Bộ trưởng Bộ Tài chính: Không sửa luật sẽ vẫn vướng mắc đầu tư công

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, nếu không sửa Luật Đầu tư công thì sẽ vẫn tiếp tục vướng mắc trong giải ngân.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Giải ngân và phân bổ, sử dụng vốn đầu tư công hiệu quả là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội đặt ra tại phiên thảo luận sáng nay, 2/11. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, nếu không sửa Luật Đầu tư công thì sẽ vẫn tiếp tục vướng mắc trong giải ngân.

Vẫn còn bất cập, hạn chế

Đại biểu Triệu Quang Huy – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn cho biết tỷ lệ giải ngân đầu tư công 9 tháng năm 2023 có cải thiện so với các năm trước nhưng chưa đạt như yêu cầu; cần tiếp tục chấn chỉnh, có giải pháp tháo gỡ các vướng mắc trong công tác giải ngân vốn đầu tư công như trong báo cáo của Chính phủ đã nêu.

Qua giám sát thực tế, đại biểu Triệu Quang Huy cũng nêu một số vương mắc cụ thể, trong đố công tác chuẩn bị đầu tư, giao kế hoạch đầu tư hàng năm còn chậm và thiếu chủ động, công tác chuẩn bị đầu tư vẫn còn là khâu yếu, dẫn tới tình trạng vốn chờ dự án, hoàn thiện thủ tục đầu tư kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công…

Về thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án ODA chuyển tiếp, một số nội dung chưa được quy định chi tiết tại Luật Đầu tư công và các văn bản quy định hiện hành, gây khó khăn cho địa phương trong quá trình rà soát thực hiện các thủ tục đầu tư đối với dự án ODA.

Đại biểu Lê Hữu Trí, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa cũng cho rằng vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế cần tháo gỡ, nhất là trong khâu tổ chức thực hiện, từ công tác xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu đầu tư, công tác chuẩn bị đầu tư, phân bổ nguồn lực giải phóng mặt bằng, triển khai thi công và giải ngân. Trình tự, thủ tục trong đầu tư công cũng như các quy định của pháp luật về đất đai, môi trường, đấu thầu, chi ngân sách khoáng sản còn nhiều vướng mắc và trong nhiều trường hợp là điểm nghẽn, làm chậm công tác giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công và giải ngân các dự án, công trình cần được sóng tháo gỡ.

Đại biểu Lê Hữu Trí phát biểu. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đại biểu Lê Hữu Trí nhận định kỷ cương, kỷ luật trong đầu tư công chưa nghiêm, chưa trở thành nề nếp, còn phụ thuộc vào tính quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc cho biết còn những hạn chế như việc lập kế hoạch chưa sát với thực tiễn, phải điều chỉnh nhiều lần, nhiều nguồn vốn chưa được phân bổ làm ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án quan trọng. Một số cơ quan, địa phương không phân bổ hết kế hoạch vốn nên tình trạng đề xuất trả lại vốn vẫn còn. Nhiều dự án do lập, thẩm định, phê duyệt còn kéo dài, chưa sát với thực tiễn nên còn điều chỉnh nhiều lần. Còn 6,5% kế hoạch vốn chưa được phân bổ đã làm ảnh hưởng đến kế hoạch vốn và tiến độ giải ngân, tiến độ thi công nhiều dự án chưa đảm bảo, một số dự án, chương trình giải ngân đạt tỷ lệ còn thấp, dưới 50%.

Cần đánh giá lại để có giải pháp phù hợp

Đề xuất giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới, khắc phục các tồn tại, hạn chế, đại biểu Lê Hữu Trí đề nghị cần tổng kết, đánh giá, phân tích, xác định rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế không những diễn ra trong năm 2023 mà kéo dài từ nhiều năm trước để có giải pháp có hiệu quả hơn, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân và triển khai các dự án đầu tư vốn là động lực dẫn dắt, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đại biểu đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng vấn đề quan trọng là việc đầu tư phải đúng mục tiêu, từng công trình dự án phải phát huy hiệu quả và bảo đảm chất lượng, tránh tình trạng áp lực giải ngân bằng mọi giá. Điều này càng có ý nghĩa khi mà nguồn lực của đất nước có hạn trong khi nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật xã hội là rất lớn để đất nước phát triển theo kịp với các nước trong khu vực. Bên cạnh đó cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm bảo đảm công tác đầu tư công đúng mục đích, đạt hiệu quả, ngăn chặn tình trạng lợi dụng đầu tư công để trục lợi, tham nhũng và gây lãng phí nguồn lực của đất nước.

Đại biểu Đoàn Ngọc Minh. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đại biểu Âu Thị Mai, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về đầu tư công và pháp luật có liên quan để sửa đổi, bổ sung các quy định thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc trình Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Đầu tư công và các luật có liên quan để kịp thời tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Để tăng hiệu quả đầu tư công, kích hoạt nhanh và hiệu quả đầu tư tư góp phần bảo đảm tăng trưởng, đại biểu Đinh Ngọc Minh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau đề nghị tăng bội chi để thực hiện các dự án đầu tư công có tác động lớn ngay đến nền kinh tế như: sớm đầu tư dự án đường sắt Lào Cai, cảng Hải Phòng, cảng Cái Mép – Thị Vải. Đây là những dự án đã có kế hoạch đầu tư cần được đẩy nhanh đầu tư sớm hơn, tiền đề cho xây dựng ngành công nghiệp đường sắt quốc gia.

Đại biểu Đinh Ngọc Minh đề nghị thực hiện hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn nhất là hỗ trợ hạ tầng sản xuất. Đề giảm đầu tư của nhà nước, khắc phục việc thiếu điện, đại biểu Đại biểu Đinh Ngọc Minh đề nghị cho áp dụng quyết định về phát triển điện mặt trời để tổ chức, cá nhân mua đầu tư điện mặt trời và EVN mua điện này đồng thời đổi mới hoạt động EVN.

Để hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương cần phải có biện pháp cụ thể và nỗ lực quyết tâm hơn nữa. Về dự kiến kế hoạch đầu tư công năm 2024, tổng vốn đầu tư công theo nhu cầu lớn nhưng dự kiến kế hoạch đáp ứng được trên 88% nhu cầu. Tổng vốn đầu tư công năm 2024 thấp hơn kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 trong khi tổng thu ngân sách tăng. Do vậy, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị cân nhắc đảm bảo vốn đầu tư công năm 2024 tăng hoặc bằng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 nhằm tăng vốn đầu tư công, hỗ trợ cho sự phục hồi và phát triển kinh tế trong giai đoạn hiện nay.

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đến nay mới giải ngân đạt được 57% theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Trước vấn đề đặt ra là tại sao giải ngân thấp như vậy trong khi nền kinh tế đã đáp ứng vốn, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhận định, nếu không sửa Luật thì sẽ vẫn tiếp tục vướng mắc trong giải ngân đầu tư công. Do đó, ông đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về vấn đề này./.