Độc tố aflatoxin có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe

Ngộ độc thực phẩm và bệnh lây nhiễm qua thực phẩm, người ta thường chỉ nghĩ đến các chất độc có trong thực phẩm và các vi khuẩn gây bệnh, ít đề cập đến các nấm mốc và độc tố của chúng.

Hiện nay khoa học đã chứng minh, nếu ăn phải những thức ăn nhiễm nấm mốc, chúng ta cũng có thể mắc bệnh nguy hiểm. Bệnh có thể xảy ra ở dạng ngộ độc cấp tính, nhưng phần lớn là ngộ độc mạn tính do cơ thể tích lũy dần những lượng nhỏ độc tố nấm.

Aflatoxin là độc tố được tiết ra từ nấm Aspergillus và A.parasiyicus, phát triển trong đất, cây cối mục nát, cỏ khô và ngũ cốc. Thực phẩm mọc mầm có khả năng đã xuất hiện độc tố aflatoxin.

Cây trồng, nhất là ngũ cốc (bắp, lúa mì, gạo), hạt có dầu (đậu tương, đậu phộng, hạt hướng dương, bông), gia vị (ớt, tiêu đen, rau mùi, nghệ, gừng) và các loại hạt cây (hồ trăn, hạnh nhân, óc chó, dừa) thường xuyên bị nhiễm loại nấm này. Sữa của các loài động vật ăn phải thức ăn ô nhiễm cũng có thể nhiễm độc tố nấm mốc aflatoxin.

Ăn liều lượng lớn Aflatoxin có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính, gây tổn thương gan, đe dọa tính mạng. Aflatoxin cũng đã được chứng minh có thể gây độc cho gene, làm hỏng ADN, gây ung thư ở động vật và ung thư ở người.

Aflatoxin là tinh thể trắng, bền với nhiệt, không bị phân hủy khi đun nấu ở nhiệt độ thông thường (ở 120 độ C, phải đun 30 phút mới mất tác dụng độc), đồng thời nó rất bền với các men tiêu hóa. Vì vậy, khi đem rang, nấu, luộc bắp… bị mốc ở nhiệt độ rất cao nhưng độc tố vẫn không bị phá hủy hoàn toàn.

Tuyệt đối không ăn các loại thực phẩm nhiễm nấm mốc.

Theo Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, độc tố Aflatoxin phụ thuộc vào giống loài, lứa tuổi, giới tính, đường xâm nhập, trạng thái sức khỏe của cơ thể, môi trường xâm nhập và hàm lượng chất độc ăn phải. Hiện nay, Bộ Y tế đã đưa độc tố Aflatoxin vào danh mục các chất phải quản lý, đồng thời yêu cầu các loại thực phẩm phải kiểm tra, giám sát để ngăn ngừa hàm lượng độc tố Aflatoxin vượt quá mức giới hạn cho phép.

Độc tố Aflatoxin rất khó bị phân hủy bởi nhiệt độ cao hay hóa chất, không những thế nó còn có thể tích lũy trong cơ thể người và động vật. Người ta đã thấy lạc rang ở nhiệt độ 1500C, các bào tử nấm đều bị diệt nhưng độc tố của chúng không bị phá hủy hoàn toàn, vì vậy ăn vào vẫn nguy hiểm. Một số người có thói quen tiếc rẻ những thực phẩm bị chớm mốc, vẫn dùng làm thức ăn hãy coi chừng.

Bảo đảm an toàn thực phẩm, giữ gìn sức khỏe, đề phòng ngộ độc thực phẩm cho bản thân và gia đình là trách nhiệm của mỗi người. Người tiêu dùng cần thực hiện những lời khuyên đảm bảo an toàn thực phẩm và dinh dưỡng hợp lý.

Để ngăn ngừa tình trạng ngộ độc do ăn phải độc tố của vi nấm, cần áp dụng các biện pháp đề phòng như:

• Không mua và sử dụng các loại lương thực, thực phẩm đã bị mốc như đậu phộng, đậu nành, gạo, bắp, bánh ngọt, mứt…

• Không được đãi, rửa các lương thực, thực phẩm đã bị mốc để sử dụng trở lại vì độc tố vẫn còn lại bên trong.

• Khi sử dụng thực phẩm có biểu hiện của nhiễm độc, ngộ độc thức ăn hoặc nghi ngờ bị ngộ độc thì nhất thiết phải ngưng việc sử dụng thức ăn đó và giữ toàn bộ thức ăn thừa, chất nôn, phân, nước tiểu… để gửi đi xét nghiệm và báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất để điều tra xác minh và kịp thời tổ chức cấp cứu người ngộ độc.

• Xử lý cấp cứu trước tiên là phải làm cho người bị ngộ độc nôn ra hết chất đã ăn vào, ngăn cản sự hấp thu của ruột với chất độc, phá hủy độc tính đồng thời bảo vệ niêm mạc dạ dày.

Thanh Hiền (t/h)