Sau làn sóng doanh nghiệp mua lại trái phiếu, áp lực đáo hạn có giảm bớt?

Trong bối cảnh phát hành mới gần như đóng băng, thị trường tiếp tục chứng kiến làn sóng doanh nghiệp mua trái phiếu trước hạn. Số liệu từ công ty phân tích dữ liệu FiinRatings, dư nợ trái phiếu nội địa giảm hơn 15,8 nghìn tỷ đồng trong tháng 10.

Cụ thể, phần lớn khối lượng trái phiếu mua lại thuộc về các tổ chức tín dụng với tổng giá trị đạt 3,09 nghìn tỷ đồng, chiếm 53,27% tổng giá trị mua lại của tháng 10. 21,77% giá trị trái phiếu đáo hạn thuộc về các doanh nghiệp bất động sản với giá trị đạt 2,23 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, một phần giá trị trái phiếu thâm hụt còn đến từ các phương án “hàng đổi hàng” và chuyển đổi trái phiếu thành khoản vay như một biện pháp tái cấu trúc nợ được thực hiện trong thời gian qua.

Trái phiếu bất động sản hiện là tâm điểm của thị trường. Tính đến hết tháng 10/2022, giá trị trái phiếu bất động sản đang lưu hành có quy mô 445 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 34% trong tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đang lưu hành, và chiếm gần 50% tổng giá trị trái phiếu của các tổ chức doanh nghiệp phi tài.

Mặc dù hoạt động rút trước hạn của nhà đầu tư và mua lại trái phiếu đã phát hành gây không ít khó khăn về dòng tiền cho doanh nghiệp, nhưng cũng góp phần giảm đáng kể áp lực từ số dư trái phiếu sẽ đáo hạn còn lại tại thời điểm hiện nay.

Giá trị đáo hạn của trái phiếu phát hành bởi doanh nghiệp bất động sản trong thời gian tới (Số liệu: FiinRatings)

Số liệu cập nhật của FiinRatings cho thấy, tổng giá trị trái phiếu bất động sản sẽ đáo hạn sau ngày 15/11/2022 đến ngày 31/12/2022 chỉ còn ở mức 21,85 nghìn tỷ đồng.

Số dư này tuy không lớn nhưng lại đến phần nhiều bởi các doanh nghiệp chưa niêm yết, hầu như không có thông tin tài chính về tổ chức phát hành.

Theo đánh giá của tổ chức xếp hạng này, thị trường đang chứng kiến nhiều hình thức tái cấu trúc nợ khác nhau. Một số phương án phổ biến bao gồm: Gia hạn kỳ hạn thanh toán nợ gốc với lãi suất mới; Chuyển đổi thành hợp đồng cho vay dài hạn với lãi suất mới; Chuyển đổi sang sản phẩm bất động sản.

Đây được xem là dấu hiệu khá tích cực cho vấn đề thanh khoản hiện nay của thị trường, bởi biện pháp này giúp giải quyết áp lực dòng tiền trả nợ trong ngắn hạn, trước làn sóng yêu cầu tất toán trước hạn của trái chủ.

Mức lãi suất mới trong nhiều giao dịch gần đây cũng đã phản ảnh xu hướng lãi suất tăng cao trong thời gian qua dao động ở mức 12-13% – tức cao hơn 4-5% so với lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng lớn.

Tuy nhiên, tổ chức xếp hạng cho rằng, chất lượng tín dụng hay khả năng trả nợ của tổ chức phát hành cần phải được xác định cụ thể. Trong đó, cần lưu ý tới những yếu tố rủi ro mới như khi trái chủ được chuyển đổi sang sản phẩm bất động sản tương ứng nhưng yếu tố pháp lý dự án vẫn còn chưa chắc chắn.

Theo FiinRatings, hoạt động phát hành trong tháng 10 vừa qua vắng bóng 2 nhóm đơn vị phát hành chủ lực là ngành Bất động sản và Tổ chức tín dụng. Cả hai ngành này đang gặp những yếu tố không chỉ bất lợi bao gồm môi trường lãi suất tăng cao, những yêu cầu mới của Nghị định 65 làm cho cầu về trái phiếu suy giảm và sự “quay đầu” của nhà đầu tư đối với trái phiếu sau những sự kiện vi phạm trên thị trường trái phiếu gần đây.