Cẩm Phả (Quảng Ninh): Cần làm rõ mục đích của dự án và căn cứ thu hồi đất?

(Xây dựng) – Các hộ dân tại phường Cẩm Sơn phản đối UBND thành phố Cẩm Phả thu hồi đất nông nghiệp theo khoản 3 Điều 62, Luật Đất đai 2013 để triển khai dự án nhà ở, phân lô bán nền không phù hợp với quy định, “mập mờ” mục đích dự án, căn cứ thu hồi đất chưa hợp lý. Qua đó, các hộ dân kiến nghị thành phố Cẩm Phả cần xem xét lại các quyết định thu hồi đất, kiến nghị cho người dân được thoả thuận bồi thường vì dự án phân lô, đấu giá có tính chất thương mại?

Các hộ dân tha thiết mong thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh xem xét thấu tình đạt lý khi thu hồi đất.

Theo người dânn phản ánh, từ năm 1979 các hộ dân đã đến xã Hồng Quảng (nay là thành phố Cẩm Phả) để cải tạo, khai hoang và đến năm 2014 được cấp sổ hồng 50 năm, đã đóng thuế sử dụng đất đầy đủ theo quy định của Nhà nước. Ngày 09/7/2020 HĐND tỉnh Quảng Ninh ban hành Nghị quyết 272/NQ-HĐND về việc thông qua các danh mục dự án thu hồi đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, trong đó có 7 dự án Hạ tầng kỹ thuật nhóm nhà ở tại phường Cẩm Sơn, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

Trong danh mục thu hồi đất nông nghiệp theo khoản 3, Điều 62, Luật Đất đai 2013. Căn cứ pháp lý dùng để thực hiện quy hoạch xây dựng 07 dự án trên, thông qua Nghị quyết 272 là các Quyết định số: 4033, 4035, 4036, 4032, 751, 845, 846 (về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 nhóm nhà ở).

Nội dung của các Quyết định trên thể hiện rõ đây là các dự án phân lô, đấu giá quyền sử dụng với các điều khoản ghi tại quyết định: Điều 1: Quy hoạch ra số lượng ô đất, mục đích sử dụng đất là xây dựng nhóm nhà ở; Điều 2: Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Cẩm Phả quản lý quỹ đất, tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định hiện hành.

Trước hàng loạt văn bản quy hoạch, cưỡng chế, đền bù giải phóng mặt bằng. Các hộ dân cho rằng: “Trường hợp thu hồi đất để thực hiện Dự án Hạ tầng kỹ thuật nhóm nhà ở không thuộc các trường hợp tại điểm c khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai 2013. UBND thành phố Cẩm Phả “mập mờ” trong quy hoạch quỹ đất, đền bù giải phóng mặt bằng không thỏa đáng…”.

Theo đơn thư gửi đến các cơ quan chức năng, người dân phản ánh: Chính quyền thành phố Cẩm Phả cố tình “gây sức ép” với người dân, bằng cách tác động đến các cơ quan mà người có quyền sử dụng đất đang công tác, để người dân phải nhận tiền và bàn giao quyền sử dụng đất. Một số hộ dân vì lý do cưỡng chế sẽ ảnh hưởng đến công việc, đời sống nên phải nhận tiền bồi thường. Thì được giải ngân không có giấy chứng từ của Kho bạc, thậm chí nhân viên Trung tâm quỹ đất mang tiền đến tận nhà vào buổi tối, để người dân ký nhận.

Một người dân cho biết: Khi người dân chúng tôi có quyền sử dụng đất, không đồng ý với giá bồi thường 138.500/m2, mà yêu cầu thỏa thuật theo Điều 73, Luật Đất đai quy định; nhưng UBND thành phố Cẩm Phả tổ chức cưỡng chế, vận dụng, huy động lực lượng: Công an, bảo vệ, Cảnh sát cơ động… gây hoang mang trong dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt, sức khỏe tinh thần, thu nhập chủ yếu của chúng tôi, vì chúng tôi sống dựa vào thu nhập nông nghiệp và đất nông nghiệp là tư liệu sản xuất chính.

Người dân thắc mắc tại sao mục đích là dự án đấu giá đất mà không cho người dân thoả thuận thu hồi?

Quy hoạch chênh lệch hơn 43.705m2 đất

Ngày 16/8/2017, Phòng Quản lý Đô thành phố thị gửi UBND phường Cẩm Sơn Văn bản số 333/QLĐT về việc lấy ý kiến lập quy hoạch để đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn phường Cẩm Sơn. Trong đó, UBND phường báo cáo lập 3 điểm xin lập quy hoạch đấu giá quyền sử dụng đất gồm: 14.600m2 tại tổ 1, 2 Bình Sơn; 4.238m2 đất tại tổ 2 An Sơn; 300m2 tại tổ 3, 4 khu Tây Sơn. Tổng diện tích quy hoạch là 19.138m2 đất nông nghiệp.

Từ tháng 3/2018 đến tháng 10/2018, UBND thành phố Cẩm Phả đã ban hành 7 Quyết định số: 846, 751, 845, 4032, 4036, 4035, 4033 về việc phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Nhóm nhà ở tại phường Cẩm Sơn, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Điều đáng nói, Phòng Quản lý đô thị lấy ý kiến quy hoạch với tổng diện tích là 19.138m2 thì quyết định quy hoạch của UBND thành phố Cẩm Phả đã lên tới 62.479,7m2, chênh lệch 43.341,7m2.

Có thể thấy, UBND thành phố Cẩm Phả đã mở rộng quy hoạch sang tổ 4, 6 khu An Sơn; tổ 1, 2 khu Trung Sơn 1, 2 và tổ 3 khu An Sơn. Việc quy hoạch chênh lệch dẫn đến việc đền bù giải phóng mặt bằng cũng không có sự đồng thuận giữa các hộ dân và chính quyền địa phương.

Văn bản được Phòng Quản lý Đô thị gửi UBND phường Cẩm Sơn trong việc lấy ý kiến quy hoạch đất.

UBND thành phố Cẩm Phả “thừa nhận” sai sót, ra văn bản chỉnh sửa bổ sung?

Tại Văn bản số 5010/UBND-TNMT, UBND thành phố Cẩm Phả gửi UBND tỉnh Quảng Ninh về việc trả lời đơn kiến nghị của 14 hộ dân khu Bình Sơn đã khẳng định, việc thu hồi đất hoàn toàn theo điểm c khoản 3 Điều 62 của Luật Đất đai 2013. Văn bản nêu rõ: “Do đây là dự án Nhà nước thu hồi đất theo điểm c khoản 3 Điều 62 của Luật Đất đai năm 2013… là hoàn toàn đúng với quy định của pháp luật”. Ngoài ra, đề nghị các hộ dân phối hợp cùng các cơ quan chức năng, UBND phường Cẩm Sơn để nhận tiền bồi thường, bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư để triển khai dự án theo quy định.

Ngày 14/4/2022, UBND thành phố Cẩm Phả ra Văn bản số 1456/UBND-UBKTTT gửi Hợp tác xã sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Cẩm Sơn cùng 14 hộ dân khu Bình Sơn và vẫn khẳng định là đúng với khoản 3, điều 62, Luật Đất đai 2013. “Đối chiếu với các quy định và mục đích nêu trên cho thấy Dự án thuộc một trong các dự án quy định tại khoản 3, Điều 62, Luật Đất đai năm 2013. Dự án đã được HĐND tỉnh thông qua tại Nghị quyết số 192/NQ-HĐND ngày 30/7/2019; Nghị quyết số 272/NQ-HĐND ngày 09/7/2020 và được UBND thành phố Cẩm Phả phê duyệt quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2021 của thành phố Cẩm Phả”.

Ngày 01/6/2022, Thành uỷ Cẩm Phả có Văn bản số 752/TB-TU Thông báo ý kiến chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành uỷ: “Đối với qũy đất thuộc phạm vi 3 dự án nhóm nhà ở tại tổ 1 khu Trung Sơn 2, tổ 2 khu Trung Sơn 1 và tổ 3 khu An Sơn thống nhất chủ trương sử dụng để phục vụ các hoạt động cộng đồng nhân dân trong khu vực… Và đồng ý chủ trương sử dụng quỹ đất các dự án còn lại để bố trí tái định cư theo đề nghị của thành phố Cẩm Phả theo hướng nhu cầu đến đâu, sử dụng đến đó, tránh bỏ hoang lãng phí…”.

Bất ngờ đến ngày 2/6/2022, UBND thành phố Cẩm Phả ra Quyết định số 2698/QĐ-UBND về việc điều chỉnh các Quyết định 4032, 751, 846, 845 của UBND thành phố Cẩm Phả. Theo đó, điều chỉnh nội dung gạch đầu dòng thứ 05, Điều 2, Quyết định số 4032/QĐ-UBND ngày 19/10/2018, Quyết định số 751/QĐ-UBND ngày 15/03/2018, Quyết định số 846/QĐ-UBND ngày 21/03/2018, Quyết định số 845/QĐ-UBND ngày 21/03/2018 của UBND thành phố Cẩm Phả từ:

“Trung tâm phát triển quỹ đất thực hiện giải phóng mặt bằng (nếu có), quản lý quỹ đất, tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định hiện hành” sang: “Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng thành phố Cẩm Phả đề xuất phương án sử dụng đất để phát huy hiệu quả tài nguyên, tuân thủ quy định của pháp luật”.

Lý do điều chỉnh được cho là để đảm bảo sử dụng quỹ đất có hiệu quả, đúng quy định của pháp luật, các nội dung khác giữ nguyên không thay đổi. Liệu có phải UBND thành phố Cẩm Phả đã đổi từ Trung tâm phát triển quỹ đất sang Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng thành phố Cẩm Phả để hợp thức hóa tính pháp lý khi đã phát hiện ra sai sót? Người dân đặt câu hỏi?

Người dân cho rằng, tại sao thành phố Cẩm Phả lại ra các văn bản sửa đổi chính các quyết định của mình, liệu có phải sai sót do “lỗi đánh máy” hay còn có uẩn khúc nào khác? Nếu người dân không phát hiện, liên tục đơn thư khắp nơi để chỉ ra những bất hợp lý tại các dự án này thì liệu chính quyền có phát hiện ra các sai sót, nhầm lẫn này? Trách nhiệm sẽ thuộc về ai, người dân đề nghị tỉnh Quảng Ninh sớm có thanh kiểm tra, tường minh thông tin để nhận sự đồng thuận cao từ nhân dân.

Dân không đồng tình với Kết luận Thanh tra của tỉnh

Ngày 21/6/2022, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã có buổi làm việc với 14 hộ dân phường Cẩm Sơn để tiến hành xác minh khiếu nại của 14 hộ dân. Đối với căn cứ thực hiện thu hồi đất GPMB thực hiện dự án, Thanh tra tỉnh khẳng định: “Căn cứ Điều 63, khoản 2, Điều 66 và điểm a, khoản 3, Điều 69, Luật Đất đai 2013, UBND thành phố Cẩm Phả đã ban hành quyết định thu hồi đất đảm bảo theo quy định của pháp luật”.

Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai 2013, dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất với mục tiêu hình thành nhóm nhà ở mới văn minh, hiện đại, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, tạo dựng môi trường sống ổn định lâu dài để đáp ứng một phần nhu cầu đất ở cho người dân trong khu vực; không phải là dự án sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, Dự án có chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án công trình thành phố Cẩm Phả, là cơ quan được UBND thành phố Cẩm Phả giao thực hiện các thủ tục đầu tư và đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch đảm bảo quy định.

Ban Quản lý dự án công trình thành phố Cẩm Phả không phải là tổ chức kinh tế thực hiện dự án sản xuất, kinh doanh, do vậy không thuộc trường hợp sử dụng đất thông qua nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh theo Điều 73 Luật Đất đai 2013.

Về căn cứ khiếu nại, Thanh tra tỉnh Kết luận: “Căn cứ khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai 2013, Dự án Hạ tầng kỹ thuật nhóm nhà ở tại tổ 1, tổ 2 khu Bình Sơn, phường Cẩm Sơn, thành phố Cẩm Phả thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất, nội dung các hộ dân khiếu nại không đồng ý với quyết định thu hồi đất của UBND thành phố Cẩm Phả là không có cơ sở”.

Chủ tịch UBND thành phố Cẩm Phả cần chỉ đạo rà soát, khắc phục việc ban hành văn bản không đúng nội dung để tránh gây hiểu nhầm dẫn đến bức xúc, khiếu nại của công dân.

Dù đã có Kết luận của Thanh tra tỉnh Quảng Ninh, nhưng 14 hộ dân vẫn không đồng tình với kết luận đó và tiếp tục khiếu nại về vấn đề thu hồi, giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp theo điểm c, khoản 3, điều 62 Luật Đất đai 2013.

Để tìm hiểu rõ sự tình, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã đặt lịch với UBND phường Cẩm Sơn và nhiều lần liện hệ qua điện thoại với Chủ tịch phường, nhưng không nhận được hồi âm. Tại buổi làm việc với ông Nguyễn Mạnh Cường – Chủ tịch UBND thành phố Cẩm Phả, trao đổi với ông những thắc mắc của người dân, đặc biệt về căn cứ thu hồi đất, tính chất dự án, chúng tôi được ông Cường khẳng định, quan điểm chỉ đạo của lãnh đạo thành phố là các dự án này phục vụ tái định cư chung cho các dự án của thành phố Cẩm Phả, không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất do vậy đây là dự án Nhà nước thu hồi, giải phóng mặt bằng. Còn việc chi tiết sẽ được các bộ phận chuyên của thành phố trả lời phóng viên nhưng đến nay, sau hơn 1 tuần vẫn “bặt vô âm tín”.

Trước những dẫn chứng cụ thể như đã nêu ở trên, các hộ dân thiết tha mong muốn các cấp chính quyền xem xét tiến hành thanh kiểm tra đối với việc xây dựng, triển khai, thực hiện Dự án Hạ tầng kỹ thuật nhóm nhà ở trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đồng thời xem xét lại, xác định lại hình thức bồi thường, hỗ trợ, các chính sách tái định cư thỏa đáng cho các hộ dân theo đúng quy định pháp luật.