt, 3 trong 4 thử nghiệm cho thấy chúng bất hoạt 13 biến chủng được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm quan tâm/đáng quan ngại như Alpha (B.1.1.7), Beta (B.1.351), Gamma (P.1/P.2), Delta (B.1.617/B.1617.1/B/1.617.2), B.1.427, B.1.429, B.1.526…

An Dương (T/h)