Nguy cơ rối loạn tâm lý do COVID-19

Nguyên nhân gây rối loạn tâm lý do Covid-19

COVID-19 gây tổn thương não: Theo nhiều nghiên cứu ở Mỹ, 30% bệnh nhân mắc COVID-19 có các di chứng về tâm thần sau khi khỏi bệnh. Mắc COVID-19 thể càng nặng các rối loạn tâm thần càng tăng. Một số trường hợp mắc COVID-19 có biểu hiện giảm trí nhớ, một số ảnh hưởng đến trí tuệ như sa sút trí tuệ, mức độ không nặng nhưng cũng có nhiều bất lợi. Các tác động trực tiếp của bệnh lý này đối với cơ thể là gây tổn thương phổi, đường hô hấp, các cơ quan khác trong đó có não cũng bị tổn thương.

COVID-19 gây lo âu, sợ hãi, căng thẳng: Bên cạnh đó, đại dịch COVID-19 đối với người bệnh cũng như đối với cộng đồng là gây tâm lý lo lắng, sợ hãi rằng mình có thể bị mắc bệnh, khi mắc bệnh nặng có nguy cơ tử vong, nhất là ở những người cao tuổi, người có bệnh mạn tính… Những trẻ em đi cách ly, không được gần bố mẹ; những người trong gia đình mắc bệnh; sự kỳ thị của mọi người đối với những gia đình có người mắc; hay trường hợp những người bị mất mát người thân vì dịch bệnh … Đó là những chấn thương tâm lý rất nghiêm trọng.

Giãn cách xã hội ảnh hưởng tới kinh tế xã hội: Dịch bệnh COVID-19 khiến hầu như các ngành nghề sản xuất kinh doanh bị ngưng trệ. Các cửa hàng buôn bán nhỏ đóng cửa, doanh nghiệp ngừng sản xuất do công nhân nhà máy nhiễm bệnh. Người buôn bán nhỏ mất việc do giãn cách xã hội. Người nông dân sản xuất ra hàng hóa không thu hoạch được tổn thất về mặt kinh tế. Vận tải, du lịch, nhà hàng, khách sạn đóng cửa… Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, nỗi lo về cơm áo gạo tiền đè nặng khiến tâm lý của những người trưởng thành bị ảnh hưởng nặng nề.

Việc cách ly tại nhà không được giao tiếp với nhiều người xung quanh, khiến mọi người khó chịu, bức xúc vì không được thư giãn, sự căng thẳng, u uất kéo dài cũng là nguyên nhân khiến stress, lo âu, trầm cảm, mất ngủ gia tăng.

Dấu hiệu bị rối loạn tâm lý

* Căng thẳng, lo âu

Khi lo lắng, căng thẳng thường có những biểu hiện như: sợ hãi, hoảng hốt và cảm thấy không thoải mái, cảm giác lo lắng, không an toàn hoặc có điều gì đó nguy hiểm với mình, có vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc… 

Cảm giác bồn chồn không thể bình tĩnh hay ngồi yên một chỗ, lạnh, vã mồ hôi, tê cóng, tê bì chân tay, thở nông, thở nhanh hơn so với bình thường (tăng thông khí), nhịp tim nhanh, khô miệng, buồn nôn, căng cứng cơ, run chân tay, hoa mắt, chóng mặt, choáng váng, nghĩ mãi về một vấn đề mà không thể dừng lại được, không thể tập trung chú ý.

* Mất ngủ

Người bệnh thường có những biểu hiện giảm chất lượng giấc ngủ và thời gian ngủ. Bệnh nhân thường khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc không ngủ được, ngủ không sâu giấc, dễ tỉnh giấc và không thể ngủ tiếp được. 

Bệnh nhân ngủ muộn, dậy sớm, mỗi đêm ngủ được rất ít, thậm chí có bệnh nhân thức trắng đêm. Đêm ngủ bệnh nhân có thể gặp ác mộng hoặc bệnh nhân mơ liên tục trong đêm, tỉnh giấc thấy mệt mỏi, không thoải mái.

* Trầm cảm

Thường biểu hiện với những triệu chứng: mệt mỏi, cảm giác như không còn sức lực để làm việc, buồn chán, bi quan về tương lai, không muốn nói chuyện, giao tiếp với mọi người, thu rút các mối quan hệ, luôn cảm thấy mình là người vô dụng. Những trường hợp nặng có thể có hành vi hủy hoại bản thân, tự sát.

Làm gì khi bịrối loạn tâm lý?

Không nên hoảng hốt, mất bình tĩnh một cách quá mức, điều này sẽ không giải quyết được tình trạng hiện tại mà chỉ làm rối thêm. Vì vậy, chúng ta cần phải có tâm lý vững vàng, bình tĩnh xử lý các tình huống xảy ra.

Dành thời gian tìm hiểu về bệnh theo những thông tin chính thống sẽ giúp cho tâm lý vững vàng, không hoang mang bởi những tin đồn không chính xác.

Đi bộ, vận động thể dục, đọc sách báo, nghe nhạc, xem một bộ phim hay… sẽ giúp bạn thoải mái hơn.

Ăn uống lành mạnh, đủ dinh dưỡng.

Giữ liên lạc với bạn bè, người thân, tâm sự với mọi người những gì mình lo lắng, những gì mình mong muốn.

Liên lạc với bác sĩ của mình, nhất là những bệnh nhân đang điều trị các bệnh mạn tính, có thể khám tư vấn bác sĩ từ xa, liên hệ với các trung tâm tư vấn tâm lý để được hỗ trợ khi cần.

Những triệu chứng nào nên đi khám?

Nên đi khám khi có một vài biểu hiện sau:

Khó ngủ, ngủ không tốt, dễ gặp ác mộng, ngủ hay tỉnh dậy giữa đêm, ngủ dậy vẫn thấy mệt mỏi…

Hay lo lắng, suy nghĩ quá nhiều, mất tập trung dẫn tới không làm được việc gì.

Mệt mỏi mãn tính, cơ thể không có năng lượng, không có động lực làm việc, không có năng lượng làm gì.

Thay đổi cảm xúc, dễ cáu gắt, nóng giận, nhỏ nhen hơn trước đây, không kiểm soát được cảm xúc của mình.

Thay đổi trong suy nghĩ, nghiền ngẫm hoặc xuất hiện những niềm tin kỳ lạ. Xuất hiện những hành vi kỳ cục ảnh hưởng tới sinh hoạt của các thành viên trong gia đình.

PV(T/h)