Nghiên cứu: Nước đóng chai chứa hàng trăm nghìn mảnh nhựa

Những năm gần đây thế giới ngày càng chú ý đến các hạt nhựa, khi vi nhựa – những hạt nhựa có kích thước dưới 5 millimet – đã xuất hiện ở mọi nơi, từ các chỏm băng ở 2 cực của địa cầu, các đỉnh núi ở những khu vực xa xôi, len lỏi qua các hệ sinh thái và xâm nhập vào nguồn nước và thực phẩm của con người. Trong khi đó, các hạt nhựa nano có kích thước dưới 1 micromet, tức là nhỏ tới mức có thể xâm nhập qua hệ tiêu hóa và phổi, trực tiếp vào máu và từ đó xâm nhập các cơ quan nội tạng, bao gồm não và tim, thậm chí có thể qua nhau thai xâm nhập vào cơ thể thai nhi.

Hiện có ít nghiên cứu về tác động của các hạt nhựa đối với hệ sinh thái và sức khỏe con người. Một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm ở giai đoạn đầu đã chỉ ra sự liên quan của hạt nhựa đối với các vấn đề sức khỏe như bất thường về khả năng sinh sản và các vấn đề về dạ dày.

Để nghiên cứu về các hạt nhựa nano trong nước đóng chai, các nhà khoa học đã ứng dụng phương pháp soi kính hiển vi tán xạ Raman kích thích (SRS), theo đó sử dụng 2 tia laser quét qua mẫu thử để tạo ra cộng hưởng phân tử cụ thể rồi sau đó tiến hành phân tích thông qua thuật toán máy tính.

Kết quả nghiên cứu cho thấy mỗi lít nước đóng chai của 3 thương hiệu hàng đầu thị trường chứa từ 110.000 tới 370.000 mảnh nhựa, 90% trong số đó là hạt nhựa nano và 10% còn lại là hạt vi nhựa. Loại nhựa xuất hiện nhiều nhất trong nước đóng chai là nylon, nhiều khả năng đến từ các bộ lọc nhựa dùng để lọc nước, và nhựa polyetylen terephthalate (PET) – nguyên liệu phổ biến trong sản xuất vỏ chai.

Nghiên cứu được đăng trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia ngày 8/1. Đây là những hạt có kích thước nhỏ hơn micron trong khi một sợi tóc của con người có đường kính khoảng 83 micron.

Tác giả chính của nghiên cứu – bà Naixin Qian, một nhà hóa học vật lý thuộc Đại học Columbia – cho biết phần lớn nhựa đến từ chính chai nước và bộ lọc màng thẩm thấu ngược được sử dụng để loại bỏ các chất gây ô nhiễm khác. Mặc dù nhóm nghiên cứu không tiết lộ ba thương hiệu nước được kiểm định vì họ muốn nghiên cứu nhiều thương hiệu hơn song nhóm nghiên cứu khẳng định những thương hiệu này rất phổ biến và được mua ở WalMart – chuỗi siêu thị nổi tiếng ở Mỹ.

Đồng tác giả nghiên cứu, Phó Giáo sư địa hóa học tại Đại học Columbia (Mỹ) Beizhan Yan, khuyến nghị người tiêu dùng cân nhắc sử dụng các nguồn nước thay thế, chẳng hạn như nước máy, nếu lo lắng về các hạt nhựa siêu nhỏ trong nước đóng chai. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh nhóm nghiên cứu không khuyến nghị dứt khoát không uống nước đóng chai dù đang cần uống nước vì những rủi ro tiềm ẩn từ tình trạng mất nước nguy hiểm hơn khả năng hạt nhựa xâm nhập cơ thể.

Thời gian tới, nhóm các nhà khoa học trên hy vọng có thể tiến hành nghiên cứu về nước máy, nguồn nước cũng được cho là có chứa các hạt vi nhựa song ở mức độ thấp hơn.

Vĩnh Hải (T/h)