Bài 1: Định cư Australia – thị trường tiềm năng cho các công ty tư vấn du học, xuất khẩu lao động

Australia(Úc) đang là thị trường xuất khẩu lao động hàng đầu hiện nay được du học sinh, người lao động (NLĐ) Việt Nam quan tâm lựa chọn. Thu nhập cao, chế độ đãi ngộ tốt, cùng cơ hội định cư, bảo lãnh người thân đang là ưu thế cạnh tranh của Úc trong bối cảnh nhiều quốc gia phát triển khan hiếm nhân lực có tay nghề. Tuy vậy, các chương trình hợp tác lao động giữa Việt Nam và Úc chưa được triển khai nhiều nên số lượng lao động Việt Nam sang Úc chưa được như kỳ vọng, khiến cá nhân, tổ chức lợi dụng bối cảnh này để lừa đảo, trục lợi.

Gặp khó trong tìm kiếm trung tâm uy tín

Việc “đóng băng” thị trường du học, xuất khẩu lao động do dịch Covid-19 đã khiến nhiều công ty tư vấn du học gặp khó khăn. Nhiều trung tâm cũng như công ty tư vấn du học trên cả nước phải đóng cửa ngừng kinh doanh, một số lượng công ty dần mất dấu trên bản đồ du học Việt Nam.

Thống kê của Cục Hợp tác quốc tế thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), tính đến năm 2020, Việt Nam có khoảng hơn 21.000 sinh viên nước ngoài đang theo học tại các cơ sở giáo dục Việt Nam ở nhiều cấp học khác nhau. Hàng năm, Việt Nam cũng nhận hàng ngàn sinh viên và giáo viên quốc tế đến tham gia các chương trình trao đổi.

Song song với đó, Việt Nam đang có khoảng 500 chương trình liên kết với hơn 30 quốc gia. Trong đó, có khoảng 190.000 du học sinh Việt Nam đang học tập, nghiên cứu tại nước ngoài. Quốc gia được lựa chọn du học nhiều nhất là Úc (30,000), Mỹ (29,000), Cannada (21,000), Đài Loan (17,500), Trung Quốc (11,000)…

Trong thời kỳ dịch Covid-19, thị trường du học tại Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã bị “đóng băng”. Tuy vậy sau 2 năm khó khăn, lần lượt các nước bắt đầu mở cửa biên giới trở lại, thị trường du học từ đầu năm 2023 đến nay đã có dấu hiệu khởi sắc, số lượng người quan tâm đến du học đã tăng lên nhanh chóng.

Cũng theo Cục Hợp tác giáo dục quốc tế, Việt Nam hiện có hơn 2.000 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực tư vấn du học. Nhu cầu du học tăng như “mảnh đất màu mỡ” để các công ty tư vấn du học đua nhau mọc lên. Thế nhưng, không phải đơn vị nào cũng thực sự có đủ năng lực hoạt động trong lĩnh vực tư vấn dịch vụ du học.

Ngày 08/05/2023, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã công bố danh sách 996 trung tâm tư vấn du học trên địa bàn thành phố tính đến hết ngày 30/04/2023. Đây là các trung tâm đã được cấp phép hoạt động, có đầy đủ tư cách pháp nhân thực hiện nhiệm vụ tư vấn du học.

Có thể thấy, trước khi xảy ra đại dịch Covid-19, cả nước có tới hàng vài nghìn công ty, trung tâm tư vấn du học tham gia vào hoạt động này. Đến nay đại dịch đã cơ bản được dẹp yên nhưng những biến động chưa từng có suốt hơn 2 năm đã khiến các công ty tư vấn du học gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều trang web của các trung tâm tư vấn không còn hoạt động, fanpage không có tin tức mới, gọi số hotline không có người bắt máy, nhiều trung tâm đã mất dấu trên bản đồ tư vấn du học Việt Nam.

Nhìn chung, theo đánh giá của nhiều chuyên gia giáo dục, việc hội nhập quốc tế trong giáo dục Việt Nam vẫn còn khá chậm và nhiều bất cập. Một trong số đó là dịch vụ tư vấn du học chưa được tối ưu hóa cho người học, sự phối hợp giữa các tổ chức, cơ quan chức năng và đơn vị tư vấn chưa thật sự chặt chẽ.

Đáng chú ý, một số trung tâm giáo dục còn hoạt động tự phát, thiếu minh bạch, thậm chí, nhiều đơn vị hoạt động không có giấy phép, không sẵn sàng công bố chương trình, đánh giá tình hình hoạt động gây ra hệ lụy không tốt. Do vậy, nhiều du học sinh, người lao động đã rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang” bởi những chiêu trò tinh vi của các “trung tâm du học ma”.

Đứng giữa một “rừng” trung tâm tư vấn du học như hiện nay với nhiều bất cập nội tại, học sinh và các bậc phụ huynh đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm một trung tâm uy tín và tin cậy để hiện thực hóa ước mơ du học của con em mình!

Du học sinh và định cư Úc diện tay nghề – “mồi ngon” của những kẻ lừa đảo

Những năm gần đây, du học sinh và người lao động Việt Nam dành nhiều sự quan tâm cho thị trường việc làm nước ngoài, đặc biệt là Úc và Canada. Trong đó, nổi bật hơn cả là định cư Úc diện lao động đi theo Chương trình 462 (Lao động kết hợp kỳ nghỉ), hay như Chương trình 482 (Thị thực tay nghề tạm trú) với nhiều chính sách hấp dẫn, đem lại nhiều quyền lợi.

Bởi, Úc là quốc gia áp dụng nhiều chính sách định cư thuận lợi. Du học sinh được tạo điều kiện định cư lâu dài sau khi hoàn thành chương trình học. Khi thường trú Úc, bạn sẽ nhận được nhiều ưu đãi tuyệt vời như hưởng gói phúc lợi y tế miễn phí khám chữa bệnh (Medicare), ưu đãi mua nhà, ưu đãi học tập,…

Vào ngày 01/03/2017, Bộ Di trú Úc chính thức công bố đưa Việt Nam vào danh sách những quốc gia được phép xin Work and Holiday Visa – Subclass 462 (Lao động kết hợp kỳ nghỉ – visa 462). Chương trình Work and Holiday Visa cho phép những cá nhân trẻ tuổi tới Australia làm việc kết hợp du lịch. Thời gian Visa có thể kéo dài tới 1 năm. Và với mỗi công việc với mỗi chủ lao động tại Úc bạn có thể kéo dài thời gian tối đa là 6 tháng. Tương đương là cũng có thể tham gia một khóa học dưới 4 tháng.

Hay Visa 482 Úc (Visa TSS – Temporary Skill Shortage) là Visa tay nghề tạm trú. Thị thực này dành cho những người lao động lành nghề nước ngoài được doanh nghiệp Úc bảo trợ sang Úc làm việc. Visa này được đưa vào hận hành từ 18/03/2018. Tùy vào ngành nghề được đề cử, đương đơn sẽ được cấp loại visa phù hợp. Theo đó, người giữ visa sẽ được ở Úc từ 2 đến 4 năm.

Tuy nhiên, đi theo Chương trình 462 hay 482 phải hoàn thành chứng chỉ tiếng Anh PTE (Pearson Test of English) là chứng chỉ tiếng Anh quốc tế, được công nhận ở nhiều quốc gia cho các mục đích khác nhau như du học, việc làm, định cư… Kết quả thi PTE có thể được sử dụng song song hoặc thay thế chứng chỉ IELTS hay TOEFL.

PTE hiện có 3 kiểu bài thi, gồm: PTE Academic (PTE học thuật), PTE General (PTE tổng hợ) và PTE Young Learners (PTE dành cho trẻ em). Trong đó, PTE Academic phổ biến nhất và là “giấy thông hành ngoại ngữ” cho ai có mong muốn đi du học, làm việc hoặc định cư ở các nước sử dụng tiếng Anh. Đối với những bạn trẻ có kế hoạch du học và định cư tại quốc gia nói tiếng Anh như: Mỹ, Canada, Úc, Singapore,… chứng chỉ PTE Academic là lựa chọn đáng cân nhắc.

Do vậy, để hoàn thiện hồ sơ và muốn có chứng chỉ này buộc du học sinh, người định cư phải thi chứng chỉ PTE để hoàn thiện hồ sơ gửi đến đại sứ quán Úc xét duyệt và xin cấp Visa. Tuy nhiên, khách hàng/người tiêu dùng nên chọn những công ty, trung tâm tư vấn du học có uy tín, thực hiện đúng cam kết, giá cả phải chăng tránh rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang”.

Theo một số chuyên gia giáo dục, khi có dự định đi du học, lao động, định cư bên nước ngoài thì nơi đầu tiên học viên nên đến là đại sứ quán hoặc tổng lãnh sự quán của nước mình muốn đi. Có thể kiểm chứng mọi thông tin tại các trung tâm này, trường lớp, ngành học, học phí và các thông tin về visa, luật pháp, văn hóa cũng như quy định của nước đó về du học sinh.

Hiện nay, mỗi quốc gia đều có trung tâm chính thống phi lợi nhuận của các cơ quan ngoại giao tại Việt Nam. Chẳng hạn, Lãnh sự quán Pháp có văn phòng Campus France, Úc có Trung tâm AEC, Mỹ có Phòng Văn hóa thông tin, Anh có Hội đồng Anh, Singapore có trung tâm thông tin của Tổng cục Du lịch Singapore…

Theo luật sư Phùng Thanh Loan, Đoàn Luật sư Hà Nội thì: “Nếu có dự định du học qua các công ty, trung tâm tư vấn dịch vụ thì khách hàng, người tiêu dùng cần tìm hiểu thật kỹ giấy phép, độ uy tín của các cơ sở. Không nên nghe vào những lời quảng cáo rồi ký hợp đồng, chuyển tiền một cách nhanh chóng mà cần xem xét kỹ, nhất là các điều khoản trong hợp đồng. Không ít trường hợp các trung tâm kém chất lượng đã đưa vào hợp đồng các điều khoản bất lợi, thậm chí miễn trừ trách nhiệm của họ khi xảy ra sự cố đối với khách hàng”.

Phóng viên Doanh nghiệp và Thương hiệu nông thôn sẽ trở lại vấn đề trên trong các bài viết tiếp theo.