Hình mẫu thành phố thân thiện với trẻ em, thúc đẩy tỷ lệ sinh tại Nhật Bản

Với một loạt sáng kiến chăm sóc trẻ em, Nagareyama đã trở thành một trong số ít thành phố tại Nhật Bản có tỷ lệ sinh và dân số tăng bất chấp xu hướng già hóa dân số của cả nước.

Nagareyama trở thành một trong số ít thành phố tại Nhật Bản có tỷ lệ sinh tăng. Ảnh: Bloomberg

Người có công lớn nhất trong công cuộc đảo ngược tỷ lệ sinh của thành phố này là Thị trưởng Yoshiharu Izaki.

“Điều khiến Nagareyama trở nên khác biệt là chúng tôi đã tạo ra một môi trường nơi bạn có thể dễ dàng nuôi dạy con cái trong khi vẫn có việc làm”, viên thị trưởng đã 70 tuổi hàng ngày vẫn đi làm bằng xe đạp chia sẻ.

Tỷ lệ sinh của thành phố đã vượt qua mức tỷ lệ sinh của quốc gia vào năm 2011 và tốc độ tăng dân số của thành phố cũng đạt mức cao nhất cả nước trong 6 năm liên tiếp. Trong 15 năm qua, tỷ lệ sinh tại thành phố này đã tăng 40%. Năm 2022, tỷ lệ sinh của Nagareyama là 1,50, so với mức trung bình toàn quốc là 1,26.

Đạt được tỷ lệ sinh lớn không phải là điều dễ dàng ở Nhật Bản – vốn dĩ là một quốc gia có sự chênh lệch giới tính cao trong các nước phát triển. Các chuẩn mực xã hội Nhật Bản cũng khiến phụ nữ phải gánh chịu gánh nặng công việc gia đình. Trung bình một người đàn ông Nhật Bản chỉ dành 41 phút lao động không công mỗi ngày, mức thấp nhất trong các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Bất chấp những nỗ lực liên tục của chính phủ nhằm kích thích tỷ lệ sinh, như cam kết 25 tỷ USD hỗ trợ các gia đình hoặc khuyến khích nam giới nghỉ sinh con, theo dữ liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, gần 50% gia đình có con chỉ có một con.

Ông Izaki đã làm thị trưởng trong khoảng 21 năm và giành được nhiệm kỳ thứ sáu với hơn 50% số phiếu bầu ở Nagareyama.

Thị trưởng Yoshiharu Izaki với 21 năm quản lý thành phố. Ảnh: Bloomberg

Một trong những sáng kiến tạo môi trường thân thiện với trẻ em tại thành phố Nagareyama là chính sách hỗ trợ bố mẹ đưa con đến trường. Mỗi buổi sáng, trước các trạm nhà ga, hơn 100 trẻ em sẽ được xe buýt đón và đưa đến các trường học tương ứng. Bố mẹ có thể từ đó tiện bắt tàu điện ngầm đi làm.

Mặc dù Thị trưởng Izaki đang nỗ lực tăng số lượng cơ sở giữ trẻ ở Nagareyama nhưng không phải gia đình nào cũng có thể gửi con đến trường ở gần nhà và vì thế họ phải đăng ký vào một trường ở khu vực khác của thành phố. Chính sách đưa đón trẻ tại nhà ga giúp các bé có thể đi học dễ dàng hơn.

“Tôi đã từng nghe những câu chuyện về các gia đình ở Nagareyama có các con học ở các trường khác nhau gặp khó khăn khi đưa đón. Tôi nghĩ chính sách này có thể giúp giải quyết vấn đề. Khác với những khu vực khác chỉ cung cấp dịch vụ đưa đón tới một số trường mẫu giáo, nhà trẻ nhất định, Nagareyama cung cấp dịch vụ đưa đón tới tất cả các trường mẫu giáo trong thành phố”, vị quan chức lý giải.

Bố mẹ có thể luân phiên nhau đưa trẻ đến điểm đón xe buýt. Trong trường hợp buổi tối bố mẹ bận việc và đón con muộn, họ có thể thông báo cho hệ thống của chính quyền thông qua ứng dụng. Những đứa trẻ sẽ được cung cấp bữa tối miễn phí.

“Chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để giúp việc nuôi dạy trẻ em trở nên dễ dàng và tôi nghĩ điều đó được đón nhận nồng nhiệt. Việc chuyển đến Nagareyama và sống ở đó không chỉ đơn thuần là nuôi dạy con cái. Đó là về môi trường tổng thể. Tệp khách hàng chính của chúng tôi là những gia đình thuộc tầng lớp lao động đang có con nhỏ. Đó là lý do chúng tôi xây nhiều trường mẫu giáo và các điểm đưa đón học sinh”, Thị trưởng Izaki nói.

Ngoài chính sách chăm sóc trẻ em, Nagareyama còn sở hữu những yếu tố khác khiến các gia đình chuyển đến đây. Hai nhà ga trong thành phố, Nagareyama-otakanomori và Minami-Nagareyama, được kết nối trực tiếp với quận Akihabara trung tâm Tokyo trên tuyến đường sắt Tsukuba Express (TX), giúp rút ngắn hành trình từ hơn tiếng xuống còn 30 phút. Bên cạnh đó, Nagareyama cũng đang được bổ sung thêm cây xanh, trở thành thành phố rừng gần thủ đô Tokyo nhất.

“Đối với Nagareyama, chúng tôi quyết định trở thành một thành phố dành cho các gia đình mà cả 2 bố mẹ đều đi làm. Chúng tôi chọn lựa những gì cụ thể cần phải làm và kết quả rất khả quan”, Thị trưởng Izaki bày tỏ.

Trước sự thành công trong việc đảo ngược tỷ lệ sinh, các thành phố khác cũng đã học tập Nagareyama áp dụng hệ thống đưa đón trẻ em, bao gồm thành phố Saitama ngay phía Bắc Tokyo, Matsudo và Daito, vùng ngoại ô gần Osaka ở phía Tây Nhật Bản.