Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ vinh danh, kỷ niệm 250 năm năm sinh Nữ sỹ Hồ Xuân Hương

(Xây dựng) – Tối 3/12, tỉnh Nghệ An và Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam trọng thể tổ chức Lễ vinh danh và kỷ niệm 250 năm năm sinh, 200 năm năm mất của Nữ sỹ Hồ Xuân Hương, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc – Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tham dự buổi lễ.

Các đại biểu tham dự buổi lễ.

Cùng tham dự buổi lễ có Ngài Christian Manhar – Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam; Ngài Chăn-thạ-phon Khăm-mạ-ni-chăn – Phó đại sứ nước CHDCND Lào tại Việt Nam; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.

Theo các tư liệu đã được công bố, Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sinh năm 1772, mất năm 1822. Bà là con gái cụ đồ Hồ Phi Diễn, người làng Quỳnh Đôi, nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Mang trong mình dòng máu xứ Nghệ, nhưng Hồ Xuân Hương lớn lên ở đất Thăng Long nên trong con người bà có sự hội tụ nét tinh hoa của hai vùng văn hóa lớn là xứ Nghệ và Kinh Bắc. Chất khảng khái, cương trực của xứ Nghệ hòa thiệp với chất mềm mại, tinh tế của Kinh Bắc, để rồi kết lại, tỏa sáng một Nữ sỹ Hồ Xuân Hương đầy cá tính, sâu sắc và nhân văn.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi lễ.

Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sinh ra và lớn lên trong bối cảnh chế độ phong kiến đương thời bước vào thời kỳ suy thoái trầm trọng, xã hội đầy nhiễu nhương bất ổn, cuộc sống người dân vô cùng ngột ngạt. Đau đớn, căm phẫn xã hội bất công và khao khát tình yêu, tha thiết tình đời, xót xa cho mình và đồng cảm với thân phận những người phụ nữ bị áp bức, đè nén trong xã hội, Hồ Xuân Hương đã chuyển vào những tác phẩm thơ của mình, tạo nên một hiện tượng thi ca độc đáo, hiếm có không chỉ ở Việt Nam mà mang tầm thế giới.

Đồng chí Thái Thanh Quý – Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An phát biểu tại buổi lễ.

Thơ Hồ Xuân Hương, đặc biệt là thơ Nôm truyền tụng của bà, không chỉ cất lên tiếng nói về một số phận riêng nhiều đau khổ mà cao hơn là tư tưởng nhân văn mang tính nhân loại sâu sắc với hạt nhân là đấu tranh đòi quyền sống, quyền bình đẳng cho con người; đề cao khát vọng về một cuộc sống tự do, hạnh phúc, vượt ra ngoài mọi khuôn khổ cứng nhắc và hà khắc của xã hội cũ, nhất là đối với người phụ nữ.

Dấu ấn văn hóa Hồ Xuân Hương còn được thể hiện qua sự khẳng định con người cá nhân, khẳng định “cái tôi” độc đáo. Bởi vậy, tròn 200 năm sau khi tạ thế, UNESCO đã trao cho Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sứ mệnh vinh quang: Truyền cảm hứng và lan tỏa ảnh hưởng tích cực đến mọi con người trên trái đất. Trải qua hơn 200 năm xuất hiện trên văn đàn, Hồ Xuân Hương luôn mang đến sự cuốn hút mạnh mẽ cho độc giả, các nhà nghiên cứu, nhà phê bình danh tiếng trong nước và quốc tế. Thơ của Hồ Xuân Hương đã được dịch ra hơn 10 thứ tiếng khác nhau trên thế giới, được đưa vào giảng dạy, nghiên cứu ở trong nước và nước ngoài. Con người và thơ Hồ Xuân Hương đã đi vào văn thơ, âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, hội họa, được dân gian hóa, được nhân dân gìn giữ và lưu truyền. Tên của Nữ sỹ Hồ Xuân Hương được đặt cho các ngôi trường, tuyến phố trang trọng, danh lam, thắng cảnh đẹp, giải thưởng văn học, nghệ thuật ở tỉnh Nghệ An và một số địa phương trong cả nước…

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Thái Thanh Quý – Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An khẳng định: Năm 2022, cùng với dấu mốc tròn 35 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh được UNESCO vinh danh Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, tỉnh Nghệ An hết sức tự hào có thêm một người con của quê hương là Nữ sỹ Hồ Xuân Hương được UNESCO ban hành Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm.

Vinh dự lớn lao này cũng là niềm vui chung của cả nước, mang lại sự ghi nhận toàn cầu đối với những lý tưởng về hòa bình, bình đẳng xã hội, học tập suốt đời mà Việt Nam cùng chia sẻ với thế giới, phù hợp với những mục tiêu chung của tổ chức Giáo dục, Khoa học, Văn hóa Liên hợp quốc và những nét đẹp trong tâm hồn, trí tuệ của con người Việt Nam. Khẳng định sức ảnh hưởng, cốt cách, giá trị những tác phẩm của Bà Chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương đã vươn tầm thế giới, được quốc tế thừa nhận và tôn vinh. Văn đàn thế giới đã ghi thêm tên một Danh nhân văn hóa của Việt Nam là Hồ Xuân Hương bằng tất cả sự trọng thị và mến mộ. Đây cũng là sự khẳng định về tiếp nối mạch nguồn văn hóa, truyền thống, vị thế của đất và người Nghệ An hơn 990 năm qua. Minh chứng sinh động cho một vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi có những con người “biết làm thơ và đánh giặc”, “thời nào cũng có danh nhân, vùng nào cũng có nhiều bậc anh hào chí lớn” có nhiều đóng góp, cống hiến vẻ vang cho Tổ quốc và làm rạng rỡ quê hương.

Năm 2022, sau 200 năm Hồ Xuân Hương đi xa, Nghệ An – quê hương Nữ sỹ đã có nhiều thay đổi lớn lao. Thực hiện công cuộc đổi mới, được sự quan tâm của Trung ương, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã tận dụng cơ hội, tạo ra những thay đổi mạnh mẽ, làm ngời sáng diện mạo quê hương.

Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam Christian Manhart trao Nghị quyết vinh danh Nữ sỹ Hồ Xuân Hương cho lãnh đạo tỉnh Nghệ An.

Thay mặt Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Ban, Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các địa phương, đơn vị đã giành tình cảm, sự quan tâm, giúp đỡ quý báu cho Nghệ An trong suốt chặng đường phát triển đã qua, cũng như trong quá trình hoàn thành hồ sơ trình UNESCO vinh danh Nữ sỹ Hồ Xuân Hương; mong muốn, trong thời gian tới tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ, giúp đỡ nhiều hơn nữa của các đồng chí. Trân trọng cảm ơn tổ chức UNESCO đã vinh danh Danh nhân văn hóa Hồ Xuân Hương; cảm ơn các quốc gia đã ủng hộ Việt Nam trong quá trình tôn vinh này, cảm ơn các vị đại diện Đại sứ quán các quốc gia tại Việt Nam và tổ chức quốc tế đã đến dự và dành những lời chúc mừng tốt đẹp, nhân sự kiện này.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Nữ sỹ Hồ Xuân Hương là một hiện tượng văn hóa đặc biệt. Nhận ra một Hồ Xuân Hương như vậy, thực ra là đã có cả một quá trình tìm hiểu, nghiên cứu nghiêm túc, công phu, không chỉ ở phạm vi trong nước mà còn cả ở phạm vi khu vực và quốc tế. Với UNESCO, tư liệu tham khảo có vai trò quan trọng hàng đầu là giá trị văn hóa do một nhân vật nào đó tạo ra phải có ý nghĩa nhân loại và được thừa nhận rộng rãi trên phạm vi quốc tế. Từ góc nhìn này, người ta nhận thấy Hồ Xuân Hương là “một người phụ nữ gây kinh ngạc với tính cách tự do và vượt ra ngoài chính thống”. Tất cả đã làm nên sức sống mạnh mẽ, tạo thành dòng chảy liên tục, được lưu truyền và lan tỏa sâu rộng trong tâm thức người đọc cả trong nước và ngoài nước suốt mấy trăm năm qua và chắc chắn sẽ còn tiếp diễn bền lâu trong tương lai. Hồ Xuân Hương xứng đáng trở thành Danh nhân văn hóa, một tác giả lớn của Việt Nam và thế giới.

Uống nước nhớ nguồn, trọng hiền tài luôn là truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Với Nữ sỹ Hồ Xuân Hương, chúng ta đã thực hiện nhiều công việc đầy ý nghĩa như sưu tầm, nghiên cứu các tác phẩm, thân thế, sự nghiệp của bà, phiên dịch các tác phẩm của bà ra tiếng nước ngoài để giới thiệu, quảng bá với bạn bè thế giới, dựng tượng, bia kỷ niệm tại làng Quỳnh quê hương bà, tổ chức trao giải thưởng Hồ Xuân Hương về văn học nghệ thuật, xây dựng hồ sơ quốc gia trình UNESCO vinh danh, cùng kỷ niệm 250 năm Ngày sinh, 200 năm Ngày mất của bà, tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Nữ sỹ Hồ Xuân Hương – Danh nhân văn hóa, thi hào và giá trị di sản”…

Chương trình nghệ thuật “ví đây đổi phận làm trai được” với những tiết mục đặc sắc tại buổi lễ.

Chủ tịch nước đề nghị các Bộ, ban, ngành Trung ương, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn tầm cao tư tưởng, giá trị nghệ thuật các tác phẩm khác của Hồ Xuân Hương, nghiên cứu sâu hơn nữa thân thế và sự nghiệp của bà, tiếp tục giới thiệu, quảng bá các tác phẩm của Bà Chúa thơ Nôm đến rộng rãi công chúng trong và ngoài nước, phát huy giá trị văn hóa Hồ Xuân Hương trong giai đoạn mới, chú trọng ứng dụng thành tựu của công nghệ thông tin vào nghiên cứu, giảng dạy, quảng bá tác phẩm, sáng tác văn hóa nghệ thuật và thực hiện số hóa di sản liên quan đến con người và sự nghiệp Hồ Xuân Hương…