Nông Sơn (Quảng Nam): Lập dự án khai thác đất rồi giải thể, Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt để địa phương bố trí vốn hoàn thổ?

(Xây dựng) – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Nam Hưng đã có công văn gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Nông Sơn về việc thực hiện hoàn thổ, cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản tại khu vực dự án Nhà máy gạch không nung, thôn Trung An, xã Quế Trung (nay là tổ dân phố Trung An, thị trấn Trung Phước), huyện Nông Sơn.

Huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam được giao khảo sát, lập hồ sơ, thủ tục và bố trí kinh phí từ nguồn vốn ngân sách huyện để thực hiện việc hoàn thổ, cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực trước đây Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt đã khai thác.

Lập dự án nhà máy nhưng chỉ để khai thác đất sét?

Sau khi xem xét đề nghị của UBND huyện Nông Sơn tại Báo cáo số 220 ngày 15/7 và đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường tại Báo cáo số 574 ngày 7/10, UBND tỉnh Quảng Nam thống nhất giao UBND huyện Nông Sơn khảo sát, lập hồ sơ, thủ tục và bố trí kinh phí từ nguồn vốn ngân sách huyện để thực hiện việc hoàn thổ, cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực trước đây Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt đã khai thác trong phạm vi dự án Nhà máy gạch không nung thôn Trung An để đảm bảo an toàn, tránh tình trạng sạt lở đất, đá lăn ảnh hưởng đến nhân dân.

UBND tỉnh Quảng Nam giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND huyện Nông Sơn và các đơn vị liên quan khẩn trương tham mưu UBND tỉnh thu hồi toàn bộ diện tích đất được UBND tỉnh cho Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt thuê để thực hiện dự án Nhà máy gạch không nung tại Quyết định số 4528 ngày 26/12/2017 để bàn giao cho cơ quan chức năng của UBND huyện Nông Sơn quản lý theo đúng quy định.

Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, dự án đầu tư xây dựng Nhà máy sản xuất gạch không nung tại thôn Trung An được UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư tại Quyết định số 3558 ngày 5/10/2017, chấp thuận giãn tiến độ đầu tư tại Công văn số 1728 ngày 2/4/2019, phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường tại Quyết định số 02 ngày 2/1/2019.

Ngày 6/2/2018, UBND tỉnh có Công văn số 732 về việc cho phép lập hồ sơ, thủ tục đề nghị cấp phép khai thác đất sét trong quá trình xây dựng nhà máy gạch, theo đó đã yêu cầu Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt lập đầy đủ hồ sơ, thủ tục xin cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo đúng quy định của pháp luật khoáng sản hiện hành. Đối với hồ sơ về môi trường không phải lập phương án cải tạo, phục hồi môi trường.

Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt được UBND tỉnh cho phép khai thác khoáng sản đất sét làm vật liệu xây dựng thông thường và đất, đá cấp IV làm vật liệu san lấp trong quá trình thi công xây dựng Nhà máy tại Giấy phép khai thác khoáng sản số 2364 ngày 25/7/2019; thời gian khai thác kể từ ngày ký Giấy phép đến tháng 6/2020, trong đó thời gian xây dựng cơ bản mỏ là 15 ngày.

Khai thác đất sét nhưng tồn tại hàng loạt vấn đề

Trong quá trình khai thác khoáng sản tại khu vực nêu trên, Công ty thực hiện chưa đầy đủ các yêu cầu của UBND tỉnh tại giấy phép khai thác khoáng sản và Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt. Do đó, ngày 19/3/2020, UBND tỉnh có Công văn số 1510 yêu cầu Công ty tạm dừng hoạt động và tập trung khắc phục các tồn tại.

Cụ thể, Công ty phải thực hiện biện pháp xử lý đá tảng lăn, san gạt các hố sâu, đưa khu vực khai thác vào trạng thái an toàn; thực hiện ngay việc lắp đặt camera, trạm cân tại khu vực khai thác theo quy định và chỉ đạo của UBND tỉnh. Tiếp tục thực hiện đúng và đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường theo nội dung Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được UBND tỉnh phê duyệt; trong đó lưu ý: Hoàn thiện hệ thống mương dẫn nước dọc phía Tây Bắc. Ngoài ra, yêu cầu Công ty thường xuyên giám sát tình hình sạt lở đất đá để kịp thời có giải pháp phù hợp đảm bảo tuyệt đối an toàn cho người dân lân cận dự án.

Tiếp tục làm việc với Sở Xây dựng, Sở Giao thông vận tải để hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục trình Bộ Giao thông vận tải thỏa thuận đấu nối giao thông phục vụ dự án theo đúng quy định. Lập báo cáo thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản còn lại và lập Bản đồ, bản vẽ mặt cắt hiện trạng khu vực được phép khai thác theo đúng quy định của pháp luật và Công văn số 1736 ngày 2/4/2019 của UBND tỉnh. Hợp đồng với đơn vị có chức năng thực hiện việc rà phá bom mìn nhằm giảm thiểu tác động từ vật liệu nổ còn trong lòng đất.

Phối hợp với UBND xã Quế Trung tổ chức làm việc với người dân khu vực dự án để có sự đồng thuận, thống nhất về: Vị trí giếng khoan, các biện pháp bảo vệ môi trường theo hồ sơ đã được phê duyệt, công khai kết quả khắc phục các tồn tại trong hoạt động khai thác, vận chuyển khoáng sản.

Trên cơ sở Báo cáo số 10 ngày 20/3/2020 của Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt, UBND huyện Nông Sơn đã tổ chức kiểm tra kết quả khắc phục các tồn tại của Công ty và có Báo cáo số 148 ngày 27/4/2020 gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, kết quả việc xử lý các tồn tại trong quá trình khai thác khoáng sản.

Sở Tài nguyên và Môi trường đã có các Công văn: Số 970 ngày 19/5/2020 và số 1110 ngày 5/6/2020 đề nghị UBND huyện Nông Sơn xem xét, có ý kiến bằng văn bản đối với việc khắc phục các tồn tại của Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt, trong đó lưu ý đến sự đồng thuận của người dân tại khu vực dự án. Đồng thời nêu rõ quan điểm thống nhất hay không thống nhất việc đề xuất cho phép Công ty tiếp tục khai thác khoáng sản, thực hiện dự án tại khu vực thôn Trung An.

Ngày 8/7/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường có Thông báo số 451 về việc hết thời hạn khai thác khoáng sản đất sét làm vật liệu xây dựng thông thường, đất, đá cấp IV làm vật liệu san lấp trong quá trình thi công xây dựng Nhà máy gạch không nung tại thôn Trung An, theo đó đã yêu cầu Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt: Thực hiện các biện pháp đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn, tránh hiện tượng sạt lở, tiến hành san gạt nội bộ các khu vực trũng thấp. Sau khi hoàn thành việc san gạt, báo cáo UBND huyện Nông Sơn kiểm tra, xác nhận.

Ngày 17/7/2020, UBND huyện Nông Sơn có Báo cáo số 260. Theo đó UBND huyện Nông Sơn không thể thống nhất cho phép Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt tiếp tục khai thác khoáng sản và thực hiện dự án. Ngày 8/6/2023, Chủ tịch UBND huyện Nông Sơn ban hành Kết luận Thanh tra số 02 về việc sử dụng đất đối với Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt tại dự án Nhà máy gạch không nung giai đoạn 2018-2022.

Các khuyết điểm của Công ty được nêu là trong quá trình khai thác khoáng sản Công ty không thực hiện đúng quy định theo Giấy phép; không tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường. Hiện trường khu vực dự án đã bị đào múc, bóc lớp phủ, hiện trạng lớp đất mặt ngổn ngang, không bằng phẳng, nhiều hố sâu, vách taluy dựng đứng, lộ thiên nhiều đá tảng có đường kính lớn và rất nhiều đá cuội; không triển khai hoàn thổ mặt bằng. Hiện trường dự án có nguy cơ xói lở, đá lăn xuống nhà các hộ dân lân cận.

Công ty giải thể, dùng ngân sách huyện để hoàn thổ dự án?

Ngày 6/11/2023, UBND tỉnh có Công văn số 7553 về việc thực hiện Kết luận Thanh tra việc sử dụng đất đối với Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt tại dự án Nhà máy gạch không nung; trong đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện một số nội dung liên quan đến việc hoàn thổ tại dự án.

Cụ thể, UBND tỉnh yêu cầu đại diện theo pháp luật của Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt trước thời điểm giải thể có trách nhiệm thực hiện hoàn thổ tại khu vực dự án, khắc phục các tồn tại, sai phạm tại hiện trường theo Kết luận Thanh tra số 02, trả lại hiện trạng tại khu vực dự án Nhà máy gạch không nung.

Chủ tịch UBND huyện Nông Sơn có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện việc khắc phục những tồn tại, sai phạm tại hiện trường khu vực dự án, trả lại hiện trạng tại khu vực dự án Nhà máy gạch không nung, thôn Trung An theo đúng quy định.

Ngày 15/7/2024, UBND huyện Nông Sơn có Báo cáo số 220 về việc thực hiện Công văn số 7553 ngày 6/11/2023 của UBND tỉnh về việc thực hiện Kết luận Thanh tra số 02 ngày 8/6/2023 của Chủ tịch UBND huyện Nông Sơn.

Trong đó, có nêu huyện đã nhiều lần có văn bản đề nghị Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt thực hiện việc hoàn thổ, đưa khu vực đất dự án về trạng thái an toàn. Công ty không thực hiện ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường khi khai thác khoáng sản theo giấy phép khai thác nên hiện nay không thể thực hiện việc hoàn thổ tại khu vực đã hết hạn giấy phép. UBND tỉnh chưa thu hồi đất tại dự án Nhà máy gạch không nung của Công ty nên UBND huyện Nông Sơn chưa thể tổ chức thực hiện việc hoàn thổ.

Vì không có kinh phí ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường, đất hiện nay chưa được thu hồi. Công ty Cổ phần Quý Tín – Đại Việt hiện nay không liên hệ được. Hiện trạng tại khu vực đất của dự án có nguy cơ sạt lở đất, đá lăn ảnh hưởng đến nhân dân xung quanh khu vực này nên UBND huyện Nông Sơn đề nghị UBND tỉnh và các cơ quan có thẩm quyền cho chủ trương để UBND huyện Nông Sơn tổ chức khảo sát, lập dự toán và thực hiện việc hoàn thổ tại dự án Nhà máy gạch không nung bằng ngân sách Nhà nước.