Phát triển nhà ở xã hội: Hoàn thiện chính sách để tăng tốc

(Xây dựng) – Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chăm lo vấn đề nhà ở cho người dân; xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp, khu chế xuất được đặc biệt ưu tiên.

Hoàn thiện các chính sách liên quan đến NƠXH sẽ thúc đẩy việc phát triển NƠXH, trên cả nước.

Nhiều chính sách hỗ trợ, ưu đãi

Trong những năm qua, các chính sách về NƠXH đã có nhiều ưu đãi hướng tới các đối tượng đặc biệt trong xã hội. Có thể nói rằng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò của các địa phương, DN và sự vươn lên mạnh mẽ của bản thân các hộ gia đình, các chính sách về NƠXH đã thực sự giúp cho hàng triệu người dân trên cả nước có nhà ở an toàn.

Hiện nay, các chính sách phát triển NƠXH được thực hiện theo quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội, Chính phủ và Bộ Xây dựng ban hành, như: Luật Nhà ở 2014; Nghị định số 100/2015/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 49/2021/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý NƠXH; Thông tư số 09/2021/TT-BXD cũng đã hướng dẫn cụ thể điều kiện, tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH và một số nội dung khác…

Bên cạnh đó, liên quan đến chính sách nhà ở cho công nhân, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Đối với các khu công nghiệp, mới nhất có Nghị định số 35/2022/NĐ-CP về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế…

Bộ Xây dựng đánh giá tổng thể các chính sách hiện hành đã tạo ra hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, đảm bảo hỗ trợ và khuyến khích các DN tham gia vào phát triển NƠXH, NƠCN; cũng như làm rõ trách nhiệm của địa phương, DN sử dụng lao động trong khu công nghiệp, như: 10 nhóm đối tượng có khó khăn về nhà ở được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở (như: người có công với cách mạng; hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn; người thu nhập thấp khu vực đô thị; lực lượng vũ trang; cán bộ, công chức, viên chức…)

Quy định về quỹ đất để phát triển NƠXH, NƠCN đối với các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị, khu công nghiệp. Bên cạnh đó, các quy định về lựa chọn chủ đầu tư dự án NƠXH, NƠCN thông qua các hình thức đấu thầu khi nhà nước giao đất hoặc chỉ định khi nhà đầu tư có quyền sử dụng đất hợp pháp.

Ngoài ra, nhiều cơ chế ưu đãi cho các chủ đầu tư xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân, DN tự lo chỗ ở cho người lao động đã được Nhà nước quy định cụ thể, như: Miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; miễn, giảm thuế VAT, thuế thu nhập DN; ưu đãi vay vốn, hỗ trợ kinh phí xây dựng hạ tầng; chi phí đầu tư xây dựng hoặc mua, thuê nhà cho công nhân ở được tính là chi phí hợp lý trong giá thành sản xuất khi tính thuế thu nhập DN.

Thời gian vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị giao các Bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai, thực hiện các chính sách về NƠXH, NƠCN. Trong đó có 02 gói hỗ trợ để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, NƠCN khu công nghiệp.

Đó là gói tín dụng 15.000 tỷ đồng, cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng chính sách xã hội đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê mua NƠXH, nhà ở cho công nhân; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo chính sách về NƠXH.

Hay gói cho vay hỗ trợ lãi suất 2%/năm trong 2 năm 2022 – 2023 thông qua hệ thống ngân hàng thương mại để đầu tư xây dựng các dự án NƠXH, nhà cho công nhân mua, thuê và thuê mua, cải tạo chung cư cũ.

Theo ông Hà Quang Hưng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng): Những tháng cuối năm 2022 này, Bộ Xây dựng đang tích cực, khẩn trương xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp (giai đoạn 2021 – 2030)”, làm căn cứ để các Bộ, ngành, địa phương xác định mục tiêu phát triển NƠXH từng năm và từng giai đoạn, từ đó quan tâm, dành đủ nguồn lực nhằm thúc đẩy phát triển NƠXH cho công nhân, người thu nhập thấp trong giai đoạn tới là hết sức cần thiết.

Kết quả tích cực ban đầu

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ cùng các chính sách hỗ trợ phát triển NƠXH, đến thời điểm quý IV/2022, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 301 dự án NƠXH khu vực đô thị và NƠCN khu công nghiệp, quy mô xây dựng khoảng 155,8 nghìn căn, với tổng diện tích hơn 7,79 triệu m2.

Hiện nay, đang tiếp tục triển khai 401 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 454 nghìn căn, với tổng diện tích khoảng 22,7 triệu m2; trong đó có 245 dự án với quy mô 300 nghìn căn hộ đang thực hiện thủ tục đầu tư và có 156 dự án với quy mô 156,7 nghìn căn hộ đang đầu tư xây dựng.

Theo Cục Quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), đối với dự án NƠXH khu vực đô thị, đến nay, đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 175 dự án, quy mô xây dựng khoảng 93 nghìn căn hộ, với tổng diện tích khoảng 4,6 triệu m2. Đang tiếp tục triển khai 274 dự án, quy mô xây dựng khoảng 293,5 nghìn căn hộ, với tổng diện tích khoảng 14,7 triệu m2

Đối với NƠCN khu công nghiệp thì đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 62,7 nghìn căn hộ, với tổng diện tích hoảng hơn 3 triệu m2. Đang tiếp tục triển khai (bao gồm các dự án đã được chấp thuận đầu tư và đang triển khai đầu tư xây dựng) 127 dự án với quy mô xây dựng khoảng 161 nghìn căn hộ, tổng diện tích khoảng hơn 08 triệu m2.

Việc đầu tư xây dựng NƠXH đã đạt được một số kết quả rất đáng ghi nhận, giúp cho hàng trăm ngàn hộ gia đình trên khắp cả nước có điều kiện nâng cao chất lượng nhà ở.

Theo số liệu báo cáo từ Ngân hàng Chính sách xã hội, đến thời điểm hiện nay đã phân bổ 3.163/9.000 tỷ đồng (chiếm 35% nhu cầu giai đoạn 2016-2020) để cho các đối tượng cá nhân vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

Tại Hội nghị thúc đẩy phát triển NƠXH cho công nhân, người thu nhập thấp (diễn ra quý III/2022), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã nhấn mạnh: “Phát triển nhà ở, trong đó có NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp là trách nhiệm, nghĩa vụ và đạo đức của người làm quản lý nhà nước, của xã hội, của các DN và của người dân”.

Quan điểm của Chính phủ, cũng như của Bộ Xây dựng luôn khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển NƠXH, NƠCN theo cơ chế thị trường, đồng thời có chính sách để hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp nhằm góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội.

Bộ Xây dựng luôn xác định phát triển NƠXH trên cả nước phải gắn với phát triển thị trường BĐS, phù hợp với chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở trong từng giai đoạn của địa phương, bảo đảm đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.