Ai Cập đối mặt với chỉ trích vì đàn áp các nhà hoạt động khí hậu trước COP27

Các nhóm nhân quyền đã cáo buộc chính phủ Ai Cập bắt giữ tùy tiện sau khi các nhà bất đồng chính kiến ​​của Ai Cập ở nước ngoài kêu gọi biểu tình chống lại Tổng thống Abdel Fattah al-Sisi vào ngày 11 tháng 11 trong cuộc đàm phán về khí hậu của Liên Hợp Quốc.

Theo các nhóm nhân quyền, lực lượng an ninh đã lập rào chắn trên các đường phố ở Cairo, bắt giữ người dân và lục soát điện thoại của họ để tìm bất kỳ nội dung nào liên quan đến các cuộc biểu tình đã được lên kế hoạch.

Ủy ban quyền và tự do Ai Cập (ECRF), một tổ chức phi chính phủ, cho biết 93 người đã bị bắt ở Ai Cập trong những ngày gần đây. Theo điều tra của Cơ quan công tố an ninh quốc gia, một số người bị bắt giữ đã gửi video kêu gọi biểu tình trên các ứng dụng nhắn tin xã hội. Một số người cũng bị cáo buộc lạm dụng mạng xã hội, tung tin giả và tham gia các tổ chức khủng bố – một cáo buộc đàn áp phổ biến mà bộ máy an ninh sử dụng đối với các nhà hoạt động.

Nhà hoạt động khí hậu Ấn Độ Ajit Rajagopal đã bị bắt tại Cairo vào hôm 05/11 sau khi tham gia một cuộc tuần hành phản đối từ thủ đô Ai Cập đến Sharm el-Sheikh, nơi sẽ tổ chức hội nghị COP27 từ ngày 6 đến ngày 18 tháng 11. Rajagopal đã được trả tự do sau một thời gian ngắn bị giam giữ ở Cairo cùng với bạn của anh ta, luật sư Macarius Lazzi.

Ai Cập đã trải qua hai cuộc nổi dậy hàng loạt vào năm 2011 và 2013. Hàng nghìn nhà hoạt động kể từ đó đã bị bỏ tù, các địa điểm biểu tình công khai đã bị hủy bỏ và quyền tự do báo chí bị hạn chế.

Trong khi các cuộc biểu tình là rất hiếm và hầu hết là bất hợp pháp ở Ai Cập, một cuộc khủng hoảng kinh tế đang rình rập và một chế độ an ninh tàn bạo đã thúc đẩy các cuộc biểu tình mới của những người chống đối tìm cách tận dụng cơ hội hiếm có mà hội nghị thượng đỉnh khí hậu đưa ra.

Một nhà hoạt động bị cầm tù, công dân Anh-Ai Cập Alaa Abdel Fattah, đã tuyệt thực trong một nhà tù Ai Cập trong tuần này, trong bối cảnh những người thân cảnh báo về tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi của anh ta. Sanaa Seif, chị gái của Abdel Fattah, người đang giữ chức vụ bên ngoài Văn phòng ngoại giao Anh ở London, cho biết: “Alaa đã tuyệt thực trong 200 ngày, anh ấy chỉ sống được với 100 calo chất lỏng mỗi ngày”.

COP, hội nghị thượng đỉnh về khí hậu do Liên hợp quốc tài trợ hàng năm, quy tụ các bên ký kết Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu, theo truyền thống là nơi mà các đại diện của xã hội dân sự có cơ hội giao lưu với các chuyên gia và các nhà hoạch định chính sách và tận mắt chứng kiến ​​các cuộc đàm phán.

Không có gì lạ khi thấy một nhà hoạt động trẻ tiếp cận một phái đoàn quốc gia đi dọc hành lang đến cuộc họp tiếp theo của họ hoặc một nhà lãnh đạo bản địa nói chuyện với một bộ trưởng bên lề cuộc tranh luận.

Và mặc dù an ninh luôn nghiêm ngặt – sau cùng, đó là một cuộc tụ họp với sự tham dự của hàng chục nguyên thủ quốc gia và chính phủ – các cuộc biểu tình ôn hòa luôn là một phần của COP. Hàng chục nghìn người đã diễu hành qua các đường phố của thành phố chủ nhà Glasgow, Scotland vào năm ngoái, trong hội nghị thượng đỉnh.

Tuy nhiên, Ai Cập đã thắt chặt các quy định về những người có thể tiếp cận các cuộc đàm phán.

Như trước đây, hội nghị COP năm nay sẽ được tổ chức tại hai địa điểm khác nhau. Phần chính thức của hội nghị thượng đỉnh do LHQ quản lý và chỉ những người được ủy quyền mới có thể tiếp cận được, bao gồm các phái đoàn chính thức, đại diện của các tổ chức phi chính phủ và các nhóm xã hội dân sự khác, các chuyên gia, nhà báo và các quan sát viên khác.

Sau đó, có một không gian công cộng riêng biệt, nơi triển lãm và các sự kiện khí hậu được tổ chức trong hai tuần diễn ra hội nghị thượng đỉnh. Nhưng trong khi phần công khai này của hội nghị thượng đỉnh đã mở cho bất kỳ ai trong quá khứ, những người muốn tham dự năm nay sẽ phải Đăng ký trước thời hạn .

Khả năng chống đối sẽ bị hạn chế.

Trong khi chính phủ Ai Cập cam kết cho phép biểu tình, họ cho biết các cuộc biểu tình sẽ phải diễn ra trong một “khu biểu tình” đặc biệt, một không gian được chỉ định cách xa địa điểm tổ chức hội nghị chính và sẽ được thông báo trước. Các hướng dẫn được đăng trên trang web chính thức của COP nói rằng bất kỳ cuộc diễu hành nào khác sẽ cần sự cho phép đặc biệt.

Những người muốn tổ chức một cuộc biểu tình sẽ phải đăng ký tham gia phần công khai của hội nghị. Trong số các quy tắc do chính quyền Ai Cập áp đặt cho các cuộc biểu tình có lệnh cấm sử dụng “các đồ vật mạo danh, chẳng hạn như tranh châm biếm các nguyên thủ quốc gia, các cuộc đàm phán, cá nhân”.

LHQ kêu gọi Ai Cập đảm bảo rằng công chúng có tiếng nói trong hội nghị.

Cao ủy nhân quyền LHQ, Volker Turk, cho biết điều cần thiết là “tất cả mọi người – bao gồm các đại diện của xã hội dân sự – có thể tham gia một cách có ý nghĩa tại COP27 ở Sharm el-Sheikh” và rằng các quyết định về biến đổi khí hậu phải “minh bạch, toàn diện và có trách nhiệm. ”

Riêng biệt, một nhóm năm chuyên gia nhân quyền độc lập, tất cả đều là phóng viên đặc biệt của LHQ, đã đưa ra một tuyên bố vào tháng trước bày tỏ lo ngại về những hạn chế trước hội nghị thượng đỉnh. Họ cho biết chính phủ Ai Cập đã đặt ra những giới hạn nghiêm ngặt về việc ai có thể tham gia vào các cuộc đàm phán và bằng cách nào, nói rằng “một làn sóng hạn chế của chính phủ về việc tham gia làm dấy lên lo ngại về sự trả đũa đối với các nhà hoạt động”.

Một nhóm các tổ chức dân quyền Ai Cập đã đưa ra một bản kiến ​​nghị kêu gọi các nhà chức trách Ai Cập ngừng truy tố các nhà hoạt động xã hội dân sự và các tổ chức cũng như ngừng các hạn chế đối với các quyền tự do ngôn luận.

Các nhà chức trách Ai Cập trong nhiều năm đã sử dụng các luật hà khắc, bao gồm luật chống khủng bố, tội phạm mạng và xã hội dân sự, để ngăn chặn tất cả các hình thức bất đồng chính kiến ​​hòa bình và không gian dân sự gần gũi, các nhóm cho biết trong bản kiến ​​nghị.

Tổ chức theo dõi nhân quyền, tổ chức ân xá quốc tế và hàng chục nhóm khác cũng lên tiếng yêu cầu trả tự do cho các nhà hoạt động bị giam giữ.

Trước thềm hội nghị về khí hậu, chính phủ Ai Cập đã trình bày sáng kiến ​​ân xá cho các tù nhân bị giam cầm vì các hoạt động chính trị của họ. Các nhà chức trách cũng chỉ ra một nhà tù mới, Badr-3, cách Cairo 70 km (43 dặm) về phía đông bắc, nơi các tù nhân khác đã được chuyển đến những điều kiện được cho là tốt hơn.

Hải Sơn (T/h)