Cánh cửa mở rộng hơn cho xuất khẩu nông lâm thủy sản

Xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng hơn 50%

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tính chung trong 2 tháng đầu năm nay, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm, thủy sản (NLTS) ước đạt 9,84 tỷ USD, tăng 50,3%, xuất siêu 2,68 tỷ USD, tăng 2,9 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo đó, các nhóm hàng xuất khẩu tăng so với cùng kỳ năm 2023 nên kim ngạch xuất khẩu tăng cao, trong đó nông sản đạt 5,18 tỷ USD (tăng 55,7%); lâm sản đạt 2,9 tỷ USD (tăng 59,7%); thủy sản đạt 1,37 triệu USD (tăng 28,9%); chăn nuôi đạt 78 triệu USD (tăng 15,1%)…

Hầu hết các mặt hàng chủ lực đều đạt giá trị xuất khẩu cao hơn cùng kỳ năm 2023 như: Sản phẩm gỗ đạt 1,68 tỷ USD (tăng 59%), cà phê đạt 1,38 tỷ USD (tăng 85%), rau quả đạt 970 triệu USD (tăng 72,8%), gạo đạt 708 triệu USD (tăng 49,8%), hạt điều đạt 595 triệu USD (tăng 68,2%), tôm đạt 403 triệu USD (tăng 20,5%). Riêng mặt hàng cá tra giảm nhẹ 0,7%, đạt 224 triệu USD.

Giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản tới các thị trường châu Á; châu Đại Dương và châu Phi đều tăng. Trong đó Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là ba thị trường lớn nhất của Việt Nam. Trong hai tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm tỷ trọng 21,5% (tăng 77,3%); Trung Quốc chiếm 21% (tăng 47,9%) và Nhật Bản chiếm 7,2% (tăng 29,2%).

Ông Phùng Đức Tiến – Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết: “Các hoạt động xuất khẩu gần đây, đặc biệt là trong lĩnh vực thủy sản và nông sản đã bắt đầu có dấu hiệu hồi phục tích cực. Tuy nhiên, chúng ta cần đảm bảo rằng sự hồi phục này là bền vững và không chỉ là một chu kỳ tạm thời trong nhu cầu thực phẩm trên các thị trường lớn. Theo đó, để thương hiệu NLTS Việt Nam giữ vững vị trí trên trường quốc tế, từng mặt hàng phải nhắm đến đối tượng người tiêu dùng cụ thể”.

Cần tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTAs), đặc biệt các hiệp định CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu hàng NLTS chủ lực, hỗ trợ doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ở nước ngoài.

Thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều tiềm năng mở rộng thị trường. Đến nay, Việt Nam đã ký kết và triển khai thương mại cho các mặt hàng như thịt, quả dừa và sầu riêng đông lạnh. Tiếp theo, Bộ NN&PTNT sẽ tiến hành đàm phán để mở cửa thêm cho thủy sản và dưa hấu. Đồng thời, phát triển cửa khẩu thông minh và mạng lưới giao thông đường sắt, đường bộ cũng cần tập trung nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc vận chuyển nông sản sang Trung Quốc, giảm thiểu chi phí logistics và tăng cường thu nhập cho người nông dân.

Nhằm đảm bảo chất lượng cao cho các mặt hàng NLTS Việt Nam, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, Bộ NN&PTNT sẽ đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất, nuôi trồng. Về lúa gạo, với tình trạng bất ổn chính trị đã ảnh hưởng tới an ninh lương thực toàn cầu, Bộ NN&PTNT quyết tâm duy trì 7,1 triệu ha gieo trồng trên cả nước với 89% giống lúa chất lượng cao, đảm bảo sản lượng gạo. Trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, cần nâng cao năng lực và cải thiện trang thiết bị cho các cơ sở nghiên cứu thủy sản nhằm mở ra cơ hội tự chủ giống và phát triển các giống mới.

Đầu tư chế biến sâu để nâng sức cạnh tranh

Các chuyên gia khuyến nghị, để xuất khẩu nông sản trong năm 2024 đạt giá trị cao hơn và thiết lập nhiều kỷ lục mới về kim ngạch xuất khẩu ở một số mặt hàng chủ lực, ngành hàng nông sản Việt cần tập trung đầu tư nhiều hơn về chế biến sâu. Đây được coi là giải pháp nhằm nâng cao sức cạnh tranh, xây dựng được chuỗi ngành hàng chuyên nghiệp và tạo ra những sản phẩm nổi trội, đem lại giá trị cao hơn.

Đề cập về giải pháp chế biến sâu, ông Lê Thanh Hòa – Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) khuyến cáo các doanh nghiệp chế biến cần không ngừng tiếp cận xu thế và thị hiếu của người tiêu dùng, cũng như của thị trường để có những sản phẩm mới đáp ứng kịp thời nhu cầu. Người tiêu dùng ngày càng tiết kiệm thời gian, nên các sản phẩm tiện lợi, dễ chế biến sẽ ngày càng được chú ý.

Theo bà Kim Thu – chuyên gia thuộc Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP), trên chặng đường vượt khó trong năm 2024 mặt hàng tôm cần phải tìm cách nâng cao năng lực cạnh tranh, bằng cách lựa chọn giải pháp giúp thúc đẩy hoạt động chế biến để nâng giá trị gia tăng.

Sản phẩm tôm chế biến giá trị gia tăng hiện chiếm 40 – 45% tổng giá trị xuất khẩu tôm hàng năm. Trình độ chế biến chung của các doanh nghiệp xuất khẩu tôm cũng đang ở mức cao trên thế giới. Đây là những lợi thế cạnh tranh lớn các sản phẩm tôm Việt.

Ở góc độ của doanh nghiệp, ông Phạm Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phúc Sinh cho rằng, quan trọng hơn, muốn phát triển bền vững, các ngành hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam cần phải đẩy mạnh chế biến, nâng cao giá trị, sản xuất theo chuỗi. Trong đó, để ngành cà phê và hồ tiêu của Việt Nam phát triển bền vững trong thời gian tới, cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào khâu chế biến sâu.

Ông Thông nhấn mạnh: “Chúng ta cần nhìn nhận thẳng vấn đề là không thể mãi kinh doanh theo kiểu thương mại thuần tuý mà cần xây nhà máy, đầu tư chế biến sâu và năm nào cũng phải quan tâm đến công nghệ, đến khả năng chế biến sâu hơn nữa. Vì đó là điểm mấu chốt, lợi thế giúp Việt Nam có thể xuất khẩu nông sản đạt giá trị cao hơn”.

Thêm vào đó, việc đảm bảo tuân thủ tốt các quy định về an toàn thực phẩm sẽ ngày càng thúc đẩy xuất khẩu nông, thủy sản của Việt Nam. Điều này sẽ khẳng định vị thế về chất lượng, an toàn của sản phẩm Việt Nam trên thị trường thế giới, thay vì trồi sụt tăng – giảm sốc theo chu kỳ như vẫn thường gặp.

Theo Thương Hiệu Và Sản Phẩm