COP28: IMF kêu gọi loại bỏ trợ cấp nhiên liệu hóa thạch

Ngày 2/12, trong bài phát biểu tại Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP28) đang diễn ra tại Dubai, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đã kêu gọi các chính phủ loại bỏ trợ cấp nhiên liệu hóa thạch để đẩy nhanh các mục tiêu khử carbon.

Bà Georgieva nói rằng trợ cấp nhiên liệu hóa thạch trực tiếp và gián tiếp trên thế giới đã tăng lên mức kỷ lục 7.100 tỷ USD vào năm 2022, khi các chính phủ hỗ trợ người tiêu dùng và các doanh nghiệp trong giai đoạn giá năng lượng tăng đột biến trên thị trường toàn cầu.

Theo Tổng giám đốc IMF, các chính phủ nên chuyển hướng các quỹ này sang các nỗ lực khử carbon cũng như thúc đẩy nghiên cứu và phát triển liên quan đến khí hậu. Bà Georgieva nhấn mạnh, với một gói biện pháp, bao gồm định giá carbon, loại bỏ các khoản trợ cấp có hại và hỗ trợ chính sách nhằm tăng tốc quá trình khử carbon một cách có ý nghĩa, thế giới vẫn có thể biến thập kỷ này thành một thập kỷ có thể tự hào về hành động của mình.

Người đứng đầu IMF cũng kêu gọi khu vực tư nhân tăng cường đầu tư vào các dự án giảm nhẹ khí hậu, đặc biệt ở các nước đang phát triển, cho rằng khu vực tư nhân sẽ cần phải bơm khoảng 80-90% các khoản đầu tư cần thiết. Theo IMF, các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển hiện thải ra khoảng 2/3 lượng khí nhà kính trên toàn cầu. Bà Georgieva lạc quan cho rằng “thế giới đang dần chuyển sang tài chính hỗn hợp một cách có ý nghĩa nhưng cần phải tăng tốc hơn”. Tài chính hỗn hợp là việc sử dụng tài chính phát triển để huy động thêm nguồn vốn hướng tới phát triển bền vững ở các nước đang phát triển. Tài chính hỗn hợp thu hút nguồn vốn thương mại vào các dự án phát triển bền vững đồng thời mang lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư.

Về vấn đề định giá carbon, Tổng giám đốc IMF kêu gọi áp dụng rộng rãi hơn việc định giá carbon như một phần của gói biện pháp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Theo IMF, thuế carbon là một trong những công cụ mạnh mẽ và hiệu quả nhất mà các chính phủ có thể sử dụng, đặc biệt đối với các nước phát thải lớn, phù hợp với các mục tiêu về khí hậu.

Bà Georgieva cho hay các quốc gia đã đạt được một số tiến bộ, với phạm vi áp dụng giá carbon hiện đạt gần 25%, tăng từ 10% một thập kỷ trước. Giá carbon trung bình cũng đang tăng ở những khu vực carbon được định giá, đạt 20 USD/tấn. Nhưng ở những khu vực không thực hiện định giá carbon, giá carbon trung bình sẽ giảm xuống còn 5 USD/tấn. Tuy nhiên, bà Georgieva cho rằng giá carbon cần phải đạt ít nhất 85 USD/tấn vào năm 2030 và là một “công cụ tuyệt vời” vì giúp giải quyết sự bất bình đẳng và tạo ra nguồn thu mà các chính phủ có thể sử dụng để hỗ trợ các nhóm dân cư dễ bị tổn thương.

50 công ty dầu khí cam kết khử carbon trong hoạt động 

Các công ty trên đưa ra cam kết này ngày 2/12 trong khuôn khổ Hội nghị COP28. Trong số 50 công ty này có 29 doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước như Aramco của Saudi Arabia, ADNOC của UAE, PetroChina của Trung Quốc, Petrobras của Brazil, Petronas của Malaysia, Sonangol của Angola, TotalEnergies của Pháp, ExxonMobil của Mỹ, BP và Shell của Anh.

Các công ty nói trên đã ký một thỏa thuận không ràng buộc về không phát thải khí methane và hạn chế đốt dầu sản xuất (routine flaring) trong thập kỷ này. Văn bản có tên Thỏa thuận khử carbon trong dầu khí. Thỏa thuận là một phần trong các sáng kiến được đưa ra nhằm đẩy nhanh quá trình khử carbon trong ngành năng lượng toàn cầu. Đây là những cam kết tự nguyện không giống như các quyết định được đưa ra với sự đồng thuận của gần 200 quốc gia tại COP28 do LHQ bảo trợ.

110 quốc gia tán thành kế hoạch tăng gấp 3 công suất năng lượng tái tạo vào 2030

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 1/12 cho biết hơn 110 quốc gia đã bày tỏ kỳ vọng Hội nghị COP28 sẽ là dịp để thông qua mục tiêu tăng gấp 3 sản lượng năng lượng tái tạo và tăng gấp đôi hiệu quả sử dụng năng lượng trên toàn thế giới vào năm 2030.

Liên minh châu Âu (EU) lần đầu tiên kêu gọi cộng đồng quốc tế thực hiện mục tiêu mới này hồi đầu năm nay. Điều này sau đó đã lần lượt được chủ nhà COP28 là UAE, Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) và Nhóm 20 nền kinh tế phát triển và đang nổi hàng đầu thế giới (G20) đề cập.

Các báo cáo hiện nay cho thấy chỉ riêng các quốc gia G20 đã “đóng góp” gần 80% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Phát biểu với các nhà lãnh đạo tại COP28, bà Von der Leyen nhấn mạnh “thật tuyệt vời” khi hơn 110 quốc gia đã tán thành mục tiêu nêu trên.

Theo bà, giờ đã tới lúc “đưa những mục tiêu này vào tuyên bố chung của COP, bởi điều này sẽ gửi một thông điệp mạnh mẽ tới các nhà đầu tư, cũng như người tiêu dùng” trên toàn thế giới.

Hồi tháng 9 vừa qua, các quốc gia G20 cam kết “khuyến khích nỗ lực” hướng tới tăng gấp 3 lần năng lực sản xuất năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, tuyên bố kết thúc hội nghị của họ vẫn “lặng thinh” về tương lai của nhiên liệu hóa thạch – nguyên nhân gây ra phần lớn lượng khí thải nhà kính.

Hiện tất cả các giải pháp đáng tin cậy để đạt được mục tiêu trung hòa carbon toàn cầu vào giữa thế kỷ này đều phụ thuộc vào việc tăng quy mô lớn năng lượng gió, Mặt Trời, thủy điện và các năng lượng tái tạo khác như sinh khối, để thay thế nhu cầu về dầu, khí đốt và than đang “nung nóng” Trái Đất.

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đánh giá đây là “đòn bẩy quan trọng nhất” để giảm ô nhiễm carbon do đốt nhiên liệu hóa thạch và hạn chế mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở ngưỡng đầy tham vọng của Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu là 1,5 độ C so với thời kỳ tiền Cách mạng Công nghiệp.

Phước Nguyên (T/h)