Bến Tre: Tiến trình và giải pháp tháo gỡ khó khăn khai thác một số mỏ cát

(Xây dựng) – Mới đây, tại Phiên họp thứ 14 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình và dự án quan trọng quốc gia, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh đã có những phát biểu quan trọng liên quan đến tiến trình khai thác các mỏ cát trên địa bàn tỉnh và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì buổi làm việc giải quyết vướng mắc các dự án giao thông trọng điểm phía Nam. (Ảnh: Phương Thảo)

Chuẩn bị đấu giá mỏ cát

Trong bối cảnh nhu cầu cát xây dựng đang gia tăng mạnh mẽ để phục vụ cho các dự án hạ tầng quan trọng, việc đấu giá các mỏ cát đang trở thành một nhiệm vụ cấp bách và cần thiết. Thực hiện theo chỉ đạo từ UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã khẩn trương phối hợp với Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận và UBND tỉnh Hậu Giang để khảo sát và lấy mẫu nhằm xác định chất lượng cát tại năm khu vực mỏ trên sông Ba Lai, bao gồm các khu vực BL1, BL2, BL3, BL4 và BL5.

Sở TN&MT đã phối hợp với Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận đã tiến hành khảo sát thêm hai khu vực mỏ trên sông Ba Lai (BL4, BL5) để đánh giá chất lượng cát phục vụ cho dự án thành phần Cần Thơ – Cà Mau. Tuy nhiên, báo cáo từ Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận vào ngày 25/7/2024 cho thấy, chất lượng cát tại khu vực BL4 và BL5 không đáp ứng yêu cầu đề ra cho dự án.

Trước thực trạng này, Sở TN&MT đã ngay lập tức phối hợp với Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận khảo sát bổ sung hai khu vực khoáng sản trên sông Tiền, nhằm tìm kiếm nguồn cung cấp cát ổn định. Khu vực thuộc xã Định Trung, huyện Bình Đại có trữ lượng dự kiến 2,55 triệu mét khối và khu vực còn lại thuộc xã Phú Đức, huyện Châu Thành với trữ lượng 2,75 triệu mét khối đã được kiểm tra và cho thấy đáp ứng tốt yêu cầu về chất lượng.

Trước thách thức về nguồn cung, Sở TN&MT đã tiếp tục đẩy mạnh công tác khảo sát tại ba khu vực khác trên sông Ba Lai (BL1, BL2, BL3). Theo báo cáo, trữ lượng của ba khu vực này chỉ đạt khoảng 1,2 triệu mét khối, không đủ cho nhu cầu hiện tại. Để khắc phục tình trạng thiếu hụt, Sở đã vạch ra kế hoạch khảo sát thêm một khu vực mới trên sông Tiền thuộc xã Sơn Định, Hòa Nghĩa và thị trấn Chợ Lách (huyện Chợ Lách), với trữ lượng ước tính lên tới 5,14 triệu mét khối và đáng mừng là khu vực này cũng đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng dự án.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Minh Cảnh báo cáo với Phó Thủ tướng về tình hình, khả năng cung ứng cát san lấp cho các dự án giao thông. (Ảnh: Phương Thảo)

Dựa trên kết quả khảo sát khả quan, Sở TN&MT đã tham mưu cho UBND tỉnh tiến hành công tác đấu giá cho ba mỏ cát, gồm mỏ Quới Sơn trên sông Tiền, mỏ An Đức – An Hòa Tây và mỏ An Hiệp – An Ngãi Tây trên sông Hàm Luông, với tổng trữ lượng khoảng 4 triệu mét khối. Điều này không chỉ hỗ trợ kịp thời cung ứng 2 triệu mét khối cho dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh mà còn đáp ứng nhu cầu phục vụ các công trình trọng điểm của tỉnh.

Hiện việc đấu giá đã được thông báo công khai, với dự kiến tổ chức phiên đấu giá vào cuối tháng 10/2024 và bắt đầu khai thác trong tháng 12/2024. Đây là cơ hội để tăng cường năng lực cung ứng cát, thúc đẩy sự phát triển đồng bộ và đảm bảo sự bền vững cho các dự án xây dựng quan trọng, phục vụ cho sự phát triển kinh tế – xã hội tổng thể của địa phương.

Kiến nghị tháo gỡ khó khăn trong khai thác cát

Trong giai đoạn hiện nay, tỉnh Bến Tre đang đối diện với nhiều khó khăn trong việc khai thác cát phục vụ cho các dự án giao thông trọng điểm. Nhằm ứng phó với tình hình này, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 12/NQ-HĐND vào ngày 12/7/2024, về việc sửa đổi Nghị quyết số 15/NQ-HĐND, được phê duyệt vào ngày 7/9/2023, trong khuôn khổ Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc khai thác cát, tỉnh đã gửi văn bản đến các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương lân cận nhằm xin ý kiến về nội dung điều chỉnh quy hoạch. Theo quy hoạch mới, giai đoạn khai thác cát sẽ giảm từ hai giai đoạn (2021-2025 và 2026-2030) xuống còn một giai đoạn duy nhất là 2021-2030. Điều này giúp tỉnh có đủ điều kiện để giao mỏ cát ngay lập tức cho các nhà thầu thi công các công trình quan trọng, từ đó thúc đẩy tiến độ xây dựng hạ tầng.

Sử dụng khối lượng cát lớn để thi công phần đường dự án cầu Rạch Miễu 2.

Tại phiên họp gần đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Cảnh đã có những phát biểu quan trọng về kết quả và tiến độ thực hiện khai thác khoáng sản, đồng thời đề xuất các giải pháp cần thiết để tháo gỡ khó khăn hiện tại. Ông Nguyễn Minh Cảnh đã kiến nghị Chính phủ xem xét, chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép tỉnh điều chỉnh quy hoạch, nhằm đưa các mỏ cát dự kiến khai thác trong giai đoạn 2026-2030 vào giai đoạn khai thác hiện tại. Nếu không thể điều chỉnh quy hoạch ngay lập tức, tỉnh mong muốn được phép giao các mỏ cát trong quy hoạch giai đoạn 2026-2030 trong năm 2024, sau đó mới tiến hành điều chỉnh quy hoạch.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Bến Tre trong việc chủ động đưa ra các vấn đề liên quan đến nguồn vật liệu xây dựng cho các công trình trọng điểm. Ông nhấn mạnh rằng UBND tỉnh cần cân nhắc thận trọng khi đưa ra quyết định về các giải pháp đã được giao thẩm quyền. Đặc biệt đối với kiến nghị đưa các mỏ cát từ giai đoạn 2026-2030 vào khai thác hiện tại, tỉnh có thể thực hiện điều chỉnh quy hoạch nếu điều này cần thiết cho sự phát triển kinh tế địa phương.

Các Bộ, ngành liên quan như Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã được giao nhiệm vụ nghiên cứu và hướng dẫn cụ thể hỗ trợ tỉnh Bến Tre, đồng thời đảm bảo đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng đang gia tăng cho các dự án hạ tầng trọng điểm. Việc tháo gỡ các khó khăn trong công tác khai thác cát sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, tạo động lực cho quá trình tiến bộ và thịnh vượng của tỉnh Bến Tre trong thời gian tới.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa chủ trì Phiên họp thứ 14 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải (gọi tắt là Ban Chỉ đạo) với điểm cầu 44 tỉnh, thành trong cả nước.

Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy, đại diện cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo cho rằng: Các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long triển khai thủ tục cấp mỏ cho các nhà thầu chưa đáp ứng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (hoàn thành trước ngày 30/8/2024), ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án. Nhiều mỏ tại tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng khi khảo sát, đánh giá chất lượng, trữ lượng không đáp ứng yêu cầu, phải tìm kiếm thay thế ảnh hưởng đến tiến độ cấp mỏ. Một số mỏ tại tỉnh Bến Tre cấp cho nhà thầu triển khai thủ tục khai thác nhưng thuộc quy hoạch khai thác khoáng sản thời kỳ 2026 – 2030 nên địa phương còn lúng túng trong việc triển khai các thủ tục.