Nâng cao ý thức, kỹ năng trong phòng, chống cháy, nổ và cứu nạn, cứu hộ

Ngày 5/10, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo 319/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị công tác phòng cháy, chữa cháy và sơ kết 05 năm thực hiện Nghị định số 83/2017/NĐ-CP ngày 18/7/2017 quy định về công tác cứu nạn, cứu hộ của lực lượng phòng cháy và chữa cháy.

Thời gian vừa qua, dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp, sự cố gắng, nỗ lực của các lực lượng chức năng, nòng cốt là lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH), công tác PCCC và CNCH đã đạt một số kết quả quan trọng.

Trong 05 năm qua, đã điều động 235.208 lượt cán bộ, chiến sĩ với 30.435 lượt phương tiện tham gia tổ chức CNCH 17.938 vụ cháy, nổ, sự cố, tai nạn. Qua đó, đã hạn chế được thiệt hại, cứu được 6.786 người, hướng dẫn thoát nạn được hàng chục nghìn người, bảo vệ được tài sản của Nhà nước và Nhân dân ước tính hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Huy động được người dân, các tổ chức có liên quan vào công tác PCCC và CNCH,…

Chính phủ đánh giá cao sự nỗ lực, kết quả mà các bộ, ngành, địa phương, các lực lượng chức năng đã đạt được trong công tác PCCC và CNCH. 

Đặc biệt, trân trọng ghi nhận và cảm ơn sự xả thân, hy sinh, quên mình của lực lượng Công an nhân dân nói chung, các lực lượng tham gia nhiệm vụ PCCC và CNCH, nòng cốt là lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH nói riêng đã nỗ lực, không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh để thực hiện nhiệm vụ cao cả, vì sự bình yên của cuộc sống, vì tính mạng của Nhân dân, sự phát triển của đất nước. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả nêu trên, nhìn nhận, đánh giá nghiêm túc, khách quan thì công tác PCCC và CNCH còn nhiều tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập, để xảy ra hậu quả nghiêm trọng, cần khẩn trương, quyết liệt chỉ đạo, lãnh đạo khắc phục có hiệu quả trong thời gian tới.

Trong đó,  5 năm qua đã có 440 người chết và hàng nghìn người bị thương; trên 60% số vụ cháy, nổ, sự cố, tai nạn xảy ra ở đô thị; 45,8% có nguyên nhân liên quan đến điện; các vụ cháy gây thiệt hại lớn thường tập trung ở khu đô thị, khu công nghiệp, chợ, quán karaoke, quán bar, vũ trường, trong khi đó mới chỉ dành 9.668,9 tỷ đồng đầu tư cho công tác PCCC và CNCH.

Ý thức, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức và người dân, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền có nơi, có lúc chưa tốt, chưa nhận thức được tầm quan trọng của công tác PCCC; nhiều người dân còn chủ quan, lơ là, thiếu cảnh giác trong việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thậm chí cố ý vi phạm quy định PCCC…

Dự báo trong thời gian tới, tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhất là tại các khu dân cư, nhà dân vừa để ở vừa kết hợp sản xuất, kinh doanh dịch vụ, chợ dân sinh, trung tâm thương mại, nhà cao tầng, khu công nghiệp, cơ sở tập trung đông người, hạ tầng cơ sở cũ không thể khắc phục ngay do nguồn lực rất lớn, cần thời gian nghiên cứu quy hoạch chuyển đổi… Biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khó lường hơn, thiên tai tiếp tục diễn biến phức tạp.

Để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về PCCC, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm sau:

Về nhận thức, nguy cơ, hậu quả cháy, nổ rất nghiêm trọng, nhất là tại các thành phố lớn, khu công nghiệp, khu đông dân cư, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chợ, siêu thị, vũ trường, quán bar, karaoke… Đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả của các cấp ủy, chính quyền, các lực lượng chức năng, lực lượng nòng cốt trong công tác PCCC và CNCH. Đề cao ý thức của người dân trong công tác PCCC và CNCH là hết sức quan trọng.

Về quan điểm, người dân là trung tâm, là chủ thể chính trong phòng chống cháy, nổ và CNCH; sự an toàn, tính mạng của người dân là trên hết, trước hết. An toàn cháy, nổ góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế – xã hội. Phòng ngừa cháy, nổ là cơ bản, chiến lược, quyết định; khi xảy ra cháy, nổ, sự cố, tai nạn thì chữa cháy, CNCH kịp thời, hiệu quả.

Về mục tiêu, ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới chấm dứt hậu quả chết người và hậu quả nghiêm trọng do yếu tố chủ quan. Nâng cao hơn nữa ý thức, kỹ năng của người dân trong phòng, chống cháy, nổ và CNCH.

Về giải pháp, tiếp tục triển khai nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị số 47-CT/TW và Kết luận số 02-KL/TW của Ban Bí thư, các văn bản có liên quan của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Xác định rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác PCCC và CNCH, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, cần thiết để bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của Nhân dân và trực tiếp phục vụ sự phát triển kinh tế – xã hội.

Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước hết về bảo đảm an toàn PCCC và CNCH trong phạm vi lãnh đạo quản lý của mình. 

Đồng thời, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và Nhân dân. Các bộ, ngành, địa phương chưa xây dựng Kế hoạch thực hiện Nghị định số 83/2017/NĐ-CP, chưa hoặc chậm thực hiện các nhiệm vụ tại các Quyết định số 630/QĐ-TTg và số 1492/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phải khẩn trương tổ chức thực hiện ngay, bảo đảm yêu cầu, tiến độ.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về PCCC và CNCH; Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành có liên quan, các địa phương, nghiên cứu, tổng kết, đánh giá sự cần thiết và tính khả thi, cấp bách của việc sửa đổi Luật PCCC để bổ sung quy định về công tác CNCH theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; xây dựng, hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy trình về PCCC và CNCH phù hợp với tình hình phát triển của kinh tế – xã hội trong giai đoạn hiện nay, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục kiến thức, pháp luật, nhất là kỹ năng để nhân dân tự giác chấp hành pháp luật về PCCC và CNCH và tự bảo vệ mình. Phát huy vai trò của người dân trong việc tự bảo vệ cho chính mình, từ bảo vệ cho chính mình thì mới tham gia bảo vệ được cộng đồng, với tinh thần mình vì mọi người và mọi người vì mình.

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về PCCC và CNCH. Trước mắt, Bộ Công an phối hợp với các cơ quan, đơn vị địa phương tổng kiểm tra, rà soát trên toàn quốc về an toàn PCCC và CNCH, tập trung vào các cơ sở đông người, khu vực nguy cơ cao về cháy, nổ như: Chung cư, nhà cao tầng, khu công nghiệp, chợ, nhà kho, quán karaoke, vũ trường, quán bar…       

Xử phạt nghiêm minh và bắt buộc khắc phục đối với các cơ sở đưa vào sử dụng, hoạt động không đảm bảo điều kiện an toàn PCCC và CNCH. Việc kiểm tra, thanh tra, hướng dẫn các cơ sở trong diện quản lý phải thực hiện một cách chặt chẽ, nghiêm minh, không để lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, chống tiêu cực, chống tham nhũng trong giám sát, kiểm tra.

Kiện toàn, củng cố các lực lượng tại chỗ  công tác PCCC và CNCH tại khu dân cư, cơ sở theo phương châm “Bốn tại chỗ”. Tăng cường công tác tập huấn, phương án chữa cháy, CNCH. Xây dựng và nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến; kịp thời khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Xây dựng cơ chế phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa Công an, Quân đội và các lực lượng khác trong thực hiện nhiệm vụ chữa cháy và CNCH. Các bộ, ngành, địa phương bố trí kinh phí, đầu tư cơ sở vật chất, hậu cần cho công tác PCCC và CNCH. 

Tập trung các nguồn lực để xây dựng và phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng, kỹ thuật về PCCC và CNCH (giao thông, thông tin liên lạc, hệ thống cảnh báo sự cố, tai nạn…). Nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất phương tiện, thiết bị PCCC và CNCH phù hợp với tình hình, sự phát triển của đất nước. Khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch hạ tầng phòng cháy, chữa cháy giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCCC và CNCH. Huy động nguồn lực hợp tác công tư, xã hội hóa để mua sắm trang thiết bị PCCC và CNCH.

Xây dựng, kiện toàn lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, tinh thông về pháp luật, kỹ thuật, chiến thuật, nghiệp vụ theo Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16 tháng 3 năm 2022 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Bố trí phù hợp lực lượng PCCC ở các địa bàn trọng điểm, mở rộng mạng lưới, bảo đảm bám địa bàn, bám cơ sở, bám người dân.

Khẩn trương nghiên cứu tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, các công nghệ cao, công nghệ chữa cháy tự động vào hoạt động PCCC và CNCH.

Về một số nhiệm vụ cụ thể cần khẩn trương thực hiện:

Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi, bổ sung ban hành mới các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về PCCC và CNCH. Tập trung hoàn thành tiêu chuẩn, yêu cầu chung về thiết kế nhà ở riêng lẻ, trong đó có các yêu cầu an toàn cháy đối với nhà ở riêng lẻ và nhà ở riêng lẻ vừa ở vừa kết hợp mục đích khác; quy định các điều kiện đảm bảo an toàn cháy khi chuyển đổi công năng sử dụng công trình và từ nhà ở chuyển đổi sang hoạt động kinh doanh, dịch vụ (hoàn thành trong quý IV năm 2022). 

Phối hợp Bộ Công an khẩn trương sửa đổi, hoàn thiện các quy định về cấp nước chữa cháy tại các khu công nghiệp, khu đô thị (hoàn thành trong quý I năm 2023). Chỉ đạo thực hiện nghiêm việc thẩm định, cấp phép xây dựng đối với các công trình thuộc đối tượng thẩm duyệt, thiết kế về PCCC, đặc biệt là các cơ sở chuyển đổi công năng có nguy cơ cháy, nổ cao, cơ sở có tập trung đông người như vũ trường, quán bar, karaoke, nhà cao tầng…

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Công an, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định về sử dụng điện (sau công tơ) để bảo đảm an toàn về PCCC tại các cơ sở, hộ gia đình; phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát các cơ sở kinh doanh, bảo quản hóa chất có nguy cơ cháy, nổ cao ở khu dân cư, nơi tập trung đông người để có kế hoạch di dời, bảo đảm các điều kiện an toàn về PCCC và CNCH theo phân công của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 630/QĐ-TTg.

Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường phổ biến kiến thức, kỹ năng về PCCC và CNCH trong chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa ở các cấp học theo phân công của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 630/QĐ-TTg; triển khai tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ giáo viên trong các cơ sở giáo dục để từng bước hình thành đội ngũ cán bộ cốt cán, báo cáo viên kiêm nhiệm về công tác PCCC trong các cơ sở giáo dục (hoàn thành trong quý IV năm 2022).

Bộ Công an phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất bổ sung công việc về CNCH vào danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; điều chỉnh công việc chữa cháy vào danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và quy định chế độ, chính sách đặc thù cho lực lượng chữa cháy và CNCH phù hợp với tính chất công việc, điều kiện của đất nước và cân đối với lực lượng khác (hoàn thành trong quý I năm 2023).

Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về sản phẩm điện; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học công nghệ phục vụ công tác PCCC và CNCH theo hướng hiện đại theo phân công của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 630/QĐ-TTg.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo, rà soát công tác cấp Giấy phép đủ điều kiện kinh doanh, tăng cường hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra đối với dịch vụ karaoke, vũ trường theo quy định tại Nghị định số 54/2019/NĐ-CP của Chính phủ; nghiên cứu, đề xuất quy định chặt chẽ hơn việc cấp phép kinh doanh dịch vụ karaoke (hoàn thành trong quý IV năm 2022).

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tăng cường chỉ đạo công tác PCCC rừng. Khẩn trương xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về PCCC rừng theo phân công của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1492/QĐ-TTg.

Bộ Tài chính có hướng dẫn về kinh phí và chi tiêu thường xuyên cho công tác PCCC, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc (hoàn thành trong quý IV năm 2022).

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tài chính huy động và đề xuất bố trí các nguồn vốn đầu tư cho công tác PCCC và CNCH theo quy định của Luật đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước.

Các cơ quan truyền thông chỉ đạo đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức, kỹ năng về PCCC và CNCH. Nghiên cứu hình thức, cách tuyên truyền dễ nghe, dễ nhớ, dễ thực hiện.

Đối với các địa phương, yêu cầu:

+ Tăng cường sự quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo của cấp ủy các cấp; đẩy mạnh hơn nữa quản lý nhà nước của các cấp chính quyền; đề cao ý thức, kỹ năng của người dân trong an toàn phòng chống cháy, nổ.

+ Tăng cường thanh tra, kiểm tra, siết chặt quản lý nhà nước về PCCC và CNCH; xử lý nghiêm, kiên quyết thu hồi giấy phép, đình chỉ hoạt động của các cơ sở không đủ điều kiện.

+ Xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương nếu để các cơ sở có nguy cơ cháy, nổ cao hoạt động khi chưa bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC và khi xảy ra các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng do thiếu lãnh đạo, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, giám sát và tổ chức thực hiện.

+ Xây dựng mô hình an toàn cháy, nổ, CNCH cấp huyện, cấp xã, thôn, tổ dân phố; công khai các dự án, công trình vi phạm quy định về PCCC trên phương tiện thông tin đại chúng để các cơ quan, tổ chức và người dân tham gia giám sát.

+ Ban hành Nghị quyết về mức chi ngân sách cho hoạt động PCCC và CNCH. Khẩn trương hoàn thành việc tích hợp nội dung quy hoạch hạ tầng về PCCC giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 vào quy hoạch chung của tỉnh, thành phố theo phân công của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 630/QĐ-TTg.

Các bộ, ngành, địa phương trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cần quán triệt, triển khai tổ chức thực hiện quyết liệt, nghiêm túc các nhiệm vụ, giải pháp, tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác PCCC và CNCH thời gian tới.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện nghiêm Kết luận này và khẩn trương xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị để tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác PCCC và CNCH.

Thủ tướng Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ theo dõi thường xuyên tiến độ thực hiện Kết luận này, nhất là những nhiệm vụ cụ thể đã giao cho các bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương thực hiện và đã ấn định thời gian hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ./.