Dân khốn đốn vì Làng Đại học Đà Nẵng quy hoạch “treo” 25 năm

Dự án Làng Đại học Đà Nẵng (ĐHĐN) được Chính phủ phê duyệt triển khai từ năm 1997 với tổng diện tích khoảng 300ha. Trong đó, có khoảng 110ha thuộc phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng và khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Tuy nhiên, đến nay đã 25 năm, dự án mới chỉ triển khai được một phần thuộc địa phận Đà Nẵng. Việc dự án kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống nhân dân, công tác quản lý an ninh, trật tự xã hội và xây dựng tại địa phương…Vừa qua, UBND tỉnh Quảng Nam đã đề nghị thu hẹp diện tích quy hoạch Làng ĐHĐN nếu Trung ương không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.

Phần lớn diện tích đất dự án Làng Đại học Đà Nẵng thuộc địa phận thị xã Điện Bàn, Quảng Nam vẫn chưa thể đền bù giải tỏa.

Trong báo cáo mới nhất gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) ngày 5/8/2022, ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, đến nay, Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được ĐHĐN hoàn thành công tác lập, trình thẩm định, phê duyệt làm căn cứ triển khai thực hiện. Về hạ tầng đô thị và quản lý đất đai, do dự án “treo” nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế – xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp. Đặc biệt, từ khi công bố dự án ĐHĐN, địa phương không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km, còn lại là đường đất.

Bên cạnh đó, hệ thống đường dây, trụ điện khu vực khối phố Câu Hà (nằm trong dự án) đã xuống cấp nghiêm trọng, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão. Các công trình văn hóa – thể dục thể thao chưa được đầu tư xây dựng; nhà trẻ, trường mẫu giáo tạm bợ… Đến nay, dự án mới triển khai 1,02ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao Làng ĐHĐN. Việc triển khai dự án trên địa phận thị xã Điện Bàn mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu TĐC, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa được bồi thường và chưa có kế hoạch di dời.

Dự án “treo” với thời gian kỷ lục này khiến cuộc sống của hàng ngàn hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng. Theo UBND tỉnh Quảng Nam, từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực dự án không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như: Lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất… và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà ở. Chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực ảnh hưởng mới được cấp phép xây dựng có thời hạn. Do bức xúc về chỗ ở, nhiều hộ dân đã xây dựng, cơi nới nhà cửa. Nhiều trường hợp khác cũng xây dựng trái phép trên diện tích đất quy hoạch dự án để chờ giải tỏa, đền bù.

Theo kết quả tổng rà soát phối hợp giữa UBND thị xã Điện Bàn và Công an tỉnh Quảng Nam, từ năm 2009 đến nay có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép trên diện tích đất khoảng 5ha. Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý, tuy nhiên tình hình ANTT tại khu vực này vẫn diễn biến rất phức tạp, việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, chính quyền địa phương không thể kiểm soát.

Đáng quan tâm hơn, hiện nay, số lượng nhân khẩu không đăng ký lưu trú tại khu vực ngày càng tăng. UBND tỉnh Quảng Nam thừa nhận, dự án kéo dài trong nhiều năm khiến cho công tác quản lý nhà nước, nhất là công tác quản lý nhân, hộ khẩu trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Việc cư trú, lưu trú, tạm trú tại khu vực đại học rất phức tạp nên việc nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh, xử lý các đối tượng tội phạm và vi phạm pháp luật gặp nhiều trở ngại, tạo ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến ANTT.

Liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao cho UBND thị xã Điện Bàn chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã tổ chức kiểm tra, rà soát thực trạng tại dự án trên địa bàn tỉnh. Qua đó cho thấy tổng diện tích đất ảnh hưởng của người dân đến 1.591.028m2; tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là hơn 1.845 hộ. Trong đó, 1.375 hộ ảnh hưởng đất ở, 30 hộ ảnh hưởng đất tôn giáo và 440 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp. Số căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng là 817 căn. Tổng số lô TĐC dự kiến cần bố trí là 3.155 lô. Ngoài ra, tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ và TĐC dự kiến theo Quyết định số 42 của UBND tỉnh Quảng Nam là khoảng 2.776 tỷ đồng. Dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và TĐC thực tế là 4.164 tỷ đồng.

Ông Lê Trí Thanh cho biết thêm, kết quả kiểm tra, rà soát thể hiện 41% tổng diện tích dự án thuộc địa phận thị xã Điện Bàn có liên quan đất ở và nhà ở của nhân dân, dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao. Vì vậy, việc triển khai thực hiện công tác GPMB dự án cơ bản không khả thi. Chỉ có khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác GPMB tại khối Tứ Hà và Câu Hà, phường Điện Ngọc. Trong số này, có 6ha đất ở; 3,9ha đất nông nghiệp và 40ha đất nghĩa trang, tín ngưỡng với tổng số hộ ảnh hưởng là 222 hộ.

Dự kiến, tổng chi phí GPMB cho phần diện tích này khoảng 334 tỷ đồng; tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 815,8 tỷ đồng. UBND tỉnh Quảng Nam vẫn ủng hộ việc tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt. Tuy nhiên, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân. Do vậy, lãnh đạo tỉnh đề nghị Bộ KH&ĐT chủ trì, cùng các bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.

Theo đó, trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2023 – 2025 (160ha). Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, GPMB toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, UBND tỉnh đề nghị Bộ KH&ĐT chủ trì, cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên.

Phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành “khu đô thị vệ tinh” phục vụ Làng ĐHĐN.