Arab Saudi tham vọng xây “ốc đảo trồng trọt” giữa sa mạc

Đối tượng thụ hưởng trực tiếp của dự án này là Neom – một thành phố mới hoàn toàn, dự kiến mọc lên dọc bờ biển Đỏ và chạy sâu vào sa mạc. Dự án sẽ xây dựng một “ốc đảo trồng trọt” có diện tích bằng 15 sân bóng đá ở ngoại ô Neom. Ký hợp đồng trị giá 120 triệu USD với Chính phủ Arab Saudi, Công ty Van der Hoeven của Hà Lan sẽ chịu trách nhiệm thiết kế, xây dựng 2 cơ sở thử nghiệm, đồng thời vận hành trong nhiều năm sau đó.

Tại địa điểm thứ nhất, một hệ thống làm mát mới sử dụng năng lượng mặt trời và nước biển được ứng dụng để vận hành nhà kính trong suốt mùa hè nắng nóng. Phương pháp này giúp giảm đáng kể lượng nước tiêu thụ từ địa phương. Ở địa điểm khác, một nhà kính sẽ được xây dựng để giới thiệu các loại cây lâu năm cho Neom.

Ông Michiel Schoenmaeckers, Giám đốc điều hành của Van der Hoeven cho biết: “Chúng tôi sẽ tạo ra bầu khí hậu nhân tạo bên trong thay cho điều kiện trồng trọt khắc nghiệt bên ngoài, với đích đến là các cây trồng cho sản phẩm quanh năm”.

Dù là một trong những quốc gia nhỏ nhất châu Âu song Hà Lan lại nổi danh bậc thầy về trồng trọt. Nước này xuất khẩu nông sản nhiều thứ 2 thế giới, chỉ sau Mỹ, nhờ hàng loạt giải pháp sáng tạo như nhà kính hiện đại, nông trại thẳng đứng… Phân nửa đất đai của Hà Lan được dành cho nông nghiệp.

Trong khi đó, an ninh lương thực là một trong những ưu tiên hàng đầu của các nhà quy hoạch Neom – siêu dự án có mức kinh phí “khủng” lên tới 500 tỉ USD mà Thái tử Arab Saudi Mohammad bin Salman quyết tâm thực hiện, với mong muốn nền kinh tế trị giá 1.000 tỉ USD của vương quốc này không còn phụ thuộc vào dầu mỏ. Thành phố sa mạc tương lai này tọa lạc trên vùng đất có diện tích bằng nước Bỉ và được thiết kế trở thành khu vực công nghệ cao với hàng triệu người cư ngụ.

Theo ông Juan Carlos Motamayor, Giám đốc điều hành Cơ quan Neom Food, dự án do phía Hà Lan thực hiện đã được bắt đầu xây dựng trong năm nay và nếu đúng kế hoạch, các cơ sở sẽ thử nghiệm vào năm sau. “Chúng tôi muốn tăng quy mô lên hơn 1.000 ha với nhiều loại nhà kính khác nhau, mục đích là sản xuất được hơn 300.000 tấn trái cây và rau trong vòng 8-10 năm” – ông Motamayor cho biết.

Về phần mình, Van der Hoeven đặt mục tiêu bắt đầu vận hành cơ sở thứ nhất vào tháng 8/2024. Công ty Hà Lan này kết hợp một loạt công nghệ trồng trọt hiện đại nhất, bao gồm hệ thống lọc nước tân tiến và theo dõi mùa màng do trí tuệ nhân tạo điều khiển, hệ thống làm mát vận hành bằng năng lượng mặt trời và nước biển dành cho thời gian mùa hè nhằm tiết kiệm nước…

Không chỉ phục vụ nhu cầu của Neom, dự án trồng trọt nói trên còn có tham vọng trở thành trung tâm thực phẩm của toàn khu vực – nơi đất đai cằn cỗi, nhiệt độ cực đoan và phải phụ thuộc nguồn thực phẩm nhập khẩu. Ngoài dự án với Hà Lan, Arab Saudi còn ký hợp đồng với công ty Mỹ AeroFarms để xây dựng và vận hành các nông trại thẳng đứng trong nhà. Một công ty nhà nước khác của Arab Saudi cũng bắt tay với Brazil Foods (BRF), công ty gia cầm lớn nhất Brazil, song song đó là mua cổ phần của nhiều doanh nghiệp khác như công ty mua bán nông sản Olam Agri Holdings (Singapore), công ty sản xuất gạo LT Foods (Ấn Độ)…

Chuỗi cung ứng lương thực vốn mong manh từ trong đại dịch COVID-19 nay lại càng đáng lo ngại do tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine. Thông qua nỗ lực của mình, Arab Saudi muốn đem lại một giải pháp cho các nước khác cũng chật vật vì an ninh lương thực trong bối cảnh biến đổi khí hậu.