Đăng cai tổ chức COP27 nhưng Ai Cập vẫn ưu tiên bán nhiên liệu hoá thạch

Vào tháng 8, vào thời điểm cao điểm của mùa hè Ai Cập, chính phủ đã ra lệnh cho các văn phòng chính phủ, sân vận động, khách sạn và trung tâm thương mại tắt điều hòa và tắt đèn để tiết kiệm điện. Lượng khí đốt tự nhiên tiết kiệm được sẽ được bán cho Châu Âu với giá cao ngất ngưởng, giúp Ai Cập vượt qua cơn bão kinh tế, sống sót sau cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay.

Tuy nhiên, đối với chính phủ Ai Cập, Châu Âu đột ngột cần khí đốt tự nhiên là một điều rất tốt.

Và ngay cả khi Ai Cập đăng cai tổ chức hội nghị thường niên của Liên Hợp Quốc về chống biến đổi khí hậu, được gọi là COP27, việc bán nhiên liệu hóa thạch vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của nước này.

Các nhà phê bình đã đặt câu hỏi về khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh của Ai Cập, bao gồm các mục tiêu cắt giảm khí thải mờ nhạt và các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ đang phá hủy không gian xanh trên khắp Cairo và hút nước từ sông Nile vốn đã đang dần cạn nước.

Trong khi Ai Cập đang tuyệt vọng về tiền mặt khi bụi phóng xạ từ cuộc chiến tranh ở Ukraine tàn phá nền kinh tế đầy nợ nần của nước này, thì Châu Âu lại khao khát khí đốt tự nhiên sau khi loại bỏ năng lượng của Nga vì chiến tranh.

Kể từ khi Ai Cập bắt đầu bơm từ mỏ khí đốt tự nhiên khổng lồ ở Địa Trung Hải được gọi là Zohr vào năm 2017, quốc gia này đã tìm cách định vị mình như một trung tâm năng lượng lớn. Đến tháng 1, họ hy vọng sẽ bán được 1 tỷ USD khí tự nhiên mỗi tháng, một số là khí đốt của riêng mình, một số nhập khẩu và hóa lỏng để tái xuất.

Các chuyên gia nói rằng một đường ống dẫn khí đốt trực tiếp từ phía nam Địa Trung Hải đến Châu Âu là không thực tế. Điều đó có nghĩa là khí đốt tự nhiên được bơm từ các nơi khác trong khu vực trước tiên phải đến Ai Cập để hóa lỏng trước khi được tái xuất về phía bắc sang châu Âu bằng tàu.

Ahmed El Droubi, giám đốc chiến dịch khu vực Trung Đông của Greenpeace, cho biết: “Tình hình tài chính của chúng tôi đã khiến chúng tôi rơi vào tình thế vô lý, phải cắt năng lượng từ người Ai Cập để bán cho người châu Âu”.

Nhưng đối với Ai Cập, lợi ích của việc định vị mình như một trung tâm năng lượng vượt ra khỏi phạm vi tài chính.

Richard Probst, đại diện Ai Cập của Friedrich-Ebert-Stiftung, một tổ chức chính trị dân chủ xã hội Đức, cho biết Ai Cập cũng đang thu lợi từ các chuyến hàng nhiên liệu hoá lỏng (LNG) đi qua Kênh đào Suez, nơi mà chính phủ gần đây đã tăng phí.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, đã nói rằng một thỏa thuận vào tháng 6 giữa Israel và Ai Cập để xuất khẩu một lượng khí đốt tự nhiên ổn định sang châu Âu sẽ “đóng góp vào an ninh năng lượng của EU”.

Ai Cập đã bác bỏ cảnh báo của các chuyên gia khí hậu rằng không nên mở mỏ khí đốt mới nếu thế giới có cơ hội hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C, mức độ mà các chuyên gia cho rằng cần thiết để ngăn chặn những tác động xấu nhất của biến đổi khí hậu.

Bộ trưởng Dầu khí Ai Cập, Tarek el-Molla, gần đây đã gọi khí đốt là “nhiên liệu hydrocacbon sạch nhất”, nói rằng nó sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong hỗn hợp năng lượng.

Tuy nhiên, các nhóm môi trường cảnh báo rằng các khoản đầu tư vào khí đốt có nguy cơ khiến các nước đang phát triển rơi vào hàng thập kỷ phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Rachel Cleetus, giám đốc chính sách khí hậu và năng lượng tại Union of Concerned cho biết: “Thay vì dồn những khoản đầu tư lớn thực sự đắt đỏ này vào các dự án cụt, chúng nên được chuyển sang các dự án năng lượng sạch”.

Mohamed El Sobki, một giáo sư kỹ thuật năng lượng tại Cairo cho biết: để thu hẹp khoảng cách và thu hẹp khoảng cách và cung cấp nhiều khí đốt hơn để bán, Ai Cập đang cung cấp nhiên liệu cho một số nhà máy điện của mình bằng dầu mazut, một loại dầu nhiên liệu chất lượng thấp, đốt bẩn hơn và rút ngắn tuổi thọ của các nhà máy. Nhờ mazut, ngành điện của Ai Cập đã bắt đầu thải ra khí cacbonic với tốc độ cao hơn rất nhiều.

Giáo sư el-Sobki nói: “Đây thực sự là một con dao hai lưỡi. Chúng tôi đang tăng triển vọng kinh tế cho khí đốt tự nhiên, nhưng chúng tôi cũng đang làm tổn hại đến môi trường”.

Ai Cập đã quản lý để xuất khẩu hai lô hàng LNG sang Châu Âu vào tháng 8 sau khi tăng nhập khẩu khí đốt từ Israel và đốt thêm dầu mazut ở trong nước. Tuy nhiên, nếu không có các biện pháp như vậy, Ai Cập sẽ không có gì để bán và thậm chí sẽ có nguy cơ mất điện.

Việc ra lệnh cắt giảm điện trong thời điểm nắng nóng, khi nhu cầu trong nước thường đạt mức cao nhất,cũng có thể giúp ích.

Các nhà phân tích cho biết, việc vội vã biến Ai Cập trở thành trung tâm khí đốt dường như đã làm chệch hướng sự chú ý khỏi tiềm năng năng lượng sạch khổng lồ, vốn cần nhiều đầu tư hơn và các quy định của chính phủ tốt hơn.

Mặc dù có những sa mạc rộng lớn, những bờ biển đầy gió và ánh nắng quanh năm, chỉ 4,9% điện năng của Ai Cập đến từ các nguồn tái tạo trong năm tài chính gần đây nhất, còn rất xa so với mục tiêu 20% vào năm 2022.

Cơ quan Theo dõi hành động khí hậu đánh giá các cam kết cắt giảm khí thải của Ai Cập, mà cho đến gần đây thậm chí còn không bao gồm một mục tiêu số, là rất thiếu tiềm năng.

Như một số quốc gia châu Phi đã chỉ ra, Ai Cập và các quốc gia đang phát triển khác khó có thể bị bắt lỗi khi cố gắng thu lợi khi các quốc gia giàu có đã làm giàu từ nhiên liệu hóa thạch trước tiên.

Trước thềm hội nghị khí hậu, đầu tư vào năng lượng sạch của Ai Cập đã tăng lên, với Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi gần đây cho biết các dự án xanh hiện chiếm khoảng 40% tổng đầu tư công. Ai Cập có kế hoạch công bố chiến lược quốc gia để tạo ra hydro xanh , một loại nhiên liệu đốt sạch nhưng tiêu tốn nhiều năng lượng được sản xuất từ ​​các nguồn tái tạo, tại hội nghị thượng đỉnh.

Đại Phong (T/h)