Anh cảnh báo nhiều dòng sông ô nhiễm nghiêm trọng do thuốc trầm cảm, kháng sinh
Nghiên cứu từ Đại học York cho rằng, các con sông trong công viên quốc gia của Anh đang bị ô nhiễm nghiêm trọng bởi các loại thuốc, trong đó có thuốc chống trầm cảm và kháng sinh. Điều này đang đặt ra mối đe dọa lớn đối với môi trường sinh thái và sức khỏe của con người.
Nghiên cứu được thực hiện cùng với Rivers Trust (tổ chức từ thiện môi trường) đã phát hiện nồng độ cao của các dược phẩm trong các con sông từ công viên quốc gia Peak District và New Forest ở Anh.
Trong số 54 địa điểm được khảo sát, có đến 52 địa điểm phát hiện thấy thuốc trong nước sông. Đáng chú ý, nồng độ thuốc tại các con sông ở công viên quốc gia Peak District và Exmoor còn cao hơn cả những khu vực đô thị lớn như Luân Đôn.
Các kết quả cho thấy, một số mẫu nước tại công viên Lake District, South Downs và New Forest có nồng độ dược phẩm “có thể gây hại” cho cá và tảo, khiến các chuyên gia lo ngại về sự mất cân bằng sinh thái trong những khu vực vốn được coi là thiên đường của đa dạng sinh học.
Giáo sư Alistair Boxall – Khoa môi trường và địa lý của Đại học York cho biết: “Với giá trị sinh thái đa dạng của các khu vực bảo tồn này, sự xuất hiện các loại dược phẩm là rất đáng lo ngại. Các công viên quốc gia là những địa điểm đa dạng sinh học và cần thiết cho sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta. Chúng ta cần hành động nhanh chóng để bảo vệ những môi trường không thể thay thế này và đảm bảo sức khỏe của động vật hoang dã và du khách”.
Nhiều dòng sông đang bị ô nhiễm bởi nhiều loại thuốc. Ảnh: Tiền Phong
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các hoạt động giải trí phổ biến trong các công viên quốc gia như bơi lội và chèo thuyền vào mùa hè có thể là mối nguy hại cho sức khỏe con người, khi nước sông bị nhiễm thuốc. Các nhà khoa học cảnh báo rằng nồng độ một số chất kháng khuẩn trong nước sông đã vượt quá mức an toàn, làm tăng nguy cơ kháng thuốc ở vi khuẩn.
Để đối phó với tình trạng này, các chuyên gia đề xuất một số biện pháp như xây dựng các vùng ngập nước, cải thiện quản lý bể phốt và xử lý đúng cách các loại thuốc chưa sử dụng hoặc hết hạn. Những biện pháp này nhằm khôi phục các con sông bị ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tiến sĩ Rose O’Neill – Giám đốc điều hành chiến dịch bảo vệ công viên quốc gia của Anh – kêu gọi chính phủ cần “đảm bảo các công ty và cơ quan quản lý phải chịu trách nhiệm” để đưa các con sông trong công viên quốc gia “trở lại trạng thái khỏe mạnh hoàn toàn”.
Cũng theo nghiên cứu trước đó của Đại học York cho thấy, các dòng sông trên thế giới đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do thuốc và dược phẩm gây ra “mối đe dọa đối với môi trường và sức khỏe toàn cầu”. Paracetamol, nicotine, caffeine và các loại thuốc trị động kinh và tiểu đường đã được phát hiện rộng rãi. Nghiên cứu này là một trong những nghiên cứu quy mô nhất được thực hiện trên toàn cầu.
Các con sông ở Pakistan, Bolivia và Ethiopia là một trong những nơi bị ô nhiễm nặng nhất. Các con sông ở Iceland, Na Uy và rừng nhiệt đới Amazon là nơi ít bị ô nhiễm bởi các loại thuốc này nhất. Tác động của nhiều hợp chất dược phẩm phổ biến nhất trong các con sông vẫn còn chưa được biết đến nhiều.
Nhưng người ta đã chứng minh rõ rằng thuốc tránh thai hòa tan vào các con sông có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh sản của cá, và các nhà khoa học lo ngại sự hiện diện ngày càng nhiều của thuốc kháng sinh trong các con sông có thể hạn chế hiệu quả của chúng như một loại thuốc chữa bệnh. Nghiên cứu đã lấy mẫu nước từ hơn 1.000 địa điểm thử nghiệm ở hơn 100 quốc gia.
Nhìn chung, hơn một phần tư trong số 258 con sông được lấy mẫu có chất được gọi là “thành phần dược hoạt tính” ở mức được coi là không an toàn cho các sinh vật sống dưới nước.
Tiến sĩ John Wilkinson – người đứng đầu cuộc nghiên cứu, nói với BBC: “Những gì chúng ta biết bây giờ là ngay cả những nhà máy xử lý nước thải hiệu quả hiện đại nhất cũng không thể phân hủy hoàn toàn những hợp chất này trước khi chúng gây ô nhiễm ở sông hoặc hồ.”
Hai dược phẩm được phát hiện thường xuyên nhất là carbamazepine, được sử dụng để điều trị chứng động kinh và đau dây thần kinh, và metformin, được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường. Nồng độ cao các chất như caffeine (có trong cà phê) và nicotine (có thuốc lá) cũng như thuốc giảm đau paracetamol cũng được tìm thấy trong các con sông.
Ở châu Phi, artemisinin, được sử dụng trong y học để chống sốt rét cũng được tìm thấy ở nồng độ cao trong các con sông. Các địa điểm ô nhiễm nhất chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp đến trung bình, và ở các khu vực có rác thải, quản lý nước thải kém và sản xuất dược phẩm.
Các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng, các dòng sông ở châu Âu, châu Mỹ cũng không thoát khỏi vấn đề ô nhiễm kháng sinh. Các phân tích mẫu nước cũng cho thấy ô nhiễm kháng sinh trong nước sông thuộc 2 châu lục này cũng vượt quá ngưỡng an toàn. Như vậy, nước sông bị ô nhiễm kháng sinh đã trở thành vấn đề mang tính toàn cầu.
An Dương (T/h)