Đầu tư cho giao thông để vùng đất Chín Rồng “cất cánh”

(Xây dựng) – Dù có nhiều tiềm năng nhưng kinh tế vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vẫn chưa thể “cất cánh” do nhiều nguyên nhân. Một trong số đó là hệ thống hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, liên kết vùng hạn chế và chậm cải thiện, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận dài 51km vừa được khánh thành và đưa vào khai thác 30/4/2022.

Giao thông kìm hãm sự phát triển

Tại Hội nghị thẩm định Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 diễn ra cuối năm 2021, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã đánh giá: Vùng ĐBSCL có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, trung tâm sản xuất lúa gạo, thủy hải sản và trái cây hàng đầu của cả nước, là khu vực có tầm quan trọng đặc biệt trong bảo đảm an ninh, chính trị, phát triển kinh tế của đất nước. Những năm qua, vùng ĐBSCL đạt nhiều kết quả tích cực trong phát triển, tuy nhiên, tốc độ phát triển hạ tầng giao thông chưa tương xứng, chưa khai thác hết tiềm năng của vùng. Để ĐBSCL phát triển nhanh cùng cả nước, cần dành nguồn lực và tập trung ưu tiên phát triển hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng gắn với tầm nhìn chung của toàn vùng ĐBSCL, nhất là hệ thống đường cao tốc.

Hiện nay, tuyến đường huyết mạch kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với miền Tây có Quốc lộ 1A, cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương và Trung Lương – Mỹ Thuận. Lưu lượng xe trên các tuyến ghi nhận được rất lớn.

Theo báo cáo của Tổng cục đường bộ Việt Nam, lưu lượng trên tuyến Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương sau khi dừng thu phí tăng cao, trung bình khoảng 51.000 lượt xe/ngày đêm. Lượng xe tăng cao khiến tình trạng ùn ứ thường xuyên xảy ra, xe chạy dàn hàng ngang, chạy vào làn khẩn cấp…Năng lực thông hành rất thấp, thường xuyên xảy ra ùn tắc kéo dài vào các giờ cao điểm hoặc khi phương tiện gặp sự cố, va chạm trên tuyến. So với vận tốc thiết kế ban đầu là 120km/h thì hiện nay tốc độ lưu thông trung bình chỉ đạt 60 – 70km/h.

Trạm thu phí tự động trên cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận.

Trong khi đó, cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận vừa hoàn thành giai đoạn một và đưa vào vận hành từ 30/4/2022, lượng xe trung bình 18.600 lượt xe/ ngày đêm. Tuy nhiên, do mới chỉ hoàn thành giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe, chưa có làn dừng khẩn cấp liên tục mà bố trí các điểm dừng khẩn cấp, vận tốc tối đa cho phép lưu thông trên tuyến chỉ đạt 80km/h.

Riêng tuyến giao thông đường bộ “xương sống” của vùng ĐBSCL là Quốc lộ 1, đường nhỏ hẹp, thường xuyên ùn ứ. Hệ thống giao thông thiếu và yếu khiến chi phí logistics cho hàng hóa từ miền Tây về thành phố rất cao, chiếm từ 20-25% giá thành. Từ trung tâm vùng ĐBSCL (thành phố Cần Thơ) đi Thành phố Hồ Chí Minh bằng ô tô với đoạn đường khoảng 160km, nếu không bị ùn tắc giao thông thì mất khoảng 4 giờ di chuyển. Trong khi đó, với đoạn đường tương tự đi từ Thủ đô Hà Nội đến Quảng Ninh (cũng khoảng 160km) di chuyển trên đường cao tốc chỉ mất chưa tới 2 giờ.

Với tình trạng, năng lực thông hành hiện tại, đặc biệt sau khi tuyến cao tốc Bến Lức – Long Thành hoàn thành và kết nối với cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương, lưu lượng trên các tuyến về miền Tây sẽ càng tăng cao hơn. Thêm vào đó, nhu cầu giao thương đi lại, vận chuyển hàng hóa ngày một lớn của người dân sẽ gây quá tải nghiêm trọng cho các tuyến hiện hữu.

Cần hoàn thành hệ thống đường cao tốc theo quy hoạch

Để sớm hoàn thành hệ thống đường cao tốc theo quy hoạch, nâng cao hiệu quả khai thác các tuyến cao tốc, việc sớm đầu tư mở rộng cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương, cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận là hết sức cần thiết và cấp bách. Tổng cục đường bộ Việt Nam đã kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét nghiên cứu đầu tư mở rộng tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương và cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1454/QĐ-TTg ngày 01/9/2021.

Trước đó, các địa phương gồm Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Long An và tỉnh Tiền Giang đều đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng giai đoạn 2 của 2 tuyến cao tốc này.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cũng đã chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu, xử lý đề xuất của UBND Thành phố Hồ Chí Minh, UBND tỉnh Tiền Giang, UBND tỉnh Long An về việc đầu tư giai đoạn 2 tuyến đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương – Mỹ Thuận theo quy định của pháp luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền.

Quy mô đầu tư giai đoạn 1 của các tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Trung Lương, Trung Lương – Mỹ Thuận đã mãn tải do được tính toán cách đây hơn 10 năm, không còn phù hợp với tốc độ tăng trưởng lưu lượng phương tiện và nhu cầu lưu thông của người dân, không đảm bảo việc kết nối đồng bộ toàn tuyến ở khu vực ĐBSCL.

Được biết, cả 2 tuyến đều đã giải phóng mặt bằng với quy mô hoàn thiện 8 làn xe nhưng chưa được đầu tư giai đoạn 2. Nếu không sớm triển khai thực hiện đầu tư sẽ rất lãng phí ngân sách, nguồn lực đã bỏ ra.