Lắng nghe phố kể chuyện đời

(Xây dựng) – Hải Phòng có nhiều phố nhỏ, đường nhỏ. Những ngõ phố đơn sơ, nhỏ hẹp với nhiều tên gọi từ lâu trở nên quen thuộc, thân thương với người Hải Phòng. Các tên đường, phố đi vào tiềm thức, nỗi nhớ của người con Hải Phòng khi xa quê và ấn tượng với du khách mỗi khi đặt chân đến đất Cảng. Bởi không chỉ là tên gọi, mỗi tên phố, tên đường của Hải Phòng còn gợi bao mến thương.

Với Hải Phòng, tên đường, phố không đơn thuần để phân biệt các tuyến đường, phố và quản lý hành chính đô thị mà còn lắng đọng văn hóa, lịch sử miền đất cửa biển. Đó là những đường, phố được đặt từ tên gọi của các làng cổ xưa dân dã, dễ nhớ, dễ đọc như: Cầu Đất, Cát Dài, Lạc Viên đến các tên gắn liền với các di tích lịch sử như đường Đông Khê đi qua đình Đông Khê (quận Ngô Quyền)… Hay nhiều đường, phố gắn 2 tên xưa và hiện tại như: đường Hai Bà Trưng – Cát Dài; phố Lương Khánh Thiện – phố Ga…

Tên đường, phố Hải Phòng còn gắn với những tên tuổi danh nhân, danh tướng thời nhà Trần làm nên chiến thắng Bạch Đằng Giang vang dội đến hôm nay. Những tên tuổi ấy quy tụ thành tên đường, tên phố chạy dọc dòng sông Tam Bạc, quanh khu vực trung tâm thành phố như: Trần Hưng Đạo, Trần Nhật Duật, Trần Bình Trọng, Phạm Ngũ Lão, Trần Khánh Dư, Trần Quang Khải… Không chỉ vậy, như nối dài thêm truyền thống lịch sử của cha ông ta, tên đường, tên phố còn in dấu tên tuổi các chiến sĩ cách mạng như: Trần Phú, Lương Khánh Thiện, Minh Khai, Phạm Hồng Thái, Phạm Văn Đồng… Những tên đường, phố như thì thầm kể cho người dân, thế hệ người Hải Phòng câu chuyện lịch sử nối dài từ thời Nữ tướng Lê Chân khai sinh “Hải tần phòng thủ” đến hào khí Đông A thời Trần đến giai đoạn kháng chiến oanh liệt chống Pháp, chống Mỹ, để rồi vươn lên mạnh mẽ đổi thay quê hương bứt phá hôm nay. Đi trên những con đường, tuyến phố Hải Phòng với những tên gọi thân thương, trước sự đổi thay từng ngày, người dân Hải Phòng càng tự hào và yêu biết mấy miền đất “đầu sóng, ngọn gió” mà “hiên ngang chỉ biết ngẩng đầu”.

Trong những năm gần đây, tốc độ đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ. Nhiều khu dân cư mới, nhiều làng, xã lên phố, phường. Theo đó, đòi hỏi việc đặt tên đường, phố kịp thời, bảo đảm thuận lợi hoạt động giao dịch và văn minh đô thị. Tuy vậy, còn nhiều phố mới, đường mới của Hải Phòng chưa được đặt tên, chưa được bổ sung tên gọi vào bản đồ thành phố. Điều này ít nhiều tạo nên những tâm tư trong lòng người dân và chính quyền địa phương. Nhiều quận, huyện nhất là các quận mới như Hải An, Dương Kinh, Kiến An…, nhiều tuyến đường, phố cũng chưa được đặt tên.

Hơn 1 năm qua (từ cuối năm 2019 đến năm 2020), do ảnh hưởng của dịch Covid-19, qua 2 đến 4 kỳ họp, HĐND thành phố mới chỉ quyết đặt tên một số đường, phố lớn, cấp thiết trước. Còn nhiều đường, phố chưa có tên gọi. Để nhanh chóng bổ sung tên phố, tên đường đã đi vào hoạt động mà chưa có tên, từ cuối năm 2020, Hội đồng tư vấn đặt tên, đổi tên đường, phố và các công trình công cộng thành phố cùng Sở VH&TT khảo sát 130 tuyến đường, phố cần đặt tên theo nhu cầu của các quận, huyện, nhất là các quận mới như Kiến An, Đồ Sơn, Dương Kinh, Hải An… Trên cơ sở đó, Sở VH&TT xin ý kiến thành viên Hội đồng tư vấn đặt tên, đổi tên đường, phố và các công trình công cộng thành phố xây dựng Đề án đặt tên đường, phố với 68 tuyến phố đề nghị UBND Thành phố trình HĐND Thành phố cho phép xây dựng Nghị quyết đặt tên đường, phố vào kỳ họp thường lệ năm 2021 của HĐND Thành phố sắp tới.

Công tác đặt tên đường, phố được thực hiện theo Nghị định số 91 năm 2005 của Chính phủ về quy chế đặt tên, đổi tên đường, phố và công trình công cộng. Trên thực tế, công tác đặt tên đường, phố tại Hải Phòng còn gặp một số vướng mắc, đòi hỏi cần chỉnh sửa, bổ sung quy định đặt tên đường, phố phù hợp thực tế hơn và tạo sự đồng thuận của Nhân dân địa phương để mỗi tên đường, phố không chỉ là tên mà tạo thành hệ thống kết nối giá trị lịch sử, văn hóa đặc trưng của thành phố Cảng.