Ninh Bình: Khó khăn trong việc đền bù, thu hồi 3 mỏ khoáng sản bị ảnh hưởng bởi Dự án cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45

(Xây dựng) – Dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Mai Sơn – Quốc lộ 45 đã chính thức được khánh thành từ tháng 4/2023. Tuy nhiên, đến nay 3 mỏ khoáng sản bị ảnh hưởng bởi dự án vẫn chưa có phương án đền bù, hỗ trợ, thu hồi một phần hoặc thu hồi, đền bù toàn bộ mỏ đã gây khó khăn trong việc quản lý và hoạt động của doanh nghiệp.

Dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Mai Sơn – Quốc lộ 45 đi qua 3 mỏ khoáng sản thuộc thành phố Tam Điệp (Ninh Bình).

Trao đổi với PV Báo điện tử Xây dựng, ông Tống Đức Thuận – Phó Chủ tịch UBND thành phố Tam Điệp cho biết: 3 mỏ khoáng sản trên địa bàn bị ảnh hưởng của Dự án cao tốc đoạn Mai Sơn – Quốc lộ 45 là mỏ đất đá hỗn hợp phía Tây Nam đồi Cầu Thủng xã Yên Sơn, xã Quang Sơn; mỏ đất đồi phía Đông hồ Trại Vòng xã Quang Sơn; mỏ đá khu vực Hang Nước xã Quang Sơn.

Đối với mỏ đất đá hỗn hợp phía Tây Nam đồi Cầu Thủng xã Yên Sơn, xã Quang Sơn đã được UBND tỉnh Ninh Bình cấp Giấy phép khai thác số 08/GP-UBND ngày 13/2/2018 cho Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và phát triển Xuân Thành. Tổng diện tích mỏ 26,5ha; trữ lượng khai thác 4.702.756m3; thời hạn khai thác 15 năm. Diện tích bị ảnh hưởng phải giải phóng mặt bằng và hành lang an toàn đường cao tốc là 8,67ha (doanh nghiệp đã tạm bàn giao Chủ đầu tư ngày 02/8/2021); trữ lượng khoáng sản còn lại trong diện tích bị ảnh hưởng bởi dự án là 2.271.448m3.

Đối với mỏ đất đồi phía Đông hồ Trại Vòng xã Quang Sơn được UBND tỉnh Ninh Bình cấp Giấy phép khai thác số 47/GP-UBND ngày 30/6/2011 cho doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng Minh Tuấn (nay là Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và thương mại Minh Tuấn). Diện tích mỏ 6,9ha; trữ lượng khai thác 1.860.100m3; thời hạn khai thác 30 năm. Diện tích bị ảnh hưởng phải giải phóng mặt bằng và hàng lang an toàn đường cao tốc là 1,012ha (doanh nghiệp đã tạm bàn giao cho chủ đầu tư ngày 25/1/2021); trữ lượng khoáng sản còn lại trong diện tích bị ảnh hưởng bởi dự án là 277.482m3.

Việc chưa có phương án đền bù, hỗ trợ, thu hồi một phần hoặc thu hồi, đền bù toàn bộ mỏ đã gây khó khăn trong việc quản lý và hoạt động của doanh nghiệp.

Đối với mỏ đá khu vực Hang Nước xã Quang Sơn được UBND tỉnh Ninh Bình cấp Giấy phép khai thác số 29/GP-UBND ngày 7/11/2016 cho Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn (nay là Công ty Cổ phần Thái Sơn E&C). Diện tích mỏ 12ha; trữ lượng khai thác 4.068.960m3; thời hạn khai thác 22 năm. Diện tích bị ảnh hưởng 7.297,4m2 (đã tạm bàn giao cho chủ đầu tư ngày 05/02/2021). Riêng mỏ này chưa được UBND tỉnh Ninh Bình cho thuê đất, chưa ký hợp đồng thuê đất, công ty chưa tổ chức khai thác vì thiếu thủ tục theo quy định pháp luật. Sau khi xây dựng đường cao tốc thì mỏ đá không có đường ra vào, không đảm bảo khoảng cách an toàn về sử dụng vật liệu nổ công nghiệp.

Ngày 29/4/2021, Bộ Giao thông vận tải có Văn bản số 3778/BGTVT-CQLXD thì kinh phí đền bù lấy từ nguồn giải phóng mặt bằng của dự án đường cao tốc, chỉ đền bù thiệt hại trong diện tích đất thu hồi thuộc phạm vi mốc giải phóng mặt bằng và đền bù thiệt hại trong phạm vi hành lang an toàn giao thông đường bộ cao tốc. Như vậy, nếu thu hồi cả mỏ thì phần kinh phí ngoài phạm vi nêu trên chưa rõ bố trí từ nguồn nào chi trả, ông Tống Đức Thuận cho biết thêm.

Trong Báo cáo số 196/BC-UBND ngày 19/10/2023 của UBND tỉnh Ninh Bình do Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Quang Ngọc ký gửi Văn phòng Chính phủ cũng đã nêu rõ: Tại Điều 46 và Điều 58 Luật Khoáng sản năm 2010 quy định các trường hợp thu hồi Giấy phép thăm dò khoáng sản, Giấy phép khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, luật và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản không có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, hồ sơ thu hồi Giấy phép thăm dò khoáng sản, Giấy phép khai thác khoáng sản đối với các trường hợp quy định tại Điều 46 và Điều 58 hoặc thu hồi một phần diện tích mỏ để thực hiện dự án phát triển kinh tế – xã hội. Luật cũng không có quy định về trình tự, thủ tục bồi thường khi Nhà nước thu hồi giấy phép hoặc một phần mỏ khoáng sản được cấp phép khai thác khi một phần diện tích mỏ đó thuộc phạm vi dự án đầu tư phát triển kinh tế – xã hội được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Do vậy rất khó khăn cho địa phương trong việc triển khai, hướng dẫn thực hiện các thủ tục, hồ sơ thu hồi đối với các trường hợp nêu trên. Đối với 3 mỏ đã được cấp phép khai thác nhưng bị thu hồi một phần diện tích do bị ảnh hưởng của dự án cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45, chủ mỏ đã tạm bàn giao mặt bằng cho chính quyền và Chủ đầu tư để thực hiện dự án nhưng về thủ tục thu hồi một phần diện tích khai thác của 3 mỏ trên vẫn chưa có căn cứ để thực hiện.