Long An: Cục trưởng THADS ký quyết định trái luật

Thi hành án “yểm trợ” CPL bóp chết Dự án

Như Môi trường và Đô thị điện tử đã phản ánh,Công ty China Policy Limited (CPL) là doanh nghiệp đến từ “thiên đường thuế”, chuyển tiền “lậu”, đầu tư “chui” vào Việt Nam. Khi xảy ra tranh chấp “Thỏa thuận khung” liên quan đến Dự ánKhu đô thị và trường đua ngựa tại huyện Đức Hòa, tỉnh Long An (gọi tắt là Dự án) với chủ đầu tư là Công ty Cổ phần địa ốc Hồng Phát (Công ty Hồng Phát), CPL đã khởi kiện đếnTrung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC).

Một CPL “3 không” (không mở Văn phòng đại diện; không lập thủ tục đăng ký đầu tư Dự án; và không đăng ký mở tài khoản ngoại tệ), nhưng vẫn chuyển được 15,6 triệu USD vào Việt Nam và thắng kiện bằng Phán quyết Trọng tài ngày 25/4/2013, buộc hai bên thực hiện tiếp tục “Thỏa thuận khung” ngày 01/6/2007, đàm phán ký kết Hợp đồng, thành lập “Công ty liên doanh CPL – Hồng Phát”.

Rõ ràng, VIAC cưỡng buộc hai công ty phải liên doanh trái với Hiến pháp và các quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh. Dù Phán quyết Trọng tài có hàng loạt vi phạm, lộ rõ trái pháp luật nhưng ngày 25/9/2013, TAND Tp. Hồ Chí Minh ra Quyết định công nhận hiệu lực của Phán quyết Trọng tài.

Theo đơn yêu cầu của CPL, ngày 29/10/2013, Cục Thi hành án dân dự (THADS) Tp. Hồ Chí Minh đã ra Quyết định thi hành Phán quyết Trọng tài. Và sau gần 10 tháng không thi hành được, ngày 18/8/2014, Cục THADS Tp. Hồ Chí Minh ra quyết định ủy thác cho Cục THADS tỉnh Long An tiếp tục thi hành án.

Tiếp nhận ủy thác, ngày 01/10/2014, Cục trưởng Cục THADS tỉnh Long An thời điểm đó là ông Nguyễn Văn Gấu, ký Quyết định thi hành án số 01/QĐ-CTHA, với hai nội dung: Thành lập Công ty liên doanh và nộp “phí trọng tài” hơn 114.200 USD (Hồng Phát chịu 80%, CPL 20%)

Đến giữa năm 2018, Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu được “hạ cánh” theo nguyện vọng. Như vậy, Cục trưởng Gấu có thời gian gần 4 năm để chỉ đạo thi hành Phán quyết Trọng tài nhưng không mang lại kết quả, bởi hai điểm “mấu chốt”:

Thứ nhất, việc thành lập Công ty liên doanh phải do ý chí tự nguyện của Công ty Hồng Phát và CPL, không ai được ép buộc hay làm thay. Thực tế, hai công ty có quá nhiều mâu thuẫn gay gắt không thể hóa giải; phía CPL “3 không” chỉ muốn làm ăn kiểu “lướt sóng” nên không hề muốn lập liên doanh.

Thứ hai, Luật Đầu tư năm 2005 có quy định về hình thức đầu tư lập “Công ty liên doanh” nhưng CPL cố tình trì hoãn, kéo dài. Đến Luật Đầu tư 2014 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2015) thì không còn quy định về hình thức đầu tư kiểu này. Nếu thi hành theo Phán quyết Trọng tài, lập Công ty liên doanh sẽ trái với Luật Đầu tư 2014.

Với vai trò, trách nhiệm Cục trưởng, thay vì gửi văn bản đề nghị VIAC và TAND Tp. Hồ Chí Minh có ý kiến về hai điểm mấu chốt nêu trên khiến Phán quyết Trọng tài bị “nghẽn”, thì ông Gấu phớt lờ. Ngược lại, vị Cục trưởng và Chấp hành viên “sốt sắng” làm theo yêu cầu của CPL, hết lòng “yểm trợ” CPL ra sức chống phá, bóp chết Dự án với mưu đồ riêng. Đỉnh điểm là Công văn 525/CTHA ngày 18/9/2017 do Chấp hành viên Võ Văn Xuân ký, ra lệnh phong tỏa toàn bộ 13 Quyền sử dụng đất với 232,66 ha của Công ty Hồng Phát. Mục đích của CPL là chặn đứng nguồn huy động vốn của Chủ đầu tư, khiến Dự án bị đình trệ, dẫn đến phá sản. 

Công văn 525/CTHA rõ ràng là trái pháp luật, bởi Phán quyết Trọng tài không có nội dung nào buộc Công ty Hồng Phát phải có nghĩa vụ tài chính đối với CPL và cũng không yêu cầu ngăn chặn tài sản của chủ đầu tư. Mặc khác, khi 13 Quyền sử dụng đất đã bị ngăn chặn thì Hồng Phát sẽ không đủ điều kiện để góp vốn bằng Quyền sử dụng đất này vào Công ty liên doanh, theo quy định của Luật Đất đai.

Tân Cục trưởng “nhìn thấu”…

Tân Cục trưởng Cục THADS tỉnh Long An Bùi Phú Hưng nhậm chức ngày 02/7/2018 theo Quyết định số 1488/QĐ-BTP của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, thay ông Nguyễn Văn Gấu. Sau khi lên chức, ông Hưng đã nhận ra điểm mấu chốt của Phán quyết Trọng tài nên ngày 05/10/2018 đã ký Văn bản 458/CV-CTHADS, gửi TAND Tp.Hồ Chí Minh, trong đó có nội dung:

– Ngày 25/9/2013, TAND Tp. Hồ Chí Minh có Quyết định số 1171/2013/KDTM “công nhận hiệu lực của Phán quyết Trọng tài”. Quá trình tổ chức thi hành, Chấp hành viên đã ban hành Công văn số 525/CTHA ngày 18/9/2017. Không đồng ý, Công ty Hồng Phát đã có nhiều đơn kiến nghị. Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, lãnh đạo Bộ Tư pháp đã nhiều lần họp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, UBND tỉnh Long An để thống nhất chỉ đạo thi hành vụ việc. Ngày 04/6/2018, Bộ trưởng Bộ Tư pháp có Văn bản số 123/BC-BTP báo cáo hướng giải quyết đối với việc thi hành án trên.

– Cục trưởng Bùi Phú Hưng thừa nhận: Phán quyết Trọng tài rất khó để tổ chức thi hành trên thực tế. Theo quy định của Luật đầu tư và pháp luật khác có liên quan, việc thành lập Công ty liên doanh phải do ý chí tự nguyệncủa các bên đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác (kể cả cơ quan THADS) không thể thực hiện thay các bên đương sự. Quá trình tổ chức thi hành án, Cục THADS tỉnh Long An đã nhiều lần tạo điều kiện cho hai bên thỏa thuận thành lập công ty liên doanh nhưng không có kết quả. 

– Cục trưởng Hưng xác định: Đến nay, Cục THADS tỉnh Long An không có căn cứ để cưỡng chế kê biên tài sản đối với 13 Quyền sử dụng đất của Hồng Phát theo quy định tại khoản 4 Điều 69, Điều 71 Luật THADS 2014; cũng như không có cơ sở để tiếp tục duy trì Công văn số 525/CTHA. Cục THADS chỉ có thể áp dụng biện pháp cưỡng chế khi các bên đã thành lập được công ty liên doanh mà Hồng Phát không đưa 13 Quyền sử dụng đất góp vốn vào trong Công ty liên doanh.

– Ngày 31/8/2018, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 8248/VPCP-V.I truyền ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình nội dung:“Đồng ý về nguyên tắc hướng giải quyết của Bộ Tư pháp nêu tại Văn bản số 123/BC-BTP ngày 04/06/2018. Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, UBND tỉnh Long An thực hiện việc thi hành án liên quan đến Công ty Hồng Phát theo đúng quy định của pháp luật; không để xảy ra khiếu kiện quốc tế.  Nếu có tranh chấp về việc góp vốn và bồi thường thiệt hại trong việc thực hiện Thỏa thuận khung giữa hai công ty, Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, UBND tỉnh Long An hướng dẫn các công ty khởi kiện tại Tòa án nhân dân để giải quyết vụviệc thi hành án theo quy định của pháp luật”.

– Cục trưởng Hưng kết luận: “Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự, Cục THADS tỉnh Long An thông báo về việc không thực hiện đượcnội dung nêu trên của Phán quyết Trọng tài và trân trọng đề nghị TAND Tp.Hồ Chí Minh có hướng dẫn xử lý, thông báo với các đương sự thực hiện các quyền của mình theo quy định của pháp luật để đảm bảo việc thực hiện Phán quyết Trọng tài, Quyết định số 1171/2013/KDTM-ST của TANDTp. Hồ Chí Minh và sự chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ”.

Rồi cố tình sai phạm đến cùng…

Với Văn bản số 458/CV-CTHADS,Cục trưởng Bùi Phú Hưng đã nhận thức sâu sắc, Phán quyết Trọng tài không thể thi hành. Liên quan đến việc phong tỏa13 Quyền sử dụng đất, lãnh đạo Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS và Cục THADS tỉnh Long An, đã thống nhất kết luận “không có căn cứ”. Kết luận này được thể hiện rõ tại một loạt văn bản, điển hình là Văn bản số 123/BC-BTP ngày 04/6/2018 của Bộ Tư pháp; Văn bản số 4341/TCTHADS-NV1 ngày 26/11/2018 của Tổng cục THADS.

Ngày 29/11/2018, Cục trưởng Bùi Phú Hưng ký Văn bản số 493/BC-CTHADS gửi các cơ quan chức năng, xác định Chấp hành viên Cục THADS tỉnh Long An đã ban hành Văn bản số 682/CTHADS-NV về việc “chấm dứt hiệu lực Công văn số 525/CTHA ngày 18/9/2017”.

Đến đây, mọi thứ quá rõ ràng, do Phán quyết Trọng tài không thể thi hành, Cục trưởng Bùi Phú Hưng phải xử lý các bước tiếp theo, hướng dẫn các đương sự thực hiện các quyền của mình theo quy định của pháp luật. Cụ thể làkhởi kiện ra tòa án khi có tranh chấp về việc góp vốn hay bồi thường thiệt hại trong việc thực hiện Thỏa thuận khung.Nội dung này cũng đã được Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chỉ đạo tại Văn bản số 8248/VPCP-V.I; được Tổng cục THADS kết luận tại Văn bản 4341/TCTHADS-NV1. Chính Cục trưởng Hưng tại cuộc họp giải quyết thi hành án ngày 17/10/2018 cũng hướng dẫn các bên khởi kiện ra tòa án!

Như vậy, việc thi hành Phán quyết Trọng tài đang được đưa trở lại đúng quỹ đạo, tuân thủ theo pháp luật. Nhưng không hiểu vì lý do gì, Cục trưởng Bùi Phú Hưng bất ngờ “bẻ lái”, chống lại chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình.

Cụ thể, ngày 18/12/2018, Cục trưởng Hưng ký văn bản thay đổi Chấp hành viên từ ông Võ Văn Xuân sang ông Đặng Hoàng Yên. Vừa được phân công, Chấp hành viên Yên liền ký ngay Quyết định 07/QĐ-CTHADS(Quyết định 07), tái lập phong tỏa toàn bộ 13 Quyền sử dụng đất của Công ty Hồng Phát cho đến khi thi hành xong Phán quyết Trọng tài. Ngày 06/3/2019, Cục trưởng Bùi Phú Hưng ký Quyết định số 06/QĐ-CTHADS (Quyết định 06), “giữ y Quyết định 07” của thuộc cấp.

Việc ban hành Quyết định 07, rồi được “giữ y” bằng Quyết định 06 là hoàn toàn trái quy định của pháp luật, xâm hại đến quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của Công ty Hồng Phát. Chấp hành viên Yên và Cục trưởng Hưng biết sai nhưng vẫn ký ban hành, thể hiện rõ hành vi mang tính cố ý, quyết làm trái đến cùng.

Về phía CPL, vừa cótrong tay Quyết định 07, DN này đã lộ mưu đồ, muốn “trảm” Phán quyết Trọng tài, “khai tử” Dự án bằng việc gửi văn bản đến Thủ tướng Chính phủ yêu cầu chia 130 ha đất, cắt từ 13 Quyền sử dụng đất của Hồng Phát và liên tục “thúc” UBND tỉnh Long An, Bộ Tư pháp chia đất từ năm 2019 đến nay.

Thực tế, CPL chỉ muốn chia 130 ha đất và liên tục đòi chia, nên đã từ bỏ việc lập  liên doanh với Hồng Phát. Thế nhưng, ngày 02/7/2020, Cục THADS tỉnh Long An có Công văn số 273/CTHADS “cầu cứu” Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Long An, nhờ ra văn bản hướng dẫn “thành lập Công ty liên doanh”. Rõ ràng, Sở Kế hoạch và Đầu tư không phải là cơ quan có thẩm quyền để hướng dẫn giải quyết thi hành án cho các đương sự. Vậy mà lạ thay, cơ quan này vẫn “hỗ trợ” Cục THADS bằng hai Văn bản “hướng dẫn” số 2397/SKHĐT-KNĐT ngày 08/7/2020 và 2215/SKHĐT-KNĐT ngày 11/6/2021?!

DN khẩn thiết kêu cứu!

Tính đến nay, việc tổ chức thi hành Phán quyết Trọng tài đã kéo dài gần 8 năm; trong đó, có hơn 7 năm do Cục THADS tỉnh Long An thực hiện theo ủy thác. Trong thời gian này, dự án nghìn tỷ đã bị Cục THADS tỉnh Long An “cấm vận” dẫn đến tê liệt. Thiệt hại mà Công ty Hồng Phát phải gánh chịu đã lên đến 900 tỷ đồng và vẫn chưa dừng lại. Hàng triệu mét vuông đất bị “đóng băng”, gây lãng phí khủng khiếp nguồn tài nguyên quốc gia, cùng hàng loạt hệ lụy khác khiến dư luận rất bức xúc.  

Công ty Hồng Phát đã gửi hàng loạt văn bản đến lãnh đạo Chính phủ, Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS cùng các cơ quan chức năng kiến nghị khẩn trương xử lý, giải tỏa Quyết định 07, truy cứu trách nhiệm những đơn vị cá nhân liên quan, buộc bồi thường thiệt hại đã gây ra cho chủ đầu tư.

Quan tâm đến vụ việc này, lãnh đạo Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo xử lý. Gần đây, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã hai lần chỉ đạo trong vòng 20 ngày. Cụ thể: 

Văn bản số 2626/VPCP-V.I ngày 16/4/2021 của Văn phòng Chính phủ gửi Bộ Tư pháp và các cơ quan hữu quan, nêu rõ:“Côngty Hồng Phát có đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, phản ánh, kiến nghị một số nội dung liên quan đến việc thi hành Phán quyết Trọng tài số 29/12 ngày 25/4/2013 giữa CPL với Côngty Hồng Phát. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Văn phòng Chính phủ chuyển đơn của Côngty Hồng Phát đến các Bộ, cơ quan liên quan để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật”.

Văn bản số 2964/VPCP-V.I, ngày 05/5/2021 của Văn phòng Chính phủ gửi Bộ Tư Pháp với nội dung: “Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Văn phòng Chính phủ chuyển đơn tố cáo của bà Thái Thị Hồng Hậu, Phó Tổng Giám đốcCôngty Hồng Phát đến Bộ Tư pháp để xem xét, giải quyết theo quy định”.

Tuy nhiên, đến nay, đã gần nửa năm trôi qua mà Công ty Hồng Phát vẫn chưa nhận được bất kỳ văn bản phản hồi nào, vẫn tiếp tục kêu cứu trong vô vọng!

Theo sát vụ tranh chấp Thỏa thuận khung, Luật sư Trần Hải Đức (Đoàn Luật sư Tp. Hồ Chí Minh) nêu quan điểm: Nội dung của Công vănsố 458/CV-CTHADS, do Cục trưởng Cục THADS tỉnh Long An ký ngày 05/10/2018, gửi TAND TP.HCM, cho thấy Cục trưởng Cục THADS tỉnh Long An hoàn toàn biết theo quy định pháp luật thì Phán quyết Trọng tài không thể thi hành, và thừa nhận không thể tiếp tục duy trì thực hiện Công văn 525/CTHA. Nhưng sau đó, lại tiếp tục ký Quyết định số 07/QĐ-CTHADS ngày 18/12/2018 và Quyết định số 06/QĐ-CTHADS ngày 06/3/2019, buộc Công ty Hồng Pháp tạm dừng đăng ký, chuyển quyền đăng ký quyền sở hữu sử dụng, thay đổi hiện trạng tài sản đối với 13 Quyền sử dụng đất thuộc quyền sử dụng của Công ty Hồng Phát. Hành vi này có dấu hiệu cấu thành tội “Ra quyết định trái pháp luật”, được quy định tại Điều 371, Bộ luật Hình sự 2015.