Băng vùng cực tan chảy làm méo vỏ Trái Đất

Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters, tiến sĩ Sophie Coulson và cộng sự phát hiện khi băng ở sông băng tại Greenland, Nam Cực và các quần đảo Bắc Cực tan chảy, vỏ Trái Đất bên dưới những vùng đất này bị méo dần và tác động có thể đo được ở cách đó hàng trăm hoặc hàng nghìn kilomet.

Bằng cách phân tích dữ liệu vệ tinh về băng tan chảy từ năm 2003 đến 2018 và nghiên cứu thay đổi ở vỏ Trái Đất, các nhà khoa học có thể đo sự xê dịch của lớp vỏ theo phương ngang. Họ nhận thấy tại một số nơi, vỏ Trái Đất dịch chuyển theo phương ngang nhiều hơn theo chiều hướng lên. Ngoài ra, nghiên cứu của Coulson và đồng nghiệp cũng cung cấp phương pháp mới tiềm năng để theo dõi những thay đổi của khối lượng băng.

Nhằm hiểu rõ băng tan chảy tác động ra sao tới lớp đất bên dưới, Coulson gợi ý cách hình dung về hệ thống ở quy mô nhỏ hơn. “Hãy nghĩ tới tấm ván gỗ trôi nổi trên mặt bồn nước. Khi bạn ấn tấm ván xuống, nước bên dưới sẽ tràn ra. Nếu bạn nhấc tấm ván lên, bạn sẽ thấy nước dịch chuyển theo phương thẳng đứng để lấp đầy khoảng trống đó. Tại vài nơi ở Nam Cực, sự bật lại của lớp vỏ làm thay đổi độ dốc của tầng đá gốc bên dưới thềm băng và tác động tới động lực của băng”, Coulson nói.

Ví dụ, khi thềm băng Laurentide tan chảy và đổ ra biển, Canada và Alaska không còn chịu tác động dìm xuống từ lớp băng và miền nam nước Mỹ không còn bị đẩy lên. Đó là lý do vùng đất quanh vịnh Hudson của Canada nhô lên khoảng 1,2 cm mỗi năm trong khi phần lớn Washington, D.C sẽ chìm dưới nước năm 2200.

Glenn Antony Milne, giáo sư Trái Đất và Khoa học môi trường ở Đại học Ottawa, giải thích việc hiểu rõ tác động của băng tan sẽ giúp chắt lọc mọi nghiên cứu về vỏ Trái Đất. Chẳng hạn, để quan sát chính xác chuyển động kiến tạo và hoạt động động đất, giới chuyên gia cần phân biệt chuyển động tạo bởi sự thất thoát khối lượng băng.

Coulson đang tiếp tục nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos ở New Mexico. Cô là thành viên của một tổ chức khí hậu chuyên dự đoán về thềm băng và động lực học đại dương.